بررسی جلوه‌های رئالیسم جادویی در رمان "وقائع المدینة الغریبة"اثر عبد الجبار العش

زبان و ادبیات عربی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 29 تیر 1401  

نوع مقاله: علمی - پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jall.2022.68693.1018

نویسندگان

سید عدنان اشکوری ¹؛ عبداله حسینی ²؛ هدی یزدان ³

¹گروه زبان و ادبیات عربی، دانشگده علوم انسانی. دانشگاه خوارزمی تهران. ایران.

²گروه زبان و ادبیات عربی، دانشکده علوم انسانی. دانشگاه خوارزمی تهران. ایران.

³گروه زبان و ادبیات عربی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران.

چکیده

این پژوهش قصد دارد تا ضمن واکاوی مؤلفه‌های رئالیسم جادویی در رمان تونسی "وقائع المدینة الغریبة"، دریابد که "عبد الجبار العش"، نویسندۀ این رمان، چگونه با تکیه بر ژانر رئالیسم جادویی یا نمایش واقعیت‌ها از دریچۀ امور شگفت‌انگیز و خیالی، توانسته است به آسودگی به بیان مشکلات و کاستی‌های سیاسی و اجتماعی بپردازد. موفقیت این رمان عربی در دریافت جایزۀ ادبی کومار تونس و ناشناخته بودن این رمان-نویس تونسی در میان جامعۀ ادبی و دانشگاهی ایران، یکی از ضرورت‌های این پژوهش را تببین می‌کند؛ مورد بعدی بیان یک سری انتقادات سیاسی و اجتماعی در این رمان است که تنها به جامعه تونس محدود نمی‌شود و به گونه‌ای با مسائل جامعۀ امروزی ما نیز هم‌پوشانی دارد.
نگارندگان پژوهش، پس از بررسی این رمان به روش توصیفی-تحلیلی دریافتند که نویسنده با تکیه بر مؤلفه‌هایی مانند: طرح وقایع شگفت‌انگیز، نمادپردازی، تقابل مدرنیته و سنت، درون‌مایۀ سیاسی-اجتماعی و همچنین توصیفات اکسپرسیونیستی -که از جمله مؤلفه‌های مشترک داستان‌های رئالیسم جادویی شمرده می‌شوند- موفق شده است، عمق و گستردگی مشکلات اجتماعی و سیاسی جامعۀ تونس را بیان ‌کند و از این رهگذر با آگاهی دادن به خواننده، او را برای ایجاد تغییر در جامعه ترغیب ‌سازد. العش در این داستان، مرز واقعیت و خیال را کم‌رنگ می‌سازد. او زبان طنزآمیز خود را به عنوان چاشنی به خدمت می-گیرد تا بتواند تلخ‌ترین و سیاه‌ترین وقایع روز جامعه را در قابی جذاب برای مخاطبان خود به تصویر بکشد. پس از طرح وقائع شگفت‌انگیز، حضور نمادها در این داستان سهم چشم‌گیری را به خود اختصاص می‌دهد. علت این امر آن است که کشف امور پیچیده برای ذهن مخاطبان از جذابیت بیش‌تری برخوردار است؛ بنابراین العش در شخصیت‌پردازی و هنگام بیان انتقادات خود، نمادپردازی را چارۀ کار خویش قرار می‌دهد.

کلیدواژه‌ها

روایت‌شناسی؛ رئالیسم جادویی؛ وقائع المدینة الغریبة؛ عبد الجبار العش

مراجع