تأثیر آزادسازی تجارت محصولات کشاورزی بر قیمت مواد غذایی در ایران

اقتصاد و توسعه کشاورزی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 20 فروردین 1401  

نوع مقاله: مقالات پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jead.2022.73620.1098

نویسندگان

محمد قهرمان زاده ¹؛ مینا صمدپورهندواریی²؛ جواد حسین زاد³

¹دانشگاه تبریز

²دانش آموخته کارشناسی ارشد رشته اقتصاد کشاورزی دانشگاه تبریز

³دانشیار گروه اقتصاد کشاورزی دانشگاه تبریز

چکیده

افزایش شدید قیمت‌های جهانی مواد غذایی اصلی، یک تهدید جدی برای توسعه جهانی محسوب می‌شود. روند افزایش سریع در قیمت‌های جهانی مواد غذایی، منجر به افزایش قابل توجه فقر، کاهش سطح تغذیه و محدود شدن بهره‌مندی از خدماتی چون آموزش و بهداشت می‌شود که همه‌ این موارد، اثر منفی بر رشد اقتصاد جهانی در آینده دارد. گسترش تجارت و آزادسازی آن، از متداول‌ترین سیاست‌ها برای دست‌یابی به رشد و توسعه اقتصادی در اغلب کشورها به شمار می‌رود. آزادسازی تجارت محصولات کشاورزی و اثر آن بر قیمت مواد غذایی، به دلیل اهمیت مواد غذایی در سبد مصرفی خانوار، یکی از مهم‌ترین اهداف دولت‌ها برای دسترسی عموم جامعه به مواد غذایی سالم و کافی است. در مطالعه حاضر، تأثیر آزادسازی تجاری بر قیمت مواد غذایی در ایران بررسی شده‌است. بدین منظور، از مدل تصحیح خطای تک‌معادله‌ای (SEECM) ‌با استفاده داده‌های سالانه مورد نیاز طی دوره زمانی سال‌های 98-1368 بهره گرفته شد. نتایج آزمون‌های ریشه واحد ADF و DF-GLS نشان می‌دهد که تمامی متغیرهای مورد بررسی جمعی از درجه یک I(1) هستند. نتایج برآورد مدل SEECM نشان‌دهنده آن است که ضریب تصحیح خطا معنی‌دار و برابر با 345/0- بوده و بیانگر این امر است که در بلندمدت اگر یک شوکی بر قیمت داخلی مواد غذایی وارد شود بازار داخلی می‌تواند سالانه فقط 30 درصد آن را تعدیل کند. همچنین روابط تعادلی بلندمدت برآورد شده در مدل SEECM مؤید آن است که قیمت جهانی محصولات غذایی اثر مثبت و آزادسازی تجاری، اثری منفی بر قیمت مواد غذایی داخلی دارند. با توجه به نوسانات قیمت‌های جهانی و تأثیرپذیری قیمت‌های داخلی از آن، لزوم توجه به نوسانات قیمت‌های جهانی و نرخ ارز در تدوین سیاست‌های تجاری توصیه می‌شود.

کلیدواژه‌ها

آزادسازی تجاری؛ مواد غذایی؛ قیمت‌های جهانی؛ نرخ ارز