مقایسه‌ی کاربرد انواع ترمیم در گفتار زنان و مردان فارسی‌زبان در برنامه‌های زنده تلویزیون

زبانشناسی و گویش های خراسان

مقاله 7، دوره 14، شماره 1 - شماره پیاپی 26، فروردین 1401، صفحه 183-208   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jlkd.2022.75529.1089

نویسندگان

سیّد محمّد حسینی معصوم^{* 1}؛ ملیحه حاجیان نژاد²

¹دانشیار گروه زبان‌شناسی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران

²کارشناس ارشد زبان‌شناسی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران

چکیده

ترمیم گفتار به­ عنوان یکی از مهم­ترین ابزارهای حفظ مکالمه و جلوگیری از شکست ارتباط، می­تواند عامل مؤثری در ارتباطات و مکالمات روزمره به­حساب آید. در این میان، جنسیت به­عنوان یکی از عوامل دخیل در پدیده­های زبان­شناسی اجتماعی می­تواند باعث ایجاد تفاوت در میزان و نحوه استفاده گویشوران از این ابزار شود. پژوهش حاضر، به بررسی و مقایسه میزان کاربرد ترمیم و پراکندگی انواع راهبردهای آن در دو گروه زنان و مردان فارسی­زبان براساس طبقه­بندی­های شگلاف و همکاران (1977) و فاکس و یسپرسن (1995) می­پردازد. نتایج حاکی از آن است که به­طور کلی، زنان به­طرز معناداری بیشتر از مردان از ترمیم استفاده می‌کنند. اما جالب این است که با وجود این که دو گروه از نظر ترتیب پراکندگی انواع چهارگانه ترمیم الگوی مشابهی را نشان می­دهند و خودترمیم خودآغاز در هر دو گروه بیشترین و دگرترمیم خودآغاز کمترین بسامد را دارد، در عین حال، درصد کاربرد  خودترمیم دگرآغاز در گفتار مردان دو برابر گفتار زنان است. به­علاوه، با توجه به نتایج تحلیل داده­ها بر اساس طبقه ­بندی فاکس و یسپرسن، در هر دو گروه زنان و مردان استفاده از راهبردهای «تکرار عبارت» و «رها کردن یک ساختار و آغاز ساختار جدید» به ترتیب کمترین و بیشترین بسامد را داشته ­اند و نیز هر دو مورد در گفتار زنان نسبت به گفتار مردان بسامد بیشتری داشته­ اند.

کلیدواژه‌ها

مکالمه؛ ترمیم؛ طبقه‌بندی ترمیم شگلاف؛ طبقه‌بندی ترمیم فاکس و یسپرسن؛ جنسیت

مراجع

1. مقدم­کیا، رضا و پانته­آحیدرپور (1390). بررسی ترمیم­های گفتار در زبان فارسی. مجله­ی پژوهش­های زبان­شناسی، سال3، شماره 1، 101-114.
2. امینی، ح. ع.، نعمتی، م. و شریفی، ش. (1393). انواع ترمیم­ها و جایگاه آنها در توالی نوبت­ها در گفتگوهای روزمره زبان فارسی، فصلنامه پژوهش زبان و ادبیات فارسی. 32، صص. 167-183.
3. Atkinson, J. M., & Drew, P. (1979). Order in Court: The Organization of Verbal Interaction in Judicial London: Macmillan.
4. Baron, D. (1986). Grammar and Gender. New Haven: Yale University Press.
5. Brown, G. & Yule, G. (1983). Discourse Analysis, Cambridge: Cambridge University Press.
6. Brown, P. (1993). Gender, Politeness, and Confrontation in Tenejapa. In Deborah Tannen (Eds.) Gender and Conversational Interaction. New York: Oxford University Press.
7. Cameron, D. (1985). Feminism and Linguistic Theory. New York: St. Martin’s Press.
8. Chambers, J.K. and Trudgill, Peter (1980) Dialectology. Cambridge University Press, Cambridge.
9. Cho, E. H. & Larke, P. (2010). Repair Strategies Usage of Primary Elementary ESL Students: Implication for ESL Teachers. The Electronic Journal for English as a Second Language, 14 (3), 1-18.
10. Clark, H. H. (1996). Using Language. Cambridge: Cambridge University Press.
11. Clark, H. H. & Schaefer E. F., (1987). Collaborating on contributions to conversations, Language and Cognitive Processes, Vol. 2, No. I, pp. 19-41.
12. Crystal, D. (1987). The Cambridge Encyclopedia of Language. New York: Cambridge University Press.
13. Drass, K. (1986). The effect of gender identity on conversation. Social Psychology Quarterly 49 (4), 294-301.
14. Drew, P. (1992). Contested Evidence in A Courtroom Cross-Examination: The Case of a Trial for Rape. In P. Drew & J. Heritage (Eds.), Talk at Work: Interaction in Institutional Settings (pp. 470-520). Cambridge: Cambridge University Press.
15. Fishman, P. M. (1983). Interaction: The Work Women Do, Revised version in B. Thorne, C. Kramarae, & N. Henley, (Eds.), Language, Gender and Society, (pp. 89-101). Cambridge, England: Newbury House.
16. Fox, B. & Jasperson, R. (1995). A Syntactic Exploration of Repair in English Conversation. In: Philip W. Davis (Ed) Alternative Linguistics: Descriptive and Theoretical Modes. Amsterdam & Philadelphia: John Benjamin’s.
17. Ismaliyah, N. (2015). Conversation Analysis of Turn Taking Mechanism in Piers Morgan Tonight Talk Show. Thesis in English Letters, State Islamic University of Syarif Hidayatullah, Jakarta.
18. James, D and Drakich, J. (1993). Understanding gender differences in amount of talk. In D. Tannen (ed.) (1993) Gender and Conversational Interaction. Oxford: Oxford University Press. 281-312.
19. Jefferson, G. (1974). Error Correction as an Interactional Resource. Language in Society, 3 (2), 181-199.
20. McHoul, A. (1990). The Organization of Repair in Classroom Talk. Language in Society, 19, 349 – 377.
21. Meredith, J. & Stokoe, E. (2014). Repair: Comparing Facebook Chat with Spoken Interaction. Discourse & Communication, 8 (2), 180-207.
22. Mokeira, S. T. (2015). Effects of Conversation Repair Strategies on Counselling Discourse in Secondary Schools in Kakamega Central Sub-Country, Keniya. Thesis, Department of Linguistics, Maseno University.
23. Rabab’ah, G. (2013). Strategies of Repair in EFL Learner’s Oral Discourse. English Language Teaching, 6 (6), 123-131.
24. Rieger, C.L. (2003). Repetitions as Self-repair Strategies in English and German Conversations. Journal of Pragmatics, 35 (1), 47-69.
25. Sacks, H., Schegloff, E. A. & Jefferson, G. & (1974). A Simplest Systematics for The Organization of Turn Taking for Conversation. Language, 50 (4), 696-735.
26. Schegloff, E. A. (1992). Repair after Next Turn; The Last Structurally Provided Defense of Intersubjectivity in Conversation. American Journal of Society, 98, 1295-1345.
27. Schegloff, E. A. Jefferson, G. & Sacks, H. (1977). The Preference for Self-Repair in the Organization of Repair in Conversation. Language, 53 (2), 361-382.
28. Schegloff, E. A. (2007). Sequence Organization in Interaction: A Primer in Conversation Analysis. Vol. 1. Cambridge: Cambridge University Press.
29. Schiffrin, D. (1998). Conversation Analysis, In Fredrick, J. (Ed), Linguistics: The Cambridge Survey, Cambridge: Cambridge University Press.
30. Seedhouse, P. (2004). The Interactional Architecture of the Language Classroom: A Conversation Analysis Perspective. Oxford: Blackwell
31. Sidnell, J. & Stivers, T. (2013). The Handbook of Conversation Analysis. UK: Wiley Blackwell.
32. Thorne, B. & Heneley, N. (1975). Language and Sex: Difference and Dominance. Rowley. Massachusetts: Newbury House Publishers.
33. Tiara, A. (2018). Repair Strategies in Online Chat: A Conversation Analysis (Unpublished bachelor’s thesis). Universitas Pendidikan Indonesia.
34. Tannen, D. (1992). You Just Don’t Understand: Women and Men in Conversation. London: Virago Press Limited.
35. Uneo, J. (2008). Gender Differences in Japanese Conversation. Union College.
36. Zimmerman, D. and West, C. (1975). Sex roles, interruptions and silences in Conversation. In Thorne, B. and Henley, N. (eds.) (1975) Language a Difference and Dominance. Rowley: Newbury House. 105-129.