تحلیلِ محتوای زبانیِ مضامینِ یادداشت های خودکشی (مطالعۀ موردی 30نمونه درشهرمشهد)

زبانشناسی و گویش های خراسان

مقاله 10، دوره 14، شماره 2، تیر 1401، صفحه 1-29   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jlkd.2022.71063.1040

نویسندگان

امید دربر¹؛ حمیدرضا میرزاجانی^{* 2}؛ اعظم استاجی³؛ عباس شیخ الاسلامی⁴

¹دانشجوی دکتری حقوق جزا و جرم شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی،مشهد ،ایران

²استادیار حقوق جزا وجرم شناسی دانشگاه آزاد اسلامی، مشهد، ایران

³دانشیار زبان‌شناسی، دانشگاه فردوسی ، مشهد ،ایران

⁴دانشیار حقوق جزا وجرم شناسی دانشگاه آزاد اسلامی، مشهد،ایران

چکیده

یادداشت‌های خودکشی تنها مدرک قابل اعتنا در پرونده‌های مرگ مشکوکی است که با عنوان خودکشی در شعب ویژۀ قتل عمد مطرح می‌شوند. از همین رو احراز اصالت یا جعلی بودن آن نقش انکارناپذیری در تشخیص قتل عمد از خودکشی و نیز تصمیم قضایی در مرحلۀ تحقیقات مقدماتی و صدور حکم بر عهده دارد. ازآنجاکه محتوای این یادداشت‌ها دارای «داده‌های زبانی» است، می‌توان از رویکرد زبان‌شناسی حقوقی و یافته های آن در مسائل قضایی در دهه‌های اخیر بهره برد. این رویکرد منجر به پیدایش پیشرفت علمی در بررسی یادداشت‌ها ازجمله؛ تحلیل گفتمان، سبک‌شناسی جنایی، معناشناسی قضایی، تحلیل محتوای مضمونی و ... شده است. این پژوهش با بررسی یادداشت‌ها از طریق تحلیل محتوای مضامین می‌کوشد به این پرسش‌ها پاسخ دهد: آیا مضامین موجود دریادداشت‌ها تکرار پذیر هستند؟ آیا رابطۀ معناداری بین مضامین پرتکرار و وقوع آن‌ها در جامعۀ آماری نمونه با جامعۀ آماری وجود دارد؟ این پژوهش با تکیه بر روش تحلیلِ محتوای براون و کلارک (2006) پانزده مضمون اصلی را شناسایی و مورد آزمون دوجمله‌ای قرارداد. ازبین پانزده مضمون اصلی، مضامینِ ارجاع به اشخاص، دستورالعملها و اطلاعات با نود درصد تکرار پذیری درجامعۀ آماری مورد شناسایی قرارداد تا ازاین نتایج  به عنوان یکی از قرائن واماراتِ مثبته در تشخیص یادداشت‌های واقعی از ساختگی بهره جست.

کلیدواژه‌ها

زبان شناسی حقوقی؛ تحلیل زبانی؛ مضمون؛ یادداشت خودکشی؛ براون وکلارک

مراجع

ایمان، محمدتقی، محمدیان،منیژه. (1387). روش‌شناسی نظریه بنیادی.روش‌شناسی علوم انسانی (حوزه و دانشگاه)، 14 (56)، 31-54.

 2-شاه مرادی، احمد.(1374). نظریه های آموزشی و روش های کاربردی، مجلۀ رشد معلم،شماره 114، 24 تا 28

3-حبیبی،آرش.(15خرداد،1398)، آزمون دوجمله ای چیست؟برگرفته از سایت،  https://parsmodir.com/statistics/binomial.php   

4-عصرایران،(20شهریور،1399)،آخرین آمارخودکشی ایران،برگرفته از سایت https://www.asriran.com/fa/news

5-عابدی جعفری، حسن،تسلیمی، محمد سعید، فقیهی، ابوالحسن و شیخ زاده، محمد (1390)، تحلیل مضمون و شبکۀ مضامین: روشی ساده و کارآمد برای تبیین الگوهای موجود در داده‌های کیفی، فصلنامۀ اندیشۀ مدیریت راهبردی، سال پنجم، شماره دوم، 151-198.

6-محمدی، مرجان، سلیمانی، بهزاد.(1398). بررسی مفاهیم ذهنی و تاثیر آن در خلق فضاهای عینی هنر. هنرهای تجسمی (هنرهای زیبا), 24(1 ), 29-38.

7-مدنی، داود، (1389)، ارجاع در زبان فارسی از منظر کلامی و شناختی ، فصلنامۀ اندیشه‌های ادبی، دورۀ دوم، شمارۀ 5، صص 1-23.

 8-معروفی، یحیی و یوسف زاده، محمد رضا (1388) تحلیل محتوا درعلوم انسانی. همدان: سـپهر دانش.

9- Ault, R. L., Hazelwood, R. R., & Reboussin, R. (1994). Epistemological status of equivocal death analysis. American Psychologist, 49(1), 72–73

10-Black, S. T. (1993). Comparing genuine and simulated suicide notes: A new perspective. Journal of Consulting and Clinical Psychology, 61(4), 699–702

11-Braun, V., & Clarke, V. (2006). Using thematic analysis in psychology. Qualitative research in psychology, 3(2), 77-101

12-Bennell, C., Jones, N. J., & Taylor, A. (2011). Determining the authenticity of suicide notes: Can training improve human judgment? Criminal Justice and Behavior, 38(7), 669-689

13-Canter, D. (2005). Suicide or Murder?: Implicit Narratives in the Eddie Gilfoyle Case (From Forensic Psychologist’s Casebook: Psychological Profiling and Criminal Investigation, P 315-333, 2005, Laurence Alison, ed,--See NCJ-210952)

14-Darkes, J., Otto, R., Poythress, N., & Starr, L. (1993). APA’s expert panel in the congressional review of the USS Iowa incident. American Psychologist, 48, 5-15.

15-Edelman, Ann M. & Renshaw, Steven L. (1982). “Genuine versus Simulated Suicide Notes: An Issue Revisited Through Discourse Analysis”. Suicide and Life Threatening Behaviour. 12(2), 103-113.

16-Etkind, Marc. (1997). ... Or Not To Be: A Collection of Suicide Notes. The Berkley Publishing Company, New York: Riverhead Books

17-Gottschalk, L. A., & Gleser, G. C. (1960). An analysis of the verbal
content of suicide notes. British Journal of Medical Psychology, 33,
195-204.

18-Giles, S. P. (2007). The final farewell: Using a narrative approach to explore suicide notes as ultra-social phenomena (Doctoral dissertation, University of Liverpool)

19-Gregory, A. (2018). The decision to die: The psychology of the suicide note. In Interviewing and deception (pp. 127-156). Routledge

20-Ho, T. P., Yip, P. S. F., Chiu, C. W. F., & Halliday, P. (1998). Suicide notes: What do they tell us? ActaPsychiatrica Scandinavica, 98, 467–473.

21- Hannah Ritchie, Max Roser and Esteban Ortiz-Ospina (2015) - "Suicide". Published online at OurWorldInData.org. Retrieved from: 'https://ourworldindata.org/suicide' [Online Resource]

22-Olsson, J. (2008). Forensic linguistics, 2nd Edition. London: Continuum.p.8

23-Olsson, J. (2004). Forensic linguistics: An introduction to language, crime, and the law. London-New York: Continuum,p.67

24-Ogilvie, D. M., Stone, P. J., Shneidman, E. S., & Stone, P. J. (1966). Some characteristics of genuine versus simulated suicide notes (pp. 527-535). Cambridge, MA: MIT Press

25-Plutchik, R. (1980). A general psychoevolutionary theory of emotion. In Theories of emotion (pp. 3-33). Academic press.

26-World Health Organization. (2014). Preventing suicide: A global imperative. World Health Organization.

27-Ioannou, M., & Debowska, A. (2014). Genuine and simulated suicide notes: An analysis of content. Forensic science international, 245, 151-160.‏

28-Koehler, S. A. (2007). The role of suicide notes in death investigation. Journal of forensic nursing, 3(2), 87-89.

29- Lazarides A, Wassenaar DR, Sekhesa T. A thematic content analysis of suicide notes from South Africa. South African Journal of Psychology. 2019;49(1):148-159.

30-Langer, S., Scourfield, J., & Fincham, B. (2008). Documenting the quick and the dead: A study of suicide case files in a coroner's office. The Sociological Review, 56(2), 293-308-  p – 304

31-leenaars, A. A. (1996). Suicide: A multidimensional malaise. Suicide and Life‐Threatening Behavior, 26(3), 221-236

32-Leenaars, A. A., & Balance, W. D. G. (1984). A logical empirical approach to study of suicide notes. Canadian Journal of Behavioral Science, 16, 249-256.

33-McClelland, L., Reicher, S., & Booth, N. (2000). A last defence: The negotiation of blame within suicide notes. Journal of community & applied social psychology, 10(3), 225-240.

34-O'Connor, R. C., Sheehy, N. P., & O'Connor, D. B. (1999). A thematic analysis of suicide notes. Crisis: The Journal of Crisis Intervention and Suicide Prevention, 20(3), 106

35-O'Donnell, I., Farmer, R., & Catalan, J. (1993). Suicide notes. The British Journal of Psychiatry, 163(1), 45-48.

36- Otto, R. K., Poythress, N., Starr, L., & Darkes, J. (1993). An empirical study of the reports of APA's peer review panel in the congressional review of the USS Iowa incident. Journal of personality assessment, 61(3), 425-442.

37- Osgood,C. E. & WMJmR, E. (1959) Motivation and language behaviour: a content analysis of suicide notes. Journal of Abnormal and Social Psychology, 59, 58-67

38-Shneidman, E.S. (1979). “An Overview: Personality, Motivation, and Behaviour Theories”. In Hankoff, L.D. & Einsidler, Bernice (Eds.). Suicide: Theory and Clinical Aspects. Ch.12, p.143-163. Massachusetts: P.S.G. Publishing Company Inc

39-Suicide or Murder?: Implicit Narratives in the Eddie Gilfoyle Case (From Forensic Psychologist’s Casebook: Psychological Profiling and Criminal Investigation, P 315-333, 2005, Laurence Alison, ed,--See NCJ-210952)

40-Tarannum, Afreen & Singh, Vinay & Sharma, Nidhi & Saran, Vaibhav. (2015). Suicide Notes on Unconventional Surface: A Trending Challenge.  IJournals: International Journal of Social Relevance & Concern 3(5)

41-Tiersma, P., & Solan, L. M. (2002). The linguist on the witness stand: forensic linguistics in American courts. Language, 221-239.

42- Shpero,JessJann.The language of suicide note .Diss University of Birmingham,2011,p.48