نقدى بر شناخت مفسّران قرآن کریم از آیین تعمید مسیحیان

فقه و اصول

دوره 38، شماره 4 - شماره پیاپی 74، دی 1385، صفحه 65-80   

نوع مقاله: پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jfiqh.2020.61019.0

نویسندگان

کاظم طباطبایى^* ؛ معصومه خاتمى

فردوسی مشهد

چکیده

در بسیارى از آیات قرآن کریم اهل کتاب مخاطب قرار گرفته‏اند یااز عقاید و رسوم آنان سخن به میان آمده است. اما به نظر مى‏رسد مفسران به سبب نداشتن آگاهى دقیق و شناخت همه‏جانبه درباره عقاید و رسوم آنان، در مواردى به گونه‏اى سخن گفته‏اند که با واقعیت فاصله بسیار دارد. مثلاً خداوند متعال در آیه « صِبغَةَ اللَّهِ وَ مَن‏اَحسَنُ مِنَ اللَّهِ صِبغَةً » به «آیین تعمید» اشاره کرده‏است. از میان مفسّرانى که به این معنا پى‏برده‏اند، برخى چون فَرّاء و طوسى از «تعمید کودکان» و بعضى چون زمخشرى، میبدى، نظام نیشابورى، بیضاوى و نسفى از «تعمید کودکان نصارى در آبى زرد رنگ» سخن گفته‏اند، در حالى که تعمید اهل کتاب نه منحصر به کودکان است و نه آب تعمید رنگ خاصى دارد. نگارندگان در این مقاله با بررسى و نقد آرای مفسّران در تفسیر «صبغه» (به عنوان نمونه) نشان مى‏دهند که مفسّرانى چون زمخشرى احتمالاً با مشاهدة رفتار مسیحیان یک منطقة خاص از «تعمید کودکان در آبى زردرنگ» سخن گفته و آن رسم را به همه مسیحیان نسبت داده‏اند و آن گاه مفسران بعدى همان سخن را تکرار کرده‏اند. بنابراین، مى‏توان گفت آگاهی های دینی ‏این مفسران محققانه، علمى و روشمند نیست و براى تدارک این کاستى باید آگاهى دقیق، علمى و مستند از عقاید و آیین‏هاى اهل کتاب را به «مبادى تفسیر» افزود

کلیدواژه‌ها

تفسیر قرآن؛ مفسًران قرآن کریم؛ صبغه؛ تعمید؛ زمخشری

مراجع