تحلیلی بر پایداری اجتماعی در رابطه تعاملی شهروندان و مدیریت شهری با استفاده از روش تحلیل عاملی (نمونه موردی: شهروندان شهر اصفهان)

جغرافیا و توسعه فضای شهری

دوره 9، شماره 4 - شماره پیاپی 19، بهمن 1401، صفحه 39-54   

نوع مقاله: علمی - پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jgusd.2022.69681.1028

نویسندگان

شهره عزتیان^{* 1}؛ بهناز امین زاده²

¹پژوهشگر دوره دکتری دانشگاه تهران

²استاد گروه شهرسازی دانشگاه تهران

چکیده

پایداری اجتماعی متاثر از مؤلفه‌های اجتماعی و نهادی، شامل شاخص‌های متنوعی از توسعه شهری پایدار است. یکی از این مؤلفه‌ها، ایجاد رابطه تعاملی شهروندان و نهاد اجتماعی در جامعه مدنی است. مدیریت شهری به عنوان یک نهاد عمومی، می‌تواند نهادهای تسهیلگر و واسط میان شهروندان و دولت باشد. به نظر می‌رسد برای تحقق پایداری اجتماعی به ایجاد رابطه تعاملی میان شهروندان و مدیریت شهری نیاز باشد. این مقاله با هدف تدوین مدل ساختاری بر اساس آزمون شاخص‌های اجتماعی و با استفاده از روش تحلیل عاملی تاییدی، مدل پنج شاخصه‌ای را برای سنجش این رابطه تعاملی پیشنهاد می‌دهد. در شهر اصفهان با پیشینه تحقق طرح‌های فرهنگی، میزان آگاهی و مطالبه‌گری اجتماعی در شهروندان قابل توجه است. به همین منظور 1806 نفر از شهروندان از تمام محلات شهر اصفهان انتخاب شده و برای بررسی این شبه نظریه از آنان سوال پرسیده شده است. بر این اساس عوامل تاثیرگذار در پنج شاخص با ضرایب همبستگی، برای تحقق پایداری اجتماعی وجود دارد. به منظور تایید یا رد شبه نظریه مطرح شده، یک مدل عاملی در نرم افزار آموس ترسیم و شبه‌نظریه از طریق پرسشنامه آزمون شد. نتایج نشان داد، مقدار CMIN/DF برابر 13/3 مقدار CFI برابر 94/0 مقدار RMSEA برابر 03/0 که همگی دلالت بر تایید مدل ساختاری این مقاله دارند. نتایج نشان داد که شاخص‌های؛ مشارکت اجتماعی، آگاهی اجتماعی، اعتماد اجتماعی، رضایتمندی اجتماعی و مطالبه‌گری اجتماعی برای ایجاد رابطه تعاملی بین شهروندان و مدیریت شهری اثرگذار هستند و می‌توانند به عنوان ابزاری برای تقویت پایداری اجتماعی در این رابطه تعاملی استفاده شود.

کلیدواژه‌ها

اعتماد اجتماعی؛ پایداری اجتماعی؛ رضایتمندی اجتماعی؛ مشارکت و آگاهی اجتماعی و مطالبه‌گری اجتماعی

مراجع

1. دانشپور، س. ع.، اسماعیل، ش.، و روستا، م. (1393). تدوین مدل ساختار عوامل مکانی موثر بر ارتقاء پایداری اجتماعی در بافت‌های فرسوده شهری به کمک تحلیل عاملی و تحلیل مسیر. نشریه مدیریت شهری. 35، 133-142.
2. سبزه‌ای، م. ت. (1389). تحلیل جامعه‌شناختی توسعه جامعه مدنی در ایران، تحلیل مقایسه‌ای دوره مشروطه با دوره انقلاب اسلامی. نشریه مطالعات اجتماعی ایران، 3(2)، 49- 85.
3. معاونت برنامه‌ریزی و توسعه منابع انسانی شهرداری اصفهان. (1390). سالنامه آماری شهرداری اصفهان. اصفهان: شهرداری اصفهان.
4. معاونت تحقیق و برنامه‌ریزی توسعه منابع انسانی، 1398، نیازسنجی مناطق شهرداری اصفهان، اصفهان: شهرداری اصفهان.
5. نسترن، م.، قاسمی، و.، و هادی‌زاده زرگر، و. (1392). ارزیابی شاخص‌های پایداری اجتماعی با استفاده از فرایند تحلیل شبکه. نشریه جامعه‌شناسی کاربردی، 3، 155-173.

 

6. Bacon , M., Christy, G., Sibella, K., & Maywa, M. (2012). The social dimensions of sustainability and change in diversified farming systems. Ecology and society,17(4), 1-20. 
7. Barron, L., & Erin, G. (2002). WACOSS Housing and Sustainable Communities Indicators Project. The Regional Institute Online Publishing.
8. Boström, M. (2012). A Missing pillar? Challenges in theorizing and practicing social sustainability. Sustainability: Science, Practice, and Policy, 8(1), 3-14.
9. Bramley, G.N., Dempsey, N., Power, S., & Brown, C. (2006). What is sustainability and how do existing urban forms perform in nurturing it? Bartlett School: Sustainable Communities and Green Futures Conference,
10. Ciegis, R., Jolita, R., & Bronislovas, M. (2009). The concept of sustainable development and its use for sustainability scenarios. Inzinerine Ekonomika-Engineering Economics, (2), 28-37.
11. Colantonio, A. (2008). Social sustainability: linkage research to policy and practice. Oxford: Oxford Institute for sustainable Development (OISD), Oxford Brookes University.
12. Colantonio, A., & Lane, G. (2007). Measuring social sustainability: best practice from urban renewal in the EU. Renewal, 1-37.
13. Colantonio, A., Dixon, T., Ganser, R., Carpenter, J., & Ngombe, A. (2009). Measuring socially sustainable urban regeneration in Europe. Socially Sustainable Urban Regeneration,7.
14. Dempsey, N., Bramley, G., Power, S., & Brown, C. (2011). The social dimension of sustainable development: Defining urban social sustainability. Sustainable development, 19 (5), 289-300.
15. Dempsey, N., Brown, C., & Bramley, G. (2012). The key to sustainable urban development in UK cities? The influence of density on social sustainability. Progress in planning, 77(3), 89-141.
16. Department for International Development. (2007). Social urban sustainability. London: Department for International Development.
17. Gates, R., & Lee, M. (2005). Definition Social sustainability. Vancouver:
    Vancouver City Council.
18. Glasson, J., & Wood, G. (2009). Urban regeneration and impact assessment for social sustainability. Impact Assessment and Project Appraisal, 11(4), 283-290.
19. Harris, J.M. (2003). Sustainability and Sustainable Development. International Society for Ecological Economics, 1-12.
20. Larimian, , &  Sadeghi, A. (2017). Measuring urban social sustainability: Scale development and validation, Urban Analytics and City Science, 56-58.
21. Litting, B., & Griessler, E. (2005). Social sustainability: A catchword between political pragmatism and social theory. International Journal of Sustainable Development, 8(1), 65-79.
22. Li-yin, S., & Ochao, J.J. (2011). The application of urban sustainability indicators: A comparison between various practices. Habitat International, 35, 17-29.
23. Magis, R.,S.C. (2008). Understanding the social dimension of sustainability. London: Routledge press.
24. T. (2010). Social sustainability in urban areas – Communities, Connectivity and the Urban Fabric. London, Management of Environmental Quality An International Journal, 21(6), 870-870.
25. Mckenzie, S. (2004). Social sustainability: towards some definitions. Economics journal, 12.
26. Murphy, K. (2012). The social pillar of sustainable development: A literature review and framework for policy analysis. Sustainability: Science, Practice and Policy 8(1), 15-29.
27. Polese, M., & Stren, R. (eds.). (2000). The Social Sustainability of Cities. Diversity and the Management of Change. Toronto-Buffalo-London: University of Toronto Press.
28. Shirazi, M.R., & Keivani, R. (2017). Critical reflections on the theory and practice of social sustainability in the built environment – a meta-analysis. Local Environment, 22(12), 1526-1545.
29. Thin, N., & Lockhart, C., Yaron, G. (2002). Conceptualizing Socially Sustainable Development. Paper prepared for DFID and the World Bank, DFID. Mimeo.
30. Woodcraft, S. (2012). Social sustainability and new communities: Moving from concept to practice in the UK. Social and Behavioral Sciences, 68, 29 – 42.
31. Yiftachel, O. & Hedgcock, D. (1993). Urban social sustainability: The planning of an Australian city. Cities, 10(2), 139-157.