ارزیابی پتانسیل تخریب اکولوژیکی منطقه حفاظت‌شده کوسالان با استفاده از سنجش‌ازدور و GIS

جغرافیا و مخاطرات محیطی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 11 فروردین 1401  

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/geoeh.2022.75467.1184

نویسندگان

زهرا جلیلیان¹؛ جمیل امان اللهی ²

¹دانش آموخته کارشناسی ارشد محیط زیست، دانشکده منابع‌طبیعی، دانشگاه کردستان- سنندج- ایران

²گروه محیط زیست، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه کردستان

چکیده

این تحقیق با هدف ارزیابی تخریب اکولوژیکی منطقه حفاظت‌شده کوسالان در شهرستان مریوان در استان کردستان با استفاده از فن‌آوری‌های سنجش‌ازدور و GIS انجام‌ شده است. برای این منظور تصاویر دو دوره زمانی مربوط به سال‌های 1989 و 2020 تهیه گردید. پس از انجام تصحیحات رادیومتریک و اتمسفریک، تغییرات شاخص NDVI که بیان کننده‌ی تغییرات پوشش گیاهی در دو بازه زمانی مورد بررسی است مورد ارزیابی قرار گرفت. به منظور مدل‌سازی تخریب اکولوژیک از 4 معیار کلی پوشش گیاهی، زمین-شناسی، فیزیوگرافی و فعالیت‌های انسانی و 8 زیر معیار شامل فاصله از روستا، فاصله از جاده، محدوده‌های زمین ‌لغزش، شدت فرسایش، شیب، جهت، ارتفاع از سطح دریا و پوشش گیاهی استفاده گردید. زیر معیارها با مدل Fuzzy استاندارد شدند و با روش AHPوزن‌دهی گردیدند. تغییرات پوشش گیاهی در آستانه‌های مختلف شاخص NDVI شامل سه آستانه 1-3/0، 1-4/0 و 1-1/0 مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج این ارزیابی نشان می‌دهد که کیفیت و تراکم پوشش گیاهی دارای روند کاهشی در طول این 31 سال بوده است. نتایج مدل‌سازی پتانسیل تخریب اکولوژیکی نشان داد مؤثرترین معیار در ایجاد تخریب، فاصله از روستا است. به‌ طور کلی 50 درصد از مساحت منطقه دارای پتانسیل بالای تخریب اکولوژیکی است. نتایج این مطالعه نشان داد که استفاده از مدل‌های دقیق و تجزیه تحلیل نتایج آن‌ها در محیط GIS می‌تواند روش دقیقی در برآورد پتانسیل تخریب اکولوژیکی مناطق حفاظت شده باشد.

کلیدواژه‌ها

AHP؛ NDVI؛ فازی؛ مدل‌سازی؛ تراکم پوشش گیاهی

مراجع