اثر دزهای علف‌کش‌های سولفونیل اوره بر کنترل علف‌های هرز و رشد و عملکرد ذرت شیرین (Zea mays L. var. saccharata)

پژوهش های حفاظت گیاهان ایران

مقاله 7، دوره 36، شماره 3 - شماره پیاپی 57، آذر 1401، صفحه 385-398   

نوع مقاله: مقالات پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jpp.2022.75107.1077

نویسندگان

فاطمه بستگان؛ سید عبدالرضا کاظمینی^* ؛ حسین غدیری

گروه تولید و ژنتیک گیاهی دانشکده کشاورزی دانشگاه شیراز

چکیده

به منظور بررسی اثر دزهای علف­کش­های سولفونیل اوره بر کنترل علف­های هرز، رشد و عملکرد ذرت شیرین (KSC403su)، آزمایشی در قالب طرح بلوک­های کامل تصادفی با چهار تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه شیراز اجرا شد. تیمارهای آزمایش شامل سه دز نیکوسولفورون (کروز) (5/1 ،2 و  5/2 لیتر ماده تجاری در هکتار)، سه دز فورام­سولفورون + یدوسولفورون (مایسترادی) ( 1، 5/1و 2 لیتر ماده تجاری در هکتار)، سه دز استوکلر (سورپاس) ( 5/4، 5 و 5/5 لیتر ماده تجاری در هکتار) و دو تیمار شاهد بدون علف هرز و آلوده به علف هرز بودند. نتایج نشان داد که علف­های هرز منجر به کاهش 73 درصدی عملکرد دانه کنسروی، 33 درصدی وزن تر 1000 دانه و 60 درصدی تعداد دانه در بلال شدند. کاربرد علف­کش­های نیکوسولفورون به میزان 5/2 لیتر ماده تجاری در هکتار و فورام سولفورون + یدوسولفورون به میزان 2 لیتر ماده تجاری در هکتار باعث بیشترین درصد کاهش در تراکم (8/75 و 5/59 درصد) و وزن خشک (3/64 و 4/55 درصد) کل علف­های هرز در مقایسه با شاهد آلوده به علف هرزی شد. کاربرد تیمارهای علف­کش­ باعث کاهش وزن خشک علف­های هرز شد و بیشترین درصد کاهش وزن خشک علف هرز تاج­خروس ریشه قرمز (25/73 و 60/62 درصد)، سلمه­تره (84/49 و 76/38 درصد)، سوروف (37/58 و 85/40 درصد) و پیچک (56/60 و 06/55 درصد) به ترتیب در تیمارهای علف­کش نیکوسولفورون (5/2 لیتر ماده تجاری در هکتار) و فورام سولفورون + یدوسولفورون (2 لیتر ماده تجاری در هکتار) نسبت به تیمار شاهد آلوده به علف هرز به دست آمد. همچنین بیشترین عملکرد دانه کنسروی (00/8 و 03/7 تن در هکتار)، تعداد ردیف دانه در بلال (00/12 و 50/11)، تعداد دانه در ردیف (00/25 و 75/24)، تعداد دانه در بلال (00/299 و 50/285) و وزن تر 1000 دانه (06/325 و 44/308 گرم) بدون تفاوت معنی دار نیز به ترتیب با کاربرد علف­کش­های نیکوسولفورون به میزان 5/2 لیتر ماده تجاری در هکتار و فورام سولفورون + یدوسولفورون به میزان 2 لیتر ماده تجاری در هکتار به دست آمد. بطور کلی علف­کش نیکوسولفورون ( 5/2 لیتر ماده تجاری در هکتار) نسبت به سایر تیمارهای علف­کش در این مطالعه بطور معنی­داری از بیشترین کارایی در کنترل تراکم و وزن خشک علف­های هرز و بیشترین عملکرد دانه کنسروی برخوردار بوده و لذا در کشت ذرت شیرین رقم ایرانی در این منطقه بر اساس نتایج این پژوهش قابل توصیه می­باشد.

کلیدواژه‌ها

عملکرد دانه کنسروی؛ فورام‌سولفورون+یدوسولفورون؛ نیکوسولفورون؛ وزن خشک علف هرز

مراجع

1. Baghestani, M.A., Zand, E., Soufizadeh, S., Eskandari, A., PourAzar, R., Veysi, M., & Nassirzadeh, N. (2007). Efficacy evaluation of some dual purpose herbicides to control weeds in maize (Zea mays). Crop Protection 26(7): 936-942. https://doi.org/10.1016/j.cropro.2006.08.013.
2. Bijanzadeh, E., & Ghadiri, H. (2006). Effect of seprate and combined treatments of herbicides on weed control and corn (Zea mays) yield. Weed Technology 20: 640-645. https://doi.org/10.1614/WT-05-105R1.1.
3. Bunting, J.A., Sprague, C.L., & Riechers, D.E. (2005). Incorporating foramsulfuron into annual weed control systems for corn. Weed Technology 19(1): 160-167. https://doi.org/10.1614/WT-04-063R1.
4. Chikoye, D., Ekeleme, F., & Udensi, U.E. (2001). Cogongrass suppression by intercropping cover crops in corn/cassava systems. Weed Science 49(5): 658-667. https://doi.org/10.1614/0043-1745(2001)049[0658:CSBICC]2.0.CO;2. ‏
5. Chikoye, D., Lum, A.F., Ekeleme, F., & Udensi, U.E. (2009). Evaluation of Lumax for preemergence weed control in maize in Nigeria. International Journal of Pest Management 55(4): 275-283. ‏ https://doi.org/10.1080/09670870902862693.
6. Chitband, A.A., Noghondar, M.N., & Sarabi, V. (2021). Yield of sweet corn varieties and response to sulfonylurea and mix herbicides. Advances in Weed Science 39: 1-11. https://doi.org/10.51694/AdvWeedSci/2021;39:00018.
7. Evans, S.P., Knezevic, Z., Lindquist, J.L., Shapiro, C.A., & Blankenship, E.E. (2003). Nitrogen application influences the critical period for weed control in corn. Weed Science 51: 408-417. https://doi.org/10.1614/0043-1745(2003)051[0408:NAITCP]2.0.CO;2.
8. ‏Hassannejad, S., & Porheidar-Ghafarbi, S. (2012). Introducing new indices for weed flora studies. International Journal of Agriculture and Crop Sciences 4(22): 1653-1659. http://ijagcs.com/.../1653-1659.pdf.
9. Kaukis, K., & Davis, D.W. (1986). Breeding vegetable crops. AVI Pub, Westport, Conn.
10. ‏Khan, I.A., Hassan, G., Malik, N., Khan, R., Khan, H., & Khan, S.A. (2016). Effect of herbicides on yield and yield components of hybrid maize (Zea mays). Planta Daninha 34: 729-736. https://doi.org/10.1590/S0100-83582016340400013.
11. Koeppe, M. K., Hirata, C.M., Brown, H.M., Kenyon, W.H., O'Keefe, D.P., Lau, S.C., ... & Green, J.M. (2000). Basis of selectivity of the herbicide rimsulfuron in maize. Pesticide Biochemistry and Physiology 66(3): 170-181. ‏ https://doi.org/10.1006/pest.1999.2470.
12. Lair, K., & Redente, E.F. (2004). Influence of auxin and sulfonylurea herbicides on seeded native communities. Rangeland Ecology and Management57(2): 211-218. https://doi.org/10.2111/1551-5028(2004)057[0211:IOAASH]2.0.CO;2.
13. Lum, A.F., Chikoye, D., & Adesiyan, S.O. (2005). Effect of nicosulfuron dosages and timing on the postemergence control of cogongrass (Imperata cylindrica) in corn. Weed Technology 19(1): 122-127. https://doi.org/10.1614/WT-03-276R2. ‏
14. Mohajeri, F., Honarmandian, M., Pourazar, R., & Shirali, M. (2010). The evalution of mechanical, chemical and integrated Zea mays weeds control in Ramhormoz. Journal of Weed Ecology 1(1): 67-76. ‏(In Persian).
15. Najafi, B., & Ghadiri, H. (2012). Weed control and grain yield response to nitrogen management and herbicides. Journal of Biological and Environmental Sciences 6(16): 39-47. ‏
16. Rahmani, A., Nasrullahalhosseini, S.M., & Khavari Khorasani, S. (2010). Effects of sowing date and plant density on morphological traits, yield and yield components of sweet corn (Zea mays). Journal of Agroecology 2: 302-312. https://doi.org/10.22067/jag.v2i2.7637.
17. ‏Sikkema, P.H., Kramer, C., Vyn, J.D., Kells, J.J., Hillger, D.E., & Soltani, N. (2007). Control of Muhlenbergia frondosa (wirestem muhly) with post-emergence sulfonylurea herbicides in maize (Zea mays). Crop Protection 26(10): 1585-1588. https://doi.org/10.1016/j.cropro.2007.02.006.
18. Szumigalski, A., & Van Acker, R. (2005). Weed suppression and crop production in annual intercrops. Weed Science 53: 813-825. https://doi.org/10.1614/WS-05-014R.1.
19. Wilson, G.C., Soltani, N., Tardif, F.J., Swanton, C.J., & Sikkema, P.H. (2010). Control of volunteer cereals with post-emergence herbicides in maize (Zea mays). Crop Protection 29 (12): 1389-1395. https://doi.org/10.1016/j.cropro.2010.07.020.
20. Zand, E., Baghestani, M.A., Soufizadeh, S., Eskandari, A., Deihimfard,, Pourazar, R., Ghazali, F., Sabeti, P., Esfandiari, H., Mousavinik, A., & Etemadi, F. (2006). Comparing the efficacy of amicarbazon, a triazoline, with sulfonylurease for weed control in maize (Zea mays L.). Iranian Journal of Weed Science 2: 59-83.
21. Zand, E., Baghestani, M.A., Pourazar, R., Sabeti, P., Ghezeli, F., Khayami, M.M., & Razazi, A. (2009). Efficacy evaluation of ultima (nicosulfuron+ nimsulfuron), lumax (mesotrion+ s-metolacholor+ terbuthlazine) and amicarbazone (daynamic) in comparison with current herbicide to control of weeds in corn. Journal of Plant Protection 23(2): 42-55. (In Persian with English abstract). https://doi.org/22067/jpp.v23i2.2549.
22. Zhang, J., Zheng, L., Jäck, O., Yan, D., Zhang, Z., Gerhards, R., & Ni, H. (2013). Efficacy of four post-emergence herbicides applied at reduced doses on weeds in summer maize (Zea mays) fields in North China Plain. Crop Protection 52: 26-32. https://doi.org/10.1016/j.cropro.2013.05.001. ‏