تدوین راهبرد توسعۀ مناطق روستایی شهرستان چگنی استان لرستان (کاربرد چارچوب راهبردی SOAR)

جغرافیاوتوسعه ناحیه ای

مقاله 11، دوره 19، شماره 2 - شماره پیاپی 37، مهر 1400، صفحه 358-321   

نوع مقاله: پژوهشی-مطالعه موردی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jgrd.2022.73897.1101

نویسندگان

مهدی محمدی نسب^{* 1}؛ محمد تیموری طولابی²

¹استادیار گروه مدیریت، دانشگاه قم، قم، ایران

²کارشناسی‌ارشد مدیریت، دانشگاه قم، قم، ایران

چکیده

هدف پژوهش تدوین راهبردهای توسعه روستایی در مناطق روستایی شهرستان چگنی است. شهرستان چگنی با ویژگی­ها و شرایط ویژه­ی به‌عنوان مورد مطالعه بررسی شده است. این پژوهش از نظر نتیجه کاربردی با هدف اکتشافی و از نظر ماهیت کیفی است. جمع ­آوری داده­های پژوهش به شیوه مصاحبه و روش نمونه­گیری هدفمند بوده است. جامعه نظری این پژوهش، 32 نفر از ذی­نفعان (متخصصان، خبرگان محلی و مسئولین مربوطه) شهرستان چگنی هستند که توسط تسهیل گران به‌صورت هدفمند شناسایی و انتخاب شدند. برای تدوین راهبرد توسعه روستایی از چارچوب راهبردی SOAR استفاده شده است که به‌ خاطر دیدگاه مثبت­ نگر و مشارکتی آن، برای این پژوهش مناسب ­تر است. منابع آب، ظرفیت‌های پرورش دام و تولیدات دامی، آب و هوای مناسب و زمین حاصلخیز جزو مهم­ترین قوت‌ها و مراتع کافی برای توسعه دام و طیور و زنبور عسل،  بازار مناسب تولیدات روستایی، مشارکت روستاییان، حمایت­ های دولت، افزایش تمایل به گردشگری و نیروی جوان تحصیل‌کرده از مهم­ترین فرصت های شهرستان چگنی­ توسط ­ذی­نفعان شناسایی شد. سپس براساس آن‌ها و در نظر گرفتن ارزش­ها، چشم ­انداز­ها و مأموریت­های شهرستان، بهره­وری حداکثری مراتع، شهرت به‌عنوان مقصد گردشگری، منطقه جذاب برای سرمایه­گذاری، اشتغال جوانان و قطب تولیدات دامی استان جزو مهم‌ترین آرمان­ها ترسیم شد. درنهایت، راهبردهای توسعه مناطق روستایی شهرستان چگنی مانند توسعه صنایع تبدیلی، اولویت دهی به گردشگری و توسعه ظرفیت بهره برداری از معادن تدوین شد.
 

کلیدواژه‌ها

توسعه؛ توسعه روستایی؛ راهبرد؛ روستا؛ شهرستان چگنی؛  SOAR

مراجع

1. ازکیا، م. (1384). مقدمه‌ای بر جامعه‌شناسی توسعه روستایی. تهران: انتشارات اطلاعات.
2. استانداری لرستان. (1392). سند آمایش شهرستان چگنی. دفتر برنامه ریزی و بودجه.
3. اعرابی، م.، آقازاده، ه.، و نظامی‌وند ‌چگینی، ه. (1393). دستنامه مدیریت استراتژیک. تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
4. اعرابی، م.، و دهقان، ن. (1390). روش‌های تحقیق در مدیریت راهبردی. فصلنامه راهبرد، 20(60)، 193–
5. بدری، ع.، و موسوی، ع. (1388). مدیریت نوین روستایی در جستجوی راهکارهای مناسب برای توسعه دهیاری‌ها. تهران: اشتیاق نور.
6. بدری، ع.، و نعمتی، م. (1386). ارزیابی نقش کارکردی نظام نوین مدیریت روستایی، مقایسه­ی تطبیقی دهیاری­های فعال در روستاهای کوچک و بزرگ، مطالعه­ی موردی: استان گلستان. پژوهش­های جغرافیایی، 59، 158-169.
7. برایسون، ج. ام. (۱۳۸۱). برنامه­ریزی استراتژیک برای سازمان‌های دولتی و غیرانتفاعی (ع. منوریان، مترجم). تهران: مرکز آموزش مدیریت دولتی.
8. برقی، ح.، و محمودصالحی، س. (1395). نقش مدیریت نوین روستایی. راهبرد توسعه، 45، 205-239.
9. پایگاه اینترنتی دفتر حفظ و نشر آثار آیت الله العظمی خامنه ای. (1398). سابقه مباحث رهبر معظم انقلاب اسلامی درباره پیشرفت اسلامی ایرانی. بازیابی از ir
10. پولادی، م. (1387). برنامه راهبردی، دانشنامه مدیریت شهری و روستایی. تهران: سازمان شهرداری‌ها و دهیاری‌ها.
11. خاشعی، و.، و اصلانی افراشته، ا. (1394). کاوشی بر مدل تدوین استراتژی بر اساس مدل SOAR. پژوهش­های رهبری و مدیریت آموزشی، 5، 148-123.
12. خاکی، غ. (1378). روش تحقیق با رویکرد پایان نویسی. تهران: نشر فوژان.
13. درآیک، ت.، و هواتمر، ج. (1383). مدیریت بحران: اصول و راهنمای عملی برای دولت‌های محلی. تهران: مرکز مطالعات و برنامه‌ریزی شهری.
14. درویشی، ز.، و مربی هروی، ه. (1398). تدوین استراتژی جهت تمرکز بر صنایع روستایی(اقتصاد غیرزراعتی) برای رسیدن به توسعه پایدار به روش تحلیل SWOT. مدیریت محیط زیست و توسعه پایدار، 3(10)، 13-17 .
15. دیوید، ف. (1386). مدیریت استراتژیک (ع. پارساییان و م. اعرابی، مترجمان). تهران: دفتر پژوهش­های فرهنگی.
16. راهب، غ. (1386). درنگی در مفهوم روستا. نشریه محیط‌شناسی. 33(41)، 105-116.
17. رضایی، م.، خاوریان گرمسیر، ا.، و غفورزاده، م. (1395). توسعه صنعت گردشگری در استان یزد با استفاده از چارچوب استراتژیک SOAR و ماتریس ANSOFF. فصلنامه علمی-پژوهشی برنامه‌ریزی منطقه‌ای، 6(21)، 45-56.
18. رضوانی، م.، بدری، ع.، ترابی، ذ.، و هاجری، ب. (1395). شناسایی راهکارهای توسعه روستایی با استفاده از چارچوب مشارکتی SOAR (مورد: روستای میغان). اقتصاد فضا و توسعه روستایی، 5(18)، 27-43.
19. رکن الدین افتخاری، ع.، سجاسی قیداری، ح.، و عینالی، ج. ( 1386). نگرش نو به مدیریت روستایی با تأکید بر نهاده های تأثیرگذار تهران. فصلنامه روستا و توسعه، 10(2)، 1-30.
20. زالی، ن.، و زمانیپور، م. (1394). تحلیل سیستمی متغیرهای راهبردی توسعه منطقه‌ای در برنامه‌ریزی سناریومبنا (مورد مطالعه: استان مازندران). آمایش سرزمین، 7(1)، 1-28.
21. سواری، م.، اسدی، ز. و حسن پور، ک. (1399). تدوین راهبردهای توسعه اشتغال پایدار در مناطق روستایی شهرستان دلفان. راهبردهای کارآفرینی در کشاورزی، 7 (13) . 42-53.
22. طالب، م.، میرزایی، ح.، و نادری، ع. (1391). ارزیابی نقش مشارکت در طرح­های توسعه مناطق روستایی (بررسی موردی: طرح­های تجمیع مناطق روستایی). فصلنامه توسعه محلی، 4(1)، 18-1.
23. قریشی، غ.، و کرامتی، م. (1395). کاربرد تکنیک SOAR در تدوین برنامه راهبردی توسعه شهر اشتهارد. دومین کنفرانس شهرسازی، مدیریت و توسعه شهری، مؤسسه عالی علوم و فناوری خوارزمی، شیراز.
24. کاظمی ثانی عطاالله، ن. (1394). نظام برنامه­ریزی توسعه روستایی در کشور ترکیه. راهبرد توسعه، 44، 143-166.
25. مافی، ع.، و سقایی، م. (1388). کاربرد مدل MS-SWOT در تحلیل مدیریت گردشگری (مطالعه­ موردی: کلان‌شهر مشهد). فصلنامه جغرافیا و توسعه، 7(14)، 27-50.
26. مختاریان پور، م. (1395). مدل فرایندی طراحی الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت. مطالعات الگوی پیشرفت اسلامی و ایرانی، 4(8)، 9-30.
27. مرکز آمار ایران. (1395). سرشماری عمومی نفوس و مسکن. بازیابی از sci.org.ir در 24/9/1397
28. مرکز الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت. (1398). درباره الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت. بازیابی از https://www.olgou.ir/
29. مطیعی لنگرودی، ح. (1382). برنامه‌ریزی روستایی با تأکید بر ایران. مشهد: انتشارات جهاد دانشگاهی.
30. مهدوی حاجیلویی، م.، و نجفی کانی، ع. (1384). تجربه‌ای دیگر در مدیریت روستاهای ایران (نمونه موردی: دهیاری‌های استان آذربایجان غربی). فصلنامه پژوهش‌های جغرافیایی، 37(53)، 21-39.
31. مهرمنش، ح.، سعیدی، ن.، لسانی، پ.، و بایرامی لاطران، ا. (1391). تدوین استراتژی و اولویت‌بندی استراتژی‌های شرکت بهنوش ایران با مقایسه رویکردهای فازی و QSPM. فصلنامه علمی- پژوهشی تحقیقات بازاریابی نوین، 2(3)، 135-153.
32. مینتزبرگ، ه.، آلستراند ب.، و لمپل ژ. (1384). جنگل راهبرد (م. احمدپور داریانی، مترجم). تهران: انتشارات پردیس.
33. نوری، ح. (1393). تدوین استراتژی­های توسعه شهرک گلخانه­ای خرم­آباد (پایان­نامه منتشرنشده کارشناسی‌ارشد رشته کشاورزی). دانشگاه لرستان، خرم‌آباد، ایران.
34. یاری­حصار، ا.، بوچانی، م.، مهدوی، د.، و پریشان، م. (1392). تدوین راهبردهای توسعه‌ی مدیریت روستایی ایران با استفاده از رویکرد. پژوهش­های روستایی، 4(4)، 714-961.

 

35. Bryson, J. M. (2002). Strategic planning for government and non-profit organizations. Translated by Abbas Monavarian. Tehran: Public Management Training Center.
36. Courtney, P., Mayfield, L., Tranter, R., Jones, P., & Errington, A. (2007). Small towns as ‘sub-poles’ in English rural development: Investigating rural–urban linkages using sub-regional social accounting Geoforum, 38(6), 1219-1232.
37. David, F. R. (2007). Strategic Management (A. Parsaiyan., & M. Aarabi, Trans). (11^th). Tehran: Cultural Research Office Publications.
38. Drake, T., & Howatmer, G. J. (2004). Crisis management: Principles and practical guide for local governments. Tehran: Center for Urban Studies and Planning.
39. Eccles, R. G., & Pyburn, P. J. (1992). Creating a comprehensive system to measure performance. Strategic Finance, 74(4), 41.
40. Fahmie, A., & Arifudin, E. (2015) Implementation of positive psychology approach in identification process of action research. International Academic ResearchJournal of Social Science, 1(2), 125-130.
41. Hartman, C. L., Hofman, P. S., & Stafford, E. R. (1999) Partnerships: A path to sustainability. Business Strategy and the Environment, 8(5), 255-266.
42. Hissa, H. R., Alves Filho, N. T., Costa, M., Strauch, G., Bassi, L., & de Assis, R. L. (2019). Sustainable rural development in Rio de Janeiro state: the Rio rural program. In Strategies and tools for a sustainable rural Rio de Janeiro (pp. 23-39). Cham: Springer.
43. Huang, J. T., Kuo, C. C., & Kao, A. P. (2003). The inequality of regional economic development in China between 1991 and 2001. Journal of Chinese Economic and Business Studies, 1(3), 273-285.
44. Hunger, J. D., & Wheelen, T. L. (2003). Essentials of strategic management (Vol. 9). New Jersey: Prentice Hall.‏
45. Jenster, P. V., & Hussey, D. (2001). Company analysis: Determining strategic capability. Sussex:.
46. Long, H., Tu, S., Ge, D., Li, T., & Liu, Y. (2016). The allocation and management of critical resources in rural China under restructuring: Problems and prospects. Journal of Rural Studies, 47, 392-412.
47. Martić, M., & Savić, G. (2001). An application of DEA for comparative analysis and ranking of regions in Serbia with regards to social-economic development. European Journal of Operational Research, 132(2), 343-356.
48. Marzin, J., & Michaud, A. (2016). Evolution of rural development strategies and policies: Lessons from Vietnam. Montpellier: UMR Art-Dev.
49. Mintzberg, H. (1987). The strategy concept 1: Five p's for strategy. California Management Review, 30(1), 11-24.
50. Motie Langroudi, S. H. (2003). Rural planning with emphasis on Iran. Mashhad: University Jihad Publications.
51. Olander, S., & Landin, A. (2005). Evaluation of stakeholder influence in the implementation of construction projects. International Journal of Project Management, 23(4), 321-328.
52. Otiman, P. I. (2013). Romania’s Agri-Food and rural development strategy. Agricultural Economics and Rural Development, 10(2), 133-153.
53. G., & Terlin.I, (2006). Rura Area under Urban pressure, case studies of rural-urban Relationship across Europe. Hague: Rurban.
54. Pasakarnis, G., & Maliene, V. (2010). Towards sustainable rural development in Central and Eastern Europe: Applying land consolidation. Land Use Policy, 27(2), 545-549.
55. Pérez-Fra, M. M., López-Iglesias, E., García-Arias, A. I., Sineiro, F., & Lorenzana, R. (2012). Representativeness and civic participation in rural development programmes: The case of the PRODER programme in Galicia, Spain. Outlook on Agriculture, 41(3), 215-220.‏
56. Rowlands, D. (1996). Regional development in Canada: Problems and prospects. The Canadian Journal of Economics/Revue canadienne d'Economique, 29, 340-343.
57. Sandu, A. M. (2014). Coordinates of the new EU rural development policy. Calitatea, 15(S1), 463.
58. Siering, J., & Svensson, A. (2012). Managing external stakeholder relationships in PPP Projects-A multidimensional approach (Master's thesis). Gothenburg, Sweden
59. Stavros, J. M., & Hinrichs, G. (2009). The thin book of SOAR: Building strengths-based strategy. Bend: Thin Book Publishing.
60. Stavros, J. M., & Malone, P. (2015). SOAR: Building strategic capacity. In Rothwell W., Stavros J., & Sullivan R (Eds.), Practicing organization development: Leading transformation and change (pp. 285-302).‏ New York: John Wiley and Sons.
61. Stavros, J. M., & Saint, D. (2010). SOAR: Linking strategy and OD to sustainable performance. Practicing Organization Development: A Guide for Leading Change, 3, 377-394.
62. Stavros, J., Cooperrider, D., & Kelley, D. L. (2003). Strategic inquiry appreciative intent: inspiration to SOAR, a new framework for strategic planning. Ai Practitioner, 11, 1-21.
63. Willer, H., & Lernoud, J. (2016). The world of organic agriculture. Statistics and emerging trends. Frick and Bonn: Research Institute of Organic Agriculture FiBL and IFOAM Organics International.
64. Zarestky, J., & Cole, C. S. (2017). Strengths, opportunities, aspirations, and results: An emerging approach to organization development. New Horizons in Adult Education and Human Resource Development,29(1), 5-19.