سناریونویسی گسترش کالبدی ـ فضایی شهر با تاکید بر کارکرد بازرگانی مورد مطالعه: شهرمهاباد

جغرافیا و توسعه فضای شهری

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 25 مرداد 1401   

نوع مقاله: علمی - پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jgusd.2022.73433.1127

نویسندگان

محمد سلیمانی¹؛ طاهر پریزادی^{* 2}؛ حجت میرزازاده³؛ توحید اصغری⁴؛ سلام احمدپور⁵

¹دانشیار و عضو هیت علمی گروه علوم انسانی، دانشکده جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشگاه خوارزمی تهران

²استادیار و عضو هیت علمی گروه علوم انسانی، دانشکده جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران

³کارشناس ارشد جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران

⁴کارشناس ارشد آمایش سرزمین، دانشگاه تهران، ایران

⁵کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه خوارزمی تهران

چکیده

شهرها پدیده‌های اجتماعی و فیزیکی پیچیده‌ای هستند که زیر فشار توسعه‌های دائمی، تغییرات کمی و کیفی زیادی در آن‌ها به وقوع می‌پیوندد . افزایش میزان شهرنشینی که از مهمترین جنبه‌های تغییر جهانی است، مقدمه رشد و توسعۀ گستردۀ کالبدی شهرها فراهم آمده است. هدف از پژوهش حاضر بررسی گسترش فضایی و تدوین سناریوهای مربوط به توسعۀ آتی شهر مهاباد با توجه به نقش فعالیت‌های بازرگانی در زمینۀ کالبدی می‌باشد. این پژوهش از منظر هدف کاربردی و به لحاظ ماهیت و روش، توصیفی ـ تحلیلی محسوب می‌شود. شیوه گردآوری داده‌ها اسنادی ـ پیمایشی بوده و از نرم‌افزارهای Micmac و Scenario Vizard‌ در تجزیه ‌و تحلیل داده‌ها استفاده شده است. نتایج بدست آمده از محاسبه آنتروپی نشان می‌دهد که رشد فیزیکی شهر به صورت پراکنده و غیر متراکم بوده است. همچنین نتیجه مدل هلدرن نشان می‌دهد، 48 درصد رشد شهر ناشی از جمعیت بوده و 52 درصد رشد شهر مربوط به رشد افقی و پراکندگی بوده است. در فرآیند تحقیق مهم‌ترین عوامل موثر اولیه و پیشران در رابطه با آینده‌ گسترش فضایی شهر مهاباد با تأکید بر فعالیت‌های بازرگانی شهر شناسایی گردید و سپس با توجه به اهمیت پیشران‌ها و عدم قطعیت آنها در سه ‌حالت، 1- (کاربری ترکیبی و رشد هوشمند شهری)؛ 2- گسترش فضایی شهر با همان روند کنونی(شکل خطی) و 3- (گسترش فضایی شهر به صورت توسعه پراکنده در همه جهات شهر ) سناریوها برای شهر مهاباد تدوین شد . و در گام دوم کاربری ترکیبی و رشد هوشمند شهری به ‌عنوان منطبق‌ترین سناریوی شهر مهاباد معرفی شد که مستلزم تدوین راهبردها و سیاست‌ها و برنامه‌های عملیاتی در راستای پایداری شهری می‌باشد.

کلیدواژه‌ها

آینده‌پژوهی؛ سناریو؛ شهرمهاباد؛ کارکرد بازرگانی؛ گسترش فضایی

مراجع