انتخاب ژنوتیپ‌های مناسب کشت زمستانه (انتظاری) چغندرقند (Beta vulgaris L.) در منطقه تربت جام

پژوهشهای زراعی ایران

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 28 فروردین 1401  

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jcesc.2022.74787.1138

نویسندگان

حسن حمیدی¹؛ مسعود احمدی ²؛ داریوش طالقانی³

¹دانشگاه کشاورزی و منابع طبیعی گرگان

²دانشیار بخش تحقیقات چغندرقند، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی خراسان رضوی

³دانشیار موسسه تحقیقات چغندرقند

چکیده

در این تحقیق صفات کمی و کیفی 16 ژنوتیپ چغندرقند در کشت زمستانه (انتظاری) به صورت طرح بلوک های کامل تصادفی با چهار تکرار در منطقه تربت جام در دو سال زراعی 99-1398 مورد مطالعه قرار گرفت. نتایج تجزیه واریانس مرکب نشان داد که بین ژنوتیپ‌های مختلف چغندرقند تفاوت معنی‌داری در سطح احتمال یک درصد از نظر کلیه صفات مورد بررسی وجود داشت. مقایسه میانگین نشان داد ژنوتیپ SBSI-15 دارای بیشترین عملکرد ریشه (66/60 تن در هکتار) بود. همچنین بیشترین مقادیر قند ناخالص (52/19 درصد)، قند خالص (26/16 درصد) و ضریب استحصال شکر (21/83 درصد) و کمترین میزان پتاسیم (24/4 میلی‌اکی‌والان در 100 گرم وزن ریشه) و قند ملاس (67/2 درصد) در ژنوتیپ F-20739 مشاهده شد. علاوه بر این بیشترین عملکرد قند ناخالص (69/10 تن در هکتار) و عملکرد قند خالص (68/8 تن در هکتار) در ژنوتیپ FDIR 19 B 3021 وجود داشت. بررسی همبستگی صفات، بالاترین همبستگی مثبت و معنی‌دار را بین عملکرد قند ناخالص و عملکرد قند خالص (**99/0) و بیشترین همبستگی منفی و معنی‌دار را بین ضریب استحصال شکر و درصد قند ملاس (**95/0-) نشان داد. به طور کلی نتایج نشان داد که با استفاده از روش-های مختلف تجزیه چند متغیره آماری، ژنوتیپ‌های SVZA 2019-JD0401، FDIR 19 B 3021 و FDIR 19 B 4028 به عنوان ژنوتیپ‌های برتر دارای بیشترین عملکرد قند خالص و مناسب برای کشت زمستانه (انتظاری) در منطقه تربت جام معرفی شدند.

کلیدواژه‌ها

تجزیه به عامل‌ها؛ تجزیه خوشه‌ای؛ عملکرد قند خالص؛ همبستگی