| تعداد نشریات | 51 |
| تعداد شماره‌ها | 2,028 |
| تعداد مقالات | 21,110 |
| تعداد مشاهده مقاله | 47,484,821 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 20,369,448 |
تحلیل و بررسی چگونگی مجزی‌بودن تأدیة زکات در فرض اجبار حاکم اسلامی | ||
| فقه و اصول (Fiqh va uṣūl) | ||
| مقاله 6، دوره 54، شماره 2 - شماره پیاپی 129، شهریور 1401، صفحه 117-135 اصل مقاله (580.72 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jfiqh.2021.62619.87713 | ||
| نویسندگان | ||
| محمد رضا کیخا* 1؛ حمید موذنی2 | ||
| 1دانشیار دانشگاه سیستان و بلوچستان | ||
| 2دانش آموخته دکتری فقه و مبانی حقوق اسلامی دانشگاه سیستان و بلوچستان، دانش آموخته سطح 4 و مدرس سطوح عالی حوزه علمیه قم | ||
| چکیده | ||
| زکات از واجبات عبادی است که طبق دیدگاه مشهور مجزی‌بودن آن، مشروط به نیت خالص و قصد قربت است. در این میان، گاه بر حاکم شرع واجب است مکلف را مجبور به پرداخت زکات کند. در چنین فرضی، چگونگی امکان تحقق قصد قربت و نیز مجزی‌بودن تأدیه زکات، محل بحث است. تحقیق دربارهٔ امکان اجبار مکلف به پرداخت ومجزی‌بودن این پرداخت از سوی وی، در گروِ تحقیق دربارهٔ حقیقت و ماهیت زکات و نیز بررسی مستندات شرطیت نیت در آن است. طبق یافته‌های این پژوهش که به روش توصیفی‌تحلیلی انجام گرفته است، زکات از حقیقتی معاملی- عبادی برخوردار است و اشتراط تحصیل قصد قربت در آن، از باب تعددِ مطلوب است و مطلوبیت قصد قربت، در فرض امکان تحقق آن از سوی مکلف منحصر است. بنابراین در فرض امکان‌نداشتن تحصیل قصد قربت، زکات همچنان بر اصل مطلوبیت خود باقی است و باتوجه‌به اینکه این فریضهٔ الهی مشتمل بر حکمی وضعی و تکلیفی است، تأدیه زکات از سوی مؤدیِ مجبور، مجزی است و صرفاً به عصیان امر تکلیفی می‌انجامد. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| زکات؛ نیت؛ قصد قربت در زکات؛ عبادی بودن زکات؛ اجبار بر زکات | ||
| مراجع | ||
|
قرآن کریم
آشتیانى، محمدحسن‌بن‌جعفر، کتاب الزکاة، چاپ‌اول، قم: زهیر، 1426ق.
ابن‌بابویه، محمدبن‌على، کتاب من لایحضره الفقیه، چاپ‌دوم، قم: دفتر انتشارات اسلامى، 1413ق.
ابن‌قدامه، عبداللّه‌بن‌احمد، المغنی، بیروت: دار الکتاب العربی، 1392.
اشتهاردى، على‌پناه، مدارک العروة، چاپ‌اول، تهران: دار الأسوة، 1417ق.
بجنوردى، حسن، منتهى الأصول، چاپ‌اول، تهران: بی‌نا، 1380.
بروجردى، حسین، جامع أحادیث الشیعة، چاپ‌اول، تهران: فرهنگ سبز، 1386.
حر عاملى، محمدبن‌حسن، تفصیل و‌سائل الشیعة إلى تحصیل مسائل الشریعة، چاپ‌اول، قم: آل البیت علیهم السلام، 1409ق.
حکیم، محسن، مستمسک العروة الوثقى، چاپ‌اول، قم: دار التفسیر، 1416ق.
خمینى، روح‌الله، جواهر الأصول، چاپ‌اول، تهران: بی‌نا، 1376.
خویى، ابوالقاسم، غایة المأمول، چاپ‌اول، قم: بی‌نا، 1428ق.
زمخشرى، محمودبن‌عمر، الکشاف عن حقائق غوامض التنزیل، چاپ‌سوم، بیروت: دار الکتاب العربی، 1407ق.
سبحانى، جعفر، الزکاة فی الشریعة الإسلامیة الغراء، چاپ‌اول، قم: مؤسسۀ امام صادق علیه السلام، 1424ق.
صاحب‌جواهر،محمدحسن‌بن‌باقر، جواهر الکلام فی شرح شرائع الإسلام، چاپ‌هفتم، بیروت: دار إحیاء التراث العربی، بی‌تا.
صدر، محمدباقر، بحوث فی علم الأصول، چاپ‌اول، بیروت: بی‌نا، 1417ق.
طباطبایى، محمدحسین، المیزان فى تفسیر القرآن، چاپ‌پنجم، بی‌جا: دفتر انتشارات اسلامى، 1417ق.
طبرسى، فضل‌بن‌حسن، مجمع البیان فى تفسیر القرآن، چاپ‌سوم، تهران: انتشارات ناصر خسرو، 1372.
طوسى، محمدبن‌حسن، الأمالی، چاپ‌اول، قم: دار الثقافة، 1414ق.
طوسى، محمدبن‌حسن، الخلاف، چاپ‌اول، قم: دفتر انتشارات اسلامى، 1407ق.
طوسى، محمدبن‌حسن، المبسوط فی فقه الإمامیة، چاپ‌سوم، تهران: المکتبة المرتضویة لإحیاء الآثار الجعفریة، 1387ق.
طوسى، محمدبن‌حسن، تهذیب الأحکام، چاپ‌چهارم، تهران: دار الکتب الإسلامیة، 1407ق.
علامه حلى، حسن‌بن‌یوسف، تذکرة الفقهاء، چاپ‌اول، قم: مؤسسۀ آل البیت علیهم السلام، بی‌تا.
فاضل مقداد،مقدادبن‌عبداللّه، کنز العرفان فی فقه القرآن، چاپ‌اول، قم: بی‌نا، بی‌تا.
قطب راوندى، سعیدبن‌هبةاللّه، فقه القرآن، چاپ‌دوم، قم: کتابخانۀ آیت‌الله مرعشى نجفى، 1405ق.
کلینى، محمدبن‌یعقوب، الکافی، چاپ‌چهارم، تهران: دار الکتب الإسلامیة، 1407 ق.
محقق حلی، جعفربن‌حسن، شرائع الإسلام فی مسائل الحلال و الحرام، چاپ‌دوم، قم: اسماعیلیان، 1408ق.
محقق حلی، جعفربن‌حسن، المعتبر فی شرح المختصر، چاپ‌اول، قم: مؤسسۀ سید الشهداء علیه السلام، 1407ق.
محقق داماد،محمد، کتاب الحج، چاپ‌اول، قم: چاپخانۀ مهر، 1401ق.
مقدس اردبیلى، احمدبن‌محمد، زبدة البیان فی أحکام القرآن، چاپ‌اپل، تهران: المکتبة الجعفریة لإحیاء الآثار الجعفریة، بی‌تا.
منتظرى، حسینعلى، کتاب الزکاة، چاپ‌دوم، قم: مرکز جهانى مطالعات اسلامى، 1409ق.
موسوی عاملى، محمدبن‌على، چاپ‌اول، بیروت: مدارک الأحکام فی شرح عبادات شرائع الإسلام، مؤسسۀ آل البیت علیهم السلام، 1411ق.
میلانى، محمدهادى، محاضرات فی فقه الإمامیة؛ کتاب الزکاة، چاپ‌اول، مشهد: مؤسسۀ چاپ و نشر دانشگاه فردوسى، 1395ق.
هاشمی شاهرودى، محمود، موسوعة الفقه الإسلامی طبقا لمذهب أهل البیت علیهم السلام، باهمکاری جمعی از نویسندگان، چاپ‌اول، قم: مؤسسۀ دائرة المعارف فقه اسلامى، 1423ق.
یزدى، محمدکاظم‌بن‌عبدالعظیم، العروة الوثقى، چاپ‌دوم، بیروت: اعلمی، 1409ق.
| ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 1,652 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 748 |
||