مقایسه‌ی کاربرد انواع ترمیم در گفتار زنان و مردان فارسی‌زبان در برنامه‌های زنده تلویزیون

زبانشناسی و گویش های خراسان

مقاله 7، دوره 14، شماره 1 - شماره پیاپی 26، فروردین 1401، صفحه 183-208   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jlkd.2022.75529.1089

نویسندگان

دکتر سیّد محمّد حسینی معصوم^{* 1}؛ ملیحه حاجیان نژاد²

¹گروه زبانشناسی ، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران

²کارشناس ارشد زبان‌شناسی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران

چکیده

مقایسه‌ی کاربرد انواع ترمیم در گفتار زنان و مردان فارسی‌زبان در برنامه‌های زنده تلویزیون



چکیده:

ترمیم گفتار به‌عنوان یکی از مهم‌ترین ابزارهای حفظ مکالمه و جلوگیری از شکست ارتباط، می‌تواند عامل مؤثری در ارتباطات و مکالمات روزمره به‌حساب آید. در این میان، جنسیت به‌عنوان یکی از عوامل دخیل در پدیده‌های زبان‌شناسی اجتماعی می‌تواند باعث ایجاد تفاوت در میزان و نحوه استفاده گویشوران از این ابزار شود. پژوهش حاضر، به بررسی و مقایسه میزان کاربرد ترمیم و پراکندگی انواع راهبردهای آن در دو گروه زنان و مردان فارسی‌زبان براساس طبقه‌بندی‌های شگلاف و همکاران (1977) و فاکس و یسپرسن (1995) می‌پردازد. نتایج حاکی از آن است که به‌طور کلی، زنان به‌طرز معناداری بیشتر از مردان از ترمیم استفاده می‌کنند. اما جالب این است که با وجود این که دو گروه از نظر ترتیب پراکندگی انواع چهارگانه ترمیم الگوی مشابهی را نشان می‌دهند و خودترمیم خودآغاز در هر دو گروه بیشترین و دگرترمیم خودآغاز کمترین بسامد را دارد، در عین حال، درصد کاربرد خودترمیم دگرآغاز در گفتار مردان دو برابر گفتار زنان است. به‌علاوه، با توجه به نتایج تحلیل داده‌ها بر اساس طبقه‌بندی فاکس و یسپرسن، در هر دو گروه زنان و مردان استفاده از راهبردهای «تکرار عبارت» و «رها کردن یک ساختار و آغاز ساختار جدید» به ترتیب کمترین و بیشترین بسامد را داشته‌اند و نیز هر دو مورد در گفتار زنان نسبت به گفتار مردان بسامد بیشتری داشته‌اند.

کلیدواژه‌ها

کلید واژه‌ها: مکالمه؛ ترمیم؛ طبقه‌بندی ترمیم شگلاف؛ طبقه‌بندی ترمیم فاکس و یسپرسن؛ جنسیت

مراجع