تشبیه و تنزیه حق تعالی در عاشقانه های مولوی

فقه و اصول

دوره 32، شماره 1، خرداد 1379، صفحه 109-120   

نوع مقاله: پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jfiqh.2000.42455

نویسنده

حسین حیدری^*

دانشکده علوم انسانی،دانشگاه کاشان

چکیده

1-برخی از آیات قرآن کریم به دوستی(محبت)خداوند به آدمیان و دوستی آدمیان نسبت به خداوند اشاره کرده است.-2گروهی ازمفسران ومتکلمان مسلمان،خداوند را بزرگ تر ازآن می دانستند که با یکی از مخلوقاتش"دوست"شود و اساسا دوستی نسبت به خدا و دوستی خدا نسبت به انسان را درون ادب شرعی و شأن حق تعالی می شمردند ومعتقد بودند که این باور به نوعی به تشبیه و انسان پنداری خداوند منتهی می شود.3-برخلاف غالب متکلمان،عارفان گامی فراتر نهاده،از عشق حق به بندگان و عشق ورزی بندگان نسبت به او دم زده اند،در صورتی که درقرآن از "عشق" خداوند سخن نرفته است و عشق افراط در محبت است.این باور عارفانه همواره مورد چون و چراها و مخالفتها قرار گرفته است.
4-حجم عظیمی از سخنان منظوم ومنثور مولانا جلال الدین،عاشقانه های اوست.
5-این مقاله با نگاهی کلی و اجمالی به آثار مولوی ،به این نتیجه می رسد که او در عین سخن گفتن از عاشقی و معشوقی خداوند،توجه کامل داردکه به ورطۀ تشبیه درنیفتد و در مواردی نیز با صراحت درصدد استدراک وتعیین حد و مرزهای خالق و مخلوق بر آمده است

کلیدواژه‌ها

تشبیه؛ تنزیه؛ عشق؛ کنز مخفی؛ ادب مقام الهی؛ محبّت

مراجع