شناسایی مؤلفه‌های تأثیرگذار بر کاربست اصول گفتمان‌های نوظهور تاب‌آوری (هیوگو) در باب نظام مدیریتی شهرها (مطالعه موردی: کلان‌شهر تبریز)

جغرافیا و مخاطرات محیطی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 19 اردیبهشت 1401  

نوع مقاله: مطالعه موردی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/geoeh.2022.74187.1142

نویسندگان

مریم علیپور شعاری دهقانی ¹؛ علی پناهی ²؛ رضا ولیزاده ²

¹دانشجوی دکتری جغرافیا وبرنامه‌ریزی شهری، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز، ایران

²استادیارگروه جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز، ایران

چکیده

سیستم‌های شهری در حال حاضر با چالش‌های بزرگی در ارتباط با افزایش انواع مخاطرات و اثرات آنها روبه‌رو می‌باشند. از این‌رو، برنامه‌ریزی در راستای ارتقای تاب‌آوری سیستم‌های شهری با توجه به اصول مطرح‌شده در سازمان‌ها و گفتمان‌های بین‌المللی و کاربست آنها در نظام مدیریتی شهرها ضرورتی اجتناب‌ناپذیر می‌باشد. بدین منظور هدف از پژوهش حاضر شناسایی مؤلفه‌های تأثیرگذار بر کاربست اصول گفتمان‌های تاب‌آوری (هیوگو) در باب نظام مدیریتی کلان‌شهر تبریز می‌باشد. در این راستا، روش تحقیق آمیخته (کمی-کیفی) با هدف توسعه‌ای-کاربردی و ماهیت توصیفی-تحلیلی می‌باشد که به‌منظور گردآوری اطلاعات از روش پیمایشی یعنی پرسشگری از نخبگان دانشگاهی و مدیران و مسئولان حوزه‌ی مدیریت بحران شهر تبریز که بر اساس روش دلفی هدفمند 100 نفر به‌عنوان حجم نمونه برآورد گردیده و مشاهدات میدانی استفاده شده است. همچنین در راستای بررسی روایی تحقیق از روش اعتبار محتوا، سنجش پایایی تحقیق از روش آلفای کرونباخ و تجزیه و تحلیل اطلاعات از مدل‌سازی معادلات ساختاری در نرم‌افزار Amos بهره گرفته شده است. یافته‌های تحقیق نشان می‌دهد که اصول 10گانه‌ی مدیریتی تاب‌آوری بر مبنای دیدگاه هیوگو به‌ویژه در ابعاد ساماندهی و هماهنگی، بروزرسانی اطلاعات، آموزش جوامع محلی و اقدامات بازرسی در نظام مدیریتی تبریز دارای وضعیت مساعدی نمی‌باشد. در این راستا، مهمترین مؤلفه‌ی تأثیرگذار بر کاربست اصول 10گانه‌ی این رویکرد در باب نظام مدیریتی کلان‌شهر تبریز، تحقق مدیریت واحد و حمایت‌کننده با ضریب 83/0 می‌باشد. پس از آن نیز به ترتیب بیشترین اثرگذاری مربوط به مؤلفه‌های دیدگاه سیستمی، هماهنگی و هم‌افزایی نهادی و مشارکت و ساختار تشکیلاتی یکپارچه با ضرایب 69/0، 63/0 و 58/0 بوده است.

کلیدواژه‌ها

گفتمان؛ تاب‌آوری؛ مدیریت شهری؛ کلان‌شهر تبریز

مراجع