بررسی آماری استنادات گزارش‌های تاریخی مدینةُ مَعاجز الأئمة الاثنی عَشَر درباره عاشورا

تاریخ و فرهنگ

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 21 اسفند 1400  

نوع مقاله: مقاله ترویجی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jhistory.2022.71844.1067

نویسندگان

محمدرضا بارانی ¹؛ سحر نعمتی²

¹دانشگاه الزهرا. تهران

²استاد حوزه علمیه کرج

چکیده

برگزاری آئین سوگواری عاشورا و گرایش علمای شیعه به نگارش عاشورا در دوره صفوی برای تقویت یکپارچه سازی تشیع و فرهنگ­سازی آموزه­های شیعی در ایران بسیار راهگشا بود. یکی از مهمترین راهکارها نگارش کتاب در باره عاشورا بوده که در این میان کتاب «مدینةُ مَعاجز الائمه» بحرانی درباره گزارش­ عاشورا نقش مهمی داشته است، بدین روی بررسی جایگاه استنادهای این اثر به منابع شیعی و اهل­سنت ضرورت دارد.
این نوشتار در پی بررسی استنادهای شیعی و سنی «مدینةُ مَعاجز» با روش تلفیقی یعنی گردآوری داده­ها به شیوه کتابخانه­ای و ارائه آماری استنادها با جدول و نمودار است تا پس از بررسی میزان استناددهی این اثر به منابع شیعی و سنی، جایگاه استنادی این کتاب روشن گردد. دست­آورد پژوهش نشان داد، استنادهای این کتاب در باره عاشورا 95% به منابع شیعی و 5% به منابع سنی بوده است و با توجه به بهره از منابع نامعتبر و هم­دوره خود، استنادهایِ این کتاب از جایگاه علمی بالایی برخوردار نیست. بحرانی با دیدگاهی همسوجویانه به متون سنی به دلیل اتمام حجت بر اهل سنت، به آنها استناد کرده و منابع آداب و زیارات و منقبتی از میان متون شیعی و منابع تاریخی در متون اهل سنت از گونه­های پر استناد در این کتاب است.

کلیدواژه‌ها

هاشم بحرانی؛ مدینةُ مَعاجز؛ استنادهای منابع شیعه؛ استنادهای منابع اهل‌سنت

مراجع