تعیین جهت قبله با استفاده از خورشید

فقه و اصول

دوره 36، شماره 2 - شماره پیاپی 64، مرداد 1383، صفحه 191-203   

نوع مقاله: پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jfiqh.2020.60953.0

نویسنده

کاظم نفیسی^*

اصفهان

چکیده

تعیین جهت قبله از ابتدای ظهور اسلام، در بین مسلمانان از اهمیت خاصی برخوردار بوده است. در این مقاله ضمن بررسی اجمالی کوششهای گذشتگان، روش جدید و نسبتاً دقیقی ارائه شده است، که ابزار آن یعنی خورشید به راحتی در دسترس همگان است. با داشتن یک جدول، به راحتی می‌توان دانست که در هر روز از سال در هر محل معین، خورشید در چه ساعتی از روز دقیقاً در راستای قبله قرار می‌گیرد، به طوری که امتداد سایة یک شاخص، راستای قبله را نشان می‌دهد. بدین منظور یک برنامة کامپیوتری تهیه شده است که ورودی آن تنها، طول و عرض جغرافیایی و تاریخ (سال و ماه و روز) و خروجیش ساعت انطباق خورشید با راستای قبله است. این برنامه در سه مرحله کار می‌کند: 1 ـ تعیین دقیق جهت قبله با در نظر گرفتن طول و عرض جغرافیایی محل؛ 2 ـ تعیین بعد و میل خورشید در روز مورد نظر؛ 3 ـ به دست آوردن ساعت انطباق سمت خورشید با جهت قبله.
در این مقاله بیشتر به جنبة آموزشی مسأله تأکید شده است و لذا برخی مفاهیم با تفصیل بیشتری مطرح می‌گردد.

کلیدواژه‌ها

قبله‎یابی؛ مختصات خورشید؛ مثلثات کروی

مراجع