شناسایی و اولویت بندی محلات نیازمند بازآفرینی شهری (مطالعه موردی: منطقه10 کلانشهر تبریز)

جغرافیا و توسعه فضای شهری

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 06 اردیبهشت 1401  

نوع مقاله: علمی - پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jgusd.2022.73150.1120

نویسندگان

رباب حسین زاده ¹؛ اسماعیل صفرعلی زاده²؛ حسین دادگر³؛ فریده امیرمرزبان⁴

¹دانشگاه پیام نور

²استادیار گروه جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشگاه پیام نور

³دانشگاه زنجان

⁴دانشگاه آزاد مرند

چکیده

در دهه‌های اخیر، نبود روابط شهر و روستا در یک بستر متوازن و منطقی باعث سیل عظیمی از مهاجرت‌های روستایی به شهرها از یک طرف و ناکارآمدی نظام مدیریت و برنامه ریزی از سوی دیگر شده است. به طوری که اکثر شهرهای ایران با معضلات اجتماعی، اقتصادی و زیست محیطی حادی گریبانگیر بوده و بافت‌های ناتوانی را در بدنه خود به همراه داشته‌اند. شناسایی چنین محدوده‌هایی اولین اقدام اساسی در راستای ساماندهی و توانمندسازی آن‌ها می‌باشد. هدف پژوهش حاضر، شناسایی و اولویت‌بندی محلات نیازمند بازآفرینی شهری منطقه10 کلانشهر تبریز است. از لحاظ هدف از نوع کاربردی و از حیث ماهیت و روش از نوع توصیفی-تحلیلی می باشد. که با استفاده از شاخص‌های در ابعاد مختلف اجتماعی، اقتصادی، کالبدی و زیست محیطی- مخاطراتی مبادرت به شناسایی محدوده‌ها و محلات نیازمند بازآفرینی نموده است. داده های بکار رفته در این تحقیق عمدتاً از طریق سرشماری مرکز آمار در سال 1395 برای بلوک‌های شهری و همچنین از داده های مکانی مربوط به طرح توسعه و عمران منطقه شهری تبریز اخذ شده است. بدین منظور از GIS و ترکیب آن با مدل فرایند تحلیل سلسله مراتبی(AHP) برای شناسایی و اولویت بندی محلات نیازمند بازآفرینی استفاده گردید. نتایج حاصل از این تحقیق نشان داد که بین برخی از محلات شهر تبریز از حیث شرایط اجتماعی-اقتصادی و دسترسی به فضاهای خدماتی شکاف عمیقی ایجاد گشته است. به طوری که به ترتیب محلات محمدیه، رضوانشهر و شربت زاده محلاتی با بیشترین فراوانی از حیث فضاهای ناکارآمد و نیازمند به بازآفرینی شناسایی شدند و شاخص‌های اجتماعی نسبت به سایر شاخص‌ها، بیشترین اثرگذاری را در شناسایی محلات داشته‌اند.

کلیدواژه‌ها

بازآفرینی؛ توانمندسازی؛ اولویت بندی؛ محلات شهری؛ منطقه 10 تبریز