تحلیل و بررسی چگونگی مجزی بودن تادیه زکات در فرض اجبار حاکم اسلامی

فقه و اصول

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 18 اردیبهشت 1401  

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jfiqh.2021.62619.0

نویسندگان

محمد رضا کیخا ¹؛ حمید موذنی²

¹دانشگاه سیستان و بلوچستان

²سیستان و بلوچستان

چکیده

َ

در کلمات فقهاء زکات از واجبات عبادی دانسته شده که مجزی بودن آن، مشروط به برخورداری از نیت و قصد قربت است. در این میان گاهی بر حاکم شرع، واجب است مکلف را مجبور به پرداخت زکات نماید. در چنین فرضی، چگونگی امکان تحقق قصد قربت از سوی مکلفی که مجبور به پرداخت زکات شده و نیز مجزی بودن ادای زکات توسط وی، محل بحث واقع شده است. تحقیق درباره امکان اجبار مکلف به  پرداخت ومجزی بودن این پرداخت از سوی وی، در گرو تحقیق درباره حقیقت و ماهیت زکات و نیز بررسی مستندات شرطیت نیت در آن است. مطابق یافته های این پژوهش –که به روش توصیفی تحلیلی نگاشته شده زکات از یک حقیقت معاملی-عبادی برخوردار است که اشتراط تحصیل قصد قربت در آن، از باب تعدد مطلوب بوده و مطلوبیت قصد قربت ، منحصر در فرض امکان تحقق آن از سوی مکلف است بنابراین در فرض عدم امکان تحصیل قصد قربت ، زکات همچنان بر اصل مطلوبیت خود باقی می باشد. در نتیجه   نظر به اینکه این فریضه الهی مشتمل بر یک حکم وضعی و یک حکم تکلیفی است، ادای زکات از سوی مودی مجبور، مجزی بوده و صرفا به معصیت یک امر تکلیفی خواهد انجامید.

کلیدواژه‌ها

زکات؛ نیت؛ قصد قربت؛ عبادات؛ معاملات؛ اجبار حاکم اسلامی