بررسی مخاطرات معدن‌کاوی در مناطق فعال تکتونیکی با استفاده از روش تداخل سنجی راداری (مطالعه‌ی موردی: داشکسن آذرشهر)

جغرافیا و مخاطرات محیطی

دوره 12، شماره 3 - شماره پیاپی 47، مهر 1402

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/geoeh.2022.75706.1193

نویسندگان

سید اسدالله حجازی^{* 1}؛ رضا عباسیان ولندر²

¹دانشیار گروه ژئومورفولوژی، دانشکده برنامه ریزی و علوم محیطی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران

²دانشجوی دکتری ژئومورفولوژی، دانشکده‌ی برنامه‌ریزی و علوم محیطی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران

چکیده

داشکسن یکی از روستا‌های تاریخی استان آذربایجان شرقی است و در دهستان شیرامین بخش حومه‌ی شهرستان آذرشهر، در جنوب شهر تبریز و غرب آتشفشان سهند واقع شده است. در این نوشتار با هدف بررسی افزایش ناپایداری دامنه‌ای در ناحیه‌ی معدنی داشکسن آذرشهر، اقدام به بررسی‌های تکتونیکی نموده و بر اساس مشاهدات میدانی، گسل نرمال داشکسن منجر به جا‌به‌جایی واحد‌های چین‌خورده به اندازه‌ی 10 سانتی‌متر در ارتفاع 1373 متر از سطح دریا شده است لذا فعال بودن زمین‌ساخت به لحاظ مشاهدات میدانی کاملاً آشکار است. با انطباق گسل‌ها با نقشه‌ی جابه‌جایی منطقه‌ی مورد مطالعه می‌توان نتیجه گرفت که بیشترین جابه‌جایی و به موجب آن شکستگی سنگ‌ها در ارتباط با گسل‌های نرمال فرعی با راستای شمال‌غرب – جنوب شرق است و با توجه به اینکه درزه‌های برشی نیز در راستای شمال‌غرب توسعه دارند؛ معادن نیز باید در بخش‌های مرکزی و جنوب منطقه‌ی داشکسن دارای شکستگی فراوان باشند بنابراین استخراج و کاوش در این محدوده صحیح نیست و علاوه بر این راه آهن، تونل و بخشی از جاده‌ی اصلی در معرض خطر از ناحیه‌ی گسلش نرمال فعال منطقه و ناپایداری‌های دامنه‌ای هستند. تراکم فعالیت معدنی در منطقه‌ی داشکسن بسیار بالاست و لازم است در نقاطی که شیب دامنه بسیار زیاد است، به خصوص در مناطق معدنی دارای درزه و شکستگی فراوان که در مجاورت پروژه‌های مهندسی از قبیل تونل و خطوط راه آهن هستند باید اقدامات لازم برای پایدار‌سازی دامنه‌ای صورت گیرد. بنابراین فعالیت استخراج و کاوش معادن در محیط نباید منجر به خطر افتادن جان مردم گردد.

کلیدواژه‌ها

تکتونیک؛ ناپایداری دامنه‌ای؛ معدن کاری؛ نقشه‌ی جابه‌جایی؛ داشکسن آذرشهر

مراجع