فرایند اعتبارسنجی حدیث از منظر شیخ انصاری

علوم قرآن و حدیث

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 29 تیر 1401  

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jquran.2022.69372.1075

نویسندگان

هادی همتیان ¹؛ مهدی همتیان²

¹مرکز فقهی أئمه أطهار (علیهم السلام)، قم، ایران

²جامعه المصطفی العالمیه، قم، ایران

چکیده

پژوهش حاضر به‌منظور تبیین فرایند اعتبارسنجی شیخ انصاری در حدیث به روش توصیفی تحلیلی انجام پذیرفت. روش‌شناسی در هر علمی موجب انقلابی آموزشی و پژوهشی و باعث تحولات مثبت در آن علم می‌شود؛ ازاین‌رو تبیین نظام حدیث‌شناسی فقیهان بزرگی همچون شیخ انصاری، ضروری است. اعتبارسنجی حدیث از نگاه شیخ انصاری، منحصر به ارزیابی سند نیست بلکه وجود قرینه‌های درون‌متنی همچون هماهنگی محتوای حدیث باروح قرآن، سنت و عقل، علوّ مضمون و مبرّا بودن آن از رکاکت و قرینه‌های برون‌متنی همچون منبع حدیث، فراوانی و تکرار محتوا در کتب متعدد و عملِ پیشینیان، می‌تواند سرنوشت حدیث را عوض کند. ایشان در ارزیابی به مجموع «سند»، «متن» و «قرینه‌های درون‌متنی و برون‌متنی» توجه می‌کند؛ هرکدام از این سه مؤلفه می‌تواند حاوی نشانه‌ای باشد که ضعف موجود در سند را جبران کرده و موجب اطمینان به صدور روایت از معصوم (علیه‌السلام) شود. دستاورد پژوهش حاضر را می‌توان معرفی و ارائه نظام اعتبارسنجی و روش ارزیابی حدیثی شیخ انصاری دانست.

کلیدواژه‌ها

اعتبارسنجی حدیث؛ نظام حدیث شناسی؛ توثیق صدوری؛ شیخ انصاری