تأثیر همزیستی میکوریزی بر میزان عناصرغذایی پایه‌های متداول بادام در شرایط تنش خشکی

آب و خاک

مقاله 6، دوره 36، شماره 1 - شماره پیاپی 81، فروردین و اردیبهشت 1401، صفحه 81-94   

نوع مقاله: مقالات پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jsw.2022.73354.1110

نویسنده

محمود محمدی^*

استادیار پژوهش، بخش تحقیقات خاک و آب، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان چهارمحال و بختیاری، سازمان تحقیقات،آموزش

چکیده

تنش خشکی از مهم­ترین عوامل محدود کننده عملکرد و تولید محصولات کشاورزی می­باشد. قارچ‌های میکوریز آربسکولار در فراهم کردن جذب آب و مواد غذایی و افزایش تحمل گیاهان به خشکی به نفع میزبان خود عمل می­کنند. به منظور بررسی تأثیر قارچ­های میکوریزی بر میزان عناصر غذایی اندام هوایی پایه‌های متداول بادام در شرایط تنش خشکی آزمایشی به­صورت فاکتوریل در قالب طرح آماری بلوک­های کامل تصادفی در سه تکرار در مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی شهرکرد اجرا شد. فاکتورهای این آزمایش شامل فاکتور اول، قارچ میکوریز در دو سطح :M₀شاهد بدون مصرف و :M₁ مصرف قارچ میکوریزی، فاکتور دوم پایه­های بادام درچهار سطح (GN، GF، محلی شوراب 2 و تلخ) و فاکتور سوم تنش خشکی در چهار سطح (I₁: بدون تنش، I₂: 20، I₃: 40 و I₄: 60 درصد تخلیه رطوبت قابل استفاده گیاه بودند. نتایج نشان داد حداکثر مقادیر عناصر غذایی از پایه GF حاصل شد. با افزایش تنش خشکی روند کاهشی در میزان عناصر غذایی به جز پتاسیم مشاهده شد. تلقیح قارچ­های میکوریزی باعث افزایش میزان عناصر غذایی به غیر از بور شد. حداکثر میزان نیتروژن، فسفر، آهن، روی و بور از تیمار GF+I₁ حاصل شد. کاربرد قارچ­های میکوریزی در تیمارهای تنش در پایه­های مورد بررسی باعث افزایش معنی­دار نیتروژن، پتاسیم، آهن، منگنز و بور شد. حداکثر میزان این عناصر غذایی از تیمار GF+M₁ حاصل شد. حداکثر میزان نیتروژن، آهن و بور از تیمارI₁+M₁+GN حاصل شد. تلقیح قارچ­های میکوریزی باعث افزایش میزان عناصر غذایی در شرایط تنش خشکی شد.

کلیدواژه‌ها

بادام؛ پایه GF؛ تنش خشکی؛ فسفر؛ نیتروژن

مراجع

1. Aghababaei F., Reisi F., and Nadian H.A. 2011. Influence of mycorrhizal symbiosis on the uptake of nutrients in some commercial genotypes of Almond in a sandy loam soil. Journal of Soil Research (Soil and Water Sciences) 25(20): 138-147. (In Persian with English abstract)
2. Aliasgharzad N., Neyshabouri M.R., and Salimi G.H. 2006. Effects of arbuscular mycorrhizal fungi and Bradyrhizobium japonicum on drought stress of soybean. Biologia, Bratislava 19: 324-328. DOI: 2478/s11756-006-0182-x.
3. AL-Karaki G.N., and Al-Raddad A. 1997. Effects of arbuscularmycorrhizal fungi and drought stress on growth and nutrient uptake of two wheat genotypes differing in drought resistance. Journal of Mycorrhiza 7: 83–88. DOI: 1007/s005720050166.
4. Amirabadi M., Rejali F., Ardakani M., and Borji M. 2009.The effect of using Azetobacter inoculant and mycorrhizae fungi on uptake of some mineral nutrients in different levels of phosphorus in corn (Zea mays var 704). Journal of Soil Research 23(1): 107-115. (In Persian with English abstract)
5. Artusson, Finlay R.D., and Jansson J.K. 2006. Interaction between arbuscular mycorrhizal fungi and bacteria and their potential for stimulating plant growth. Journal of Environment Microbiology 8: 1–10. DOI: 10.1111/j.1462-2920.2005.00942.x.
6. Balakrishnan, and Subramanian K. 2012. Mycorrhizal symbiosis and bioavailability of micronutrients in maize grain. Mydica Journal 57: 129-138.
7. Brundrett, Bougher N., Dell B., Grove T., and Malajczuk N. 1996. Working withmycorrhizas in forestry and agriculture. Australian Centre for International AgriculturalResearch, Canberra. Pp 374
8. Calvet , Estan V., Camprub A., Hernandez-Dorrego A., Pinochet J., and Moreno M.A. 2004. Aptitude for mycorrhizal root colonization in Prunus rootstocks. Scientia Horticulturae 100: 39–49. DOI 10.1016/j.scienta.2003.08.001.
9. Chen, Chunhua W.U., Jianjun T. and Shuijin H. 2005. Arbuscular mycorrhiza enhances metal lead uptake and growth of host plant under a sand culture experiment. Chemospher 60: 665-671. DOI: 10.1016/j.chemosphere.2005.01.029.
10. Emami 1996. Plant analysis methods. Soil and water research Institute. First Volume Technical Bulletin No.982. (In Persian)
11. Haghighatnia, Nadian H., Rejali F., and Tavakoli A.R. 2012. Effect of Two Species of Arbuscular-Mycorrhizal Fungi on Vegetative Growth and Phosphorous Uptake of Mexican Lime Rootstock (Citrus aurantifolia) Under Drought Stress Conditions. Seed and Plant Production Journal 2(28): 403-417. (In Persian with English abstract)
12. Kafi, Borzoei M., Salehi M., Kamandi A., Masomi A., and Nabati J. 2009. Physiology of environmental stresses in plants. Mashhad Jihad University Press, Mashhad 502 page. (In Persian)
13. Kafkas, and Ibrahim O. 2009. Various mycorrhizal fungi enhance dry weights, P and Zn uptake of four Pistacia species. Plant Nutrition 32: 146-159. DOI: 10.1080/01904160802609005.
14. Liu, Hamel C., Hamilton R.I., Ma B.L., and Smith D.L. 2000. Acquisition of Cu, Zn, Mn, and Fe by mycorrhizal maize (Zea mays L.) grown in soil at different P and micronutrient levels. Mycorrhiza Journal 9: 331–336. DOI: 10.1007/s005720050277.
15. Mader, Kaiser F., Adholeya A., Singh R., Uppal H.S., Sharma A. K., Srivastava R., Sahai V., Aragno M., Wiemken A., Johri B.N., and Fried P.M. 2011. Inoculation of root microorganisms for sustainable wheat rice and wheat black gram rotations in India. Journal of Soil Biology and Biochemistry 43: 609-619. DOI: 10.1016/j.soilbio.2010.11.031.
16. Marschner 1995. Mineral nutrition of higher plant. Second Ed., Academic Press. Harcourt Brace Company, Pub. Co. New York. 890 Pages.
17. Marschner H., and Dell 1994. Nutrient uptake in mycorrhizal symbiosis. Plant and Soil 159: 89–102. DOI: 10.1007/bf00000098.
18. Mishra, Prasad K., and Geeta R. 2010. Effect of biofertilizer inoculation on growth yield of dwarf field Pea (Pisumsativum L.) in conjuncton with different doses of chemical fertilizers. Agronomy Journal 9: 163-168. DOI: 10.3923/ja.2010.163.168.
19. Mohammadi, and Rejali F. 2021.Effect of mychorhizal symbiosis on growth properties and colonization of common Almond rootstockt water deficit conditions. Journal of Soil Biology 9(1): 14-29. DOI: 10.22092/sbj.2020.343209.197.
20. Ortas, Akpinar C., and Demirbas A. 2015. Effect of mycorrhizal species on growth and nutrient uptake byseedlingss of citrus (Citrus sinensis) under three soil growth conditions. Current Horticulture 3(2): 61–64.
21. Perez-Perez, J. M., 2007. Hormone signaling and root development: an update on the latestArabidopsis thaliana research. Funct. Plant Biolology 34: 163–171. DOI: 1071/fp06341.
22. Razouk, and Kajji A. 2015. Effect of arbuscular mycorrhizal fungi on water relationsand growth of young Plum trees under severe water stress conditions. Plant Soil Science 5: 300-312. DOI: 10.9734/ijpss/2015/15408.
23. Rejali 2017. Familiarity with mycorrhizal fungi and their application in different ecosystems. Agricultural Research, Education and Extension Organization, Deputy for Extension, Agricultural Education Publication. 154 pages. (In Persian with English abstract)
24. RudreshL., Shivaprakash M.K., and Prasad R.D. 2005. Effect of combined application of Rhizobium, phosphate solubilizing bacterium and Trichoderma spp. On growth, nutrient uptake and yield of chickpea (Cicer aritenium L.). Applied Soil Ecology 28: 139-146. DOI: 10.1016/j.apsoil.2004.07.005.
25. SmithE., Facelli E., Pope S., and Smith F.A. 2010. Plant performance in stressful environments: interpreting new and established knowledge of the roles of arbuscular mycorrhizas. Journal of Plant and Soil 326: 3–20. DOI: 10.1007/s11104-009-9981-5.
26. Smith S.E., and Read J. 2010. Mycorrhizal Symbiosis (San Diego, CA, USA: Academic Press).
27. SubramanianS., Tenshia J.V., Jayalakshmi K., and Ramachandran V. 2011. Antioxidant enzyme activities in arbuscular mycorrhizal (Glomus intraradices) fungusinoculated and non-inoculated maize plants under zinc deficiency. Ind. Journal Microbiology 51(1): 37-43. DOI: 10.1007/s12088-011-0078-5.
28. Tehranifar, Kafi M., and Adli M. 2004. Almond cultivation Mashhad Jihad University Press, Mashhad 31 page. (In Persian)
29. Vafadar, Amooaghaie R., and Otroshy M. 2014. Effects of plant-growth-promoting rhizobacteria and arbuscular mycorrhizal fungus on plant growth, stevioside, NPK andchlorophyll content of Stevia rebaudiana. Journal Plant Interaction 9(1): 128-136. DOI: 10.1080/17429145.2013.779035.
30. WuS., Li G.H., and Zou Y.N. 2011. Roles of Arbuscular mycorrhizal fungi ongrowth and nutrient acquisition of peach (Prunus persica L.) seedlings. Animal Plant Science 4: 746-750. DOI: 10.15835/nbha3926232.
31. Wu S., and Zou Y.N. 2009. Mycorrhiza has a direct effect on reactive oxygen metabolism of drought-stressed citrus, Plant Soil Environment 55(10): 436–442. DOI: 10.17221/61/2009-pse.
32. Xueming, Pei Q., Shuwen W., Fugeng Z., Guang W., and Daoliang Y. 2007. Effectof arbuscular mycorrhizal fungi on the rooting and growth of beach plum (Prunus maritime) cutting. Journal Horticulture Science Biotechnology 82: 863-866. DOI: 10.1080/14620316.2007.11512319.

Zarei M., Paymaneh Z., Ronaghi A., Kamgar Haghighi A.A., and Shahsavar A. 2013. Effects of Arbuscular Mycorrhizal Fungus on growth and Physiological parameters of rough Lemon rootstock under drought stress conditions. Journal of Water and Soil 27(3): 485-494. (In Persian with English abstract)