شناسایی و اولویت‌بندی تهدیدات جوی مؤثر بر آمادگی رزمی یگان‌های نظامی منطقه جنوب شرق

جغرافیا و مخاطرات محیطی

مقاله 14، دوره 12، شماره 1 - شماره پیاپی 45، اردیبهشت 1402، صفحه 247-267   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/geoeh.2022.75845.1200

نویسندگان

محمد محمدی^{* 1}؛ محمدحسین ناصرزاده²؛ بهلول علیجانی³؛ حسن قاضی⁴

¹دکتری تخصصی آب و هواشناسی، دانشگاه فرماندهی و ستاد ارتش، تهران، ایران

²دانشیار آب و هواشناسی، دانشکده جغرافیا، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران

³استاد آب و هواشناسی، دانشکده جغرافیا، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران

⁴استادیار مدیریت دفاعی- دانشگاه فرماندهی و ستاد ارتش، تهران، ایران

چکیده

آمادگی رزمی در یگان‌های نظامی نشان‌دهنده توانایی و قابلیت آن یکان در انجام مأموریت‌های نظامی است. جهت انجام پژوهش و استخراج تهدیدات جوّی در منطقه جنوب شرق از داده‌های مربوط به سرعت باد، دید افقی، بارش،‌ فشار بخارآب و دما در مقیاس روزانه مربوط به 19 ایستگاه سینوپتیک با دوره آماری 22 (2021-2000) ساله استفاده‌شده و برای اولویت‌بندی تهدیدات جوی از معیارهای آمادگی رزمی (تحرک، نیروی انسانی،‌ سلاح و تجهیزات، آموزش، اطلاعات، مهمات، مهندسی، جنگ نوین، فاوا) استفاده‌شده است. طوفان‌های گردوغبار، تنش گرمایی، بارش‌های سنگین و شرایط شرجی به‌عنوان مهم‌ترین تهدیدات جوی مؤثر بر آمادگی رزمی در منطقه شناسایی شد. بر اساس تحلیل سلسله مراتبی انجام‌شده طوفان‌های گردوغبار مهم‌ترین و مؤثرترین تهدید بر آمادگی رزمی یگان‌های نظامی تشخیص داده شد. نقشه پهنه‌بندی هر یک از تهدیدات جوی در نرم‌افزار جی‌آی‌اس تهیه و درنهایت با استفاده از وزن هر یک از تهدیدات جوی به‌دست‌آمده و با ترکیب نقشه‌های پهنه‌بندی تهدیدات شناسایی‌شده و با استفاده از تحلیل سلسله مراتبی فازی، نقشه جامع تهدیدات جوی در منطقه به‌صورت فصلی و سالیانه تهیه شد. ایستگاه‌های سینوپتیک زابل و زهک در فصل بهار، تمام منطقه در فصل تابستان، ایستگاه سراوان در فصل پاییز و ایستگاه‌های ایرانشهر، سراوان، میناب و کهنوج در فصل زمستان بدترین مکان برای استقرار یگان‌های نظامی است و همچنین در فصل پاییز کمترین فراوانی مخاطرات را در منطقه شاهد بودیم و بر اساس نقشه‌های ترسیمی تهدیدات جوی، این فصل بهترین فصل برای استقرار و فعالیت یگان‌های نظامی در منطقه تشخیص داده شد.

کلیدواژه‌ها

تهدیدات جوی؛ آمادگی رزمی؛ تحلیل سلسله‌مراتبی

مراجع

افشاری، محمد؛ 1395. آیین‌نامه هواشناسی نظامی. انتشارات معاونت تربیت و آموزش نزاجا، تهران.

بدری، هادی؛ رضایی بنفشه، مجید؛ 1396. ارزیابی و پهنه‌بندی تقویم اقلیم‌شناسی نظامی شمال غرب کشور. پایان‌نامه کارشناسی ارشد رشته اقلیم‌شناسی. دانشگاه تبریز.

پودینه، محمدرضا؛ طاووسی، تقی؛ نگارش، حسین؛ 1393. بررسی و تحلیل مخاطرات اقلیمی سیستان و بلوچستان با تأکید بر تهیه اطلس مخاطرات اقلیمی. رساله دکتری رشته اقلیم‌شناسی. دانشگاه سیستان و بلوچستان.

حنفی، علی؛ 1398. ارزیابی تنش‌های حرارتی و برودتی و تأثیر آن بر فعالیت‌های نظامی در استان آذربایجان غربی. علوم و فنون نظامی. شماره 49. 29-46. https://doi.org/ 10.22034/qjmst.2019.38015.

حنفی، علی؛ فخری، سیروس؛ 1393. تحلیل شاخص‌های اقلیم دفاعی در نیمه غربی ایران. علوم و فنون نظامی. شماره 29. 25-46. http://www.qjmst.ir/article_22328.html

حنفی، علی؛ منیری، کامل؛ 1398. آمایش اقلیم دفاعی منطقه جنوب شرق کشور و اهمیت آن در سناریوهای طرح‌ریزی عملیات‌های نظامی. آینده‌پژوهی دفاعی. شماره 14. 35-59.

 https://doi.org/ 10.22034/dfsr.2019.37985.

خاتمی فیروز‌آبادی، علی؛ حمزه جونقانی، ستار؛ 1392. تصمیم‌گیری چند معیاره در مدیریت. سازمان مدیریت صنعتی. تهران.

خورشید دوست، علی‌محمد؛ فتحی، سعید؛ 1400. پهنه‌بندی و تحلیل فضایی مخاطرات بالقوه محیطی مطالعه موردی: بخش سیلوانا. تحلیل فضایی مخاطرات محیطی. شماره 1. 1-20.

 https://jsaeh.khu.ac.ir/article-1-2908-fa.html.

صامتی، مجید؛ ساعتی، مرتضی؛ مریم اصغری؛ 1382. اولویت‌بندی توسعه بخش صنعت استان اصفهان بر اساس روش و فرایند تحلیل سلسله مراتبی (AHP). پژوهش‌نامه بازرگانی. شماره 27. 59-90.

 http://ensani.ir/fa/article/journal-number/521

صفوی، سیدجعفر؛ زنجانی، داود؛ 1399. تأثیر پدیده­های جوی در بروز سوانح هوایی دو دهۀ­ اخیر نیروی هوایی ارتش جمهوری اسلامی ایران. پایان‌نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه فرماندهی و ستاد ارتش جمهوری اسلامی ایران.

عباسی، حشمت‌الله؛ رستمی، علی؛ 1397. بهره‌گیری از عامل برتر ساز آب‌وهوا و جو در ارتقاء توان رزمی یگان‌های هوانیروز جهت مقابله با گروه‌های تکفیری- تارشگری. پایان‌نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه فرماندهی و ستاد ارتش. تهران.

علیجانی، بهلول؛ 1367. آب‌وهوا و برنامه‌ریزی فعالیت‌های نظامی. تحقیقات جغرافیایی. شماره 10. 96-118.

https://georesearch.ir/browse.php?&slct_pg_id=45&sid=1&slc_lang=fa.

علیجانی، بهلول؛ 1398. روش‌های کمی در جغرافیا. انتشارات سمت. تهران.

کاشکی، عبدالرضا؛ کرمی، مختار؛ باعقیده، محمد؛ علیمرادی، محمدرضا؛ 1398. واکاوی آماری امواج گرمایی زابل. دگرگونی‌ها و مخاطرات آب‌وهوایی.‌ شماره 1. 40-55. http://cccd.znu.ac.ir/issue_5443_5745.html

مجرد، فیروز؛ ذوالفقاری، حسن؛ کیقبادی فر، مهدی؛ 1398. تحلیل ویژگی‌های روزهای شرجی در ایران. تحلیل فضایی مخاطرات محیطی. شماره‌ 4. 19-36. https://jsaeh.khu.ac.ir/article-1-2868-fa.html&sw

محمدی، محمد؛ 1394. برسی ارتباط بین عناصر اقلیمی با فرار از خدمت سربازی در پادگان‌های نظامی. نهمین کنفرانس ملی فرماندهی و کنترل. صص 45-61.https://civilica.com/doc/661352/

مفیدی، عباس؛ حسین زاده، سیدرضا؛ محمدیاریان، محترم؛ 1392. پهنه‌بندی مخاطرات جوی منطقه شمال شرق ایران. جغرافیا و مخاطرات محیطی. شماره‌ 6. 1-16. https://doi.org/10.22067/geo.v0i0.23110

 

By Bann, Carla M., Williams-Piehota, Pamela A. & Whittam, Kimberly P. May., 2011. Military Perspectives on Climate Change from Around, Military Psychology, 23(3): 53-271. https://www.tandfonline.com/toc/hmlp20/23/3?nav=tocList

David N. Livingstone., 2015). The climate of war: violence, warfare, and climatic reductionism, WIREs Clim Change, 37(1): 253-271. https://doi.org/10.1002/wcc.352.

FM 34-81/ AFM 104-5., 1989. Weather Support for Army Tactical Operations, Department of the Army. Washington D.C.

FM34-81-1., 1992. Battlefield Weather Effects. Headquarters Department of the Army, Washington D. C.

Michal hrnciar., 2019. Tactical variables – a tool for mission analysis, International Conference knowledge - based organization, 25(1): 86-90. https://doi.org/10.2478/kbo-2019-001.

Shirley V. & Scott, Shaheul Khan., 2016. The Implications of Climate Changefor the Military and for Conflict Prevention, Including through Peace Missions, Mplications of climate change, 20(3): 82-94.https://www.airuniversity.af.edu/Portals/10/ASPJ_French/journals_E/Volume-07_Issue-3/scottkhan_e.pdf

Stewart J.; Maria Kingsley, ED McGrady., 2010. Climate Change: Potential Effects on Demands for US Military Humanitarian Assistance and Disaster Response, US.

Tamzy J. House., 2015. Weather as a Force Multiplier: Owning the Weather in 2025. Air Force, us.