تحلیل زنجیره ارزش صنعت مرغ بر اساس مدل پورتر (مورد مطالعه: استان آذربایجان شرقی)

اقتصاد و توسعه کشاورزی

مقاله 5، دوره 37، شماره 1 - شماره پیاپی 58، فروردین 1402، صفحه 65-81   

نوع مقاله: مقالات پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jead.2022.76957.1136

نویسندگان

پدرام رضائی¹؛ ابوالفضل محمودی¹؛ طاهره شرقی^{* 2}

¹گروه اقتصاد و توسعه کشاورزی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران

²گروه اقتصاد و توسعه کشاورزی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه پیام نور، تهران ،ایران

چکیده

هدف این مطالعه تحلیل فعالیت‎های مولفه‌های اصلی در زنجیره ارزش صنعت مرغ در استان آذربایجان شرقی بود. زنجیره ارزش صنعت مرغ شامل پنج مولفه کارخانجات تولید خوراک طیور، مزارع مرغ مادر، جوجه‎کشی، مزارع مرغ تخمگذار و مزارع مرغ گوشتی بود. جامعه آماری این مطالعه 63 نفر از کارشناسان، متخصصان و خبرگان صنعت مرغ بود. با توجه به تعداد محدود جامعه آماری از روش سرشماری برای گردآوری داده‌ها استفاده شد. داده‎ها از طریق پرسشنامه در سال 1400 جمع‎آوری شد، میزان روایی از طریق پانلی از اساتید و کارشناسان صنعت مرغ مورد تایید قرار گرفت و پایایی ابزار از طریق پایلوت تست مورد بررسی قرار گرفت. ضریب کرونباخ الفا از 701/0 تا 833/0 بدست آمد که بیانگر پایایی قابل قبول و خوب است. برای تحلیل داده‎ها از نرم‌افزار SPSS₂₂ و SmartPLS₃ استفاده شد. بر اساس یافته‎های تحلیل مسیر زنجیره ارزش مرغ، تنها بین مولفه کارخانه‎های تولید خوراک طیور با مزارع مرغ تخمگذار (020/0=ρ، 250/0=β) و همچنین بین مولفه واحد جوجه‎کشی با مزارع پرورش تخمگذار (004/0=ρ، 365/0=β) رابطه مستقیم، مثبت و معناداری وجود دارد. بنابراین تجزیه و تحلیل زنجیره ارزش مرغ نشان داد که مولفه مزارع مرغ گوشتی به طور معنادار و اثربخش نمی‌تواند نقش موثری را در تولید مرغ گوشتی در سطح استان ایفا نماید چرا که دو مولفه‌‌ (کارخانجات تولید خوراک طیور (992/0=ρ، 001/0=β) و واحد جوجه‌کشی (090/0=ρ، 275/0=β) زنجیره ارزش صنعت مرغ، نتوانستند ارتباط معناداری را با مولفه مزارع مرغ گوشتی ایجاد نمایند؛ بنابراین با توجه به مهمترین ضعف‌های این دو مولفه (ضعف در انجام دادن کنترل کیفیت و سالم بودن خوراک طیور توسط متصدیان با مقدار (241/0) و دانش ناکافی و تدارکات ضعیف برای ارسال به موقع جوجه‎ها از اتاق نگهداری به بخش پرورش به مقدار (228/0)) پیشنهاد می‌گردد سازمان دامپزشکی، اتحادیه و تعاونی مرغداران ضمن تقویت نظارت بر کیفیت دان تولید شده در کارخانجات تولید خوراک طیور، مشوق‌ها و حمایت‌هایی را برای اهمیت دادن به کنترل کیفیت غذایی و بهداشتی خوراک طیور طراحی و اجرا نمایند و همچنین، تسهیلات مالی و آموزشی لازم برای حمایت از فرایند تولید در اختیار بازیگران زنجیره ارزش صنعت مرغ استان قرار دهد.  

کلیدواژه‌ها

آذربایجان شرقی؛ زنجیره ارزش پورتر؛ صنعت مرغ؛ فعالیت‎های اصلی؛ فعالیت‎های پشتیبان

مراجع

• Abasi, H. (2017). Designing the model for commercialization of university research using structural equation modeling- partial least squares method (SEM-PLS).Iranian Journal of Trade Studies 21(82): 1-21. (In Persian with English abstract)
• Abbasi, L., Sharifzadeh, M. Sh., Abdollahzadeh, G., & Mahboobi, M.R. (2019). Collective innovation in the value chain in agricultural production cooperatives. Journal of Studies in Entrepreneurship and Sustainable Agricultural Development 5(4): 43-70. (In Persian with English abstract). http://doi.org/10.22069/jead.2020.15617.1349
• Abdeshahi, A., & Ghorbani, M. (2019). Estimating technical and scale efficiency of broiler chicken units in khuzestan province. Journal of Agricultural Economics and Development 33(3): 299-311. (In Persian with English abstract). http://doi.org/10.22067/jead2.v33i3.28145.
• Altarawneh, M. (2016). Determine the barriers of organic agriculture implementation in Jourdan. Bulgarian Journal of Agricultural Science 22(1): 10-15.
• Aslam, HB., Alarcon, P., Yaqub, T., Iqbal, M., & Häsler, B. (2020). A value chain approach to characterize the chicken sub-sector in Pakistan. Frontierrs in Veterinary Sciences 7: 361. http://doi.org/10.3389/fvets.2020.00361.
• Azizpour, A. (2019). A study on congenital anomalies in hatched broiler chickens at the end of the incubation period. Veterinary Researches & Biological Products 32(2): 50-57. (In Persian with English abstract). http://doi.org/10.22092/vj.2018.123598.1505.
• Ebadi, Z., & Yarahmadi, S. (2018). Poultry processing industries. Jihad Keshavarzi Institute of Higher Education. (In Persian)
• Esfanjari Kenari, R. (2019). Analysis of energy usage on laying hen rearing units in Iran, Animal Production Research 8(2): 53-61. (In Persian with English abstract). http://doi.org/10.22124/ar.2019.10681.1328.
• Faghihi, S., Rasooli, A., & Vasfi Marandi, M. (2017). A survey on antibacterial drug use in broiler chicken farms in Qum province, Journal of Veterinary Research 72(1): 1-6. (In Persian with English abstract). http://doi.org/10.22059/jvr.2017.61284.
• (2018). The future of food and agriculture Alternative pathways to2050. Summery version. Rome. 60pp
• ­Hair, J.F., Hult, G.T.M., Ringle, C.M., & Sarstedt, M. (2017). A primer on partial least squares structural equation modeling (PLS-SEM). 2^th Ed, Thousand Oaks, CA: Sage.
• Hassanpour, B., & Zare, A. (2020). Familiarity with the agricultural value chain, Agricultural Extension Coordination Management, Fars Province Jihad-e-Agriculture Organization. (In Persian)
• Hosseini, H., Kamali Moghaddam, S., & Harandi, A. (2019). Designing a model for medical students empowerment of value creating university. Education Strategies in Medical Sciences 11(6):129-138. (In Persian with English abstract)
• Hosseini, SA., & Soleimani, M. (2018). Feed conversion ratio and reduction strategies in broilers. National Animal Science Research Institute. (In Persian)
• Hosseininia, G., & Aliabadi, V. (2019). A pathology of entrepreneurial value chain in rural businesses (case study: Rural cooperatives of Kermanshah province). Cooperation and Agriculture, 8(31): 1-25. (In Persian with English abstract)
• Hosseinzad, J., Farji, M., Raheli, H., & Abedi, S. (2017). The evaluation of financial performance of poultry farms in Tabriz county. Journal of Animal Science Research 26(4): 89-99. (In Persian with English abstract)
• Kamaylo, K., Galtsa, D., Tsala, T., Tarekegn, K., Oyka, E., & Dukamo, M. (2021). Value chain analysis of fish in Gamo zone, Southern Ethiopia. Cogent Food & Agriculture 7(1): 1916183. http://doi.org/10.1080/23311932.2021.1916183.
• Khoddadi, A., Janmohammadi, M., Geshlagh, M., Alijani, S., & Pirani, N. (2013). Study of laying parent stock performance in East Azerbaijan Province. Journal of Animal Science Research 23(2): 169-182. (In Persian with English abstract)
• Kim, D.H. (2016). Improvement strategies of agro-value chain for agricultural development in developing countries: The case of Cambodia. Journal of Distribution Science 14(4): 127-134.
• OECD/FAO. (2021). OECD-FAO agricultural outlook 2021-2030, OECD Publishing, Paris, https://doi.org/10.1787/19428846-en.
• Mardani Najafabadi, M., Mirzaei, A., Abdeshahi, A., & Azarm, H. (2020). Determining the efficiency of broiler chicken units in Sistan region, using interval data envelopment analysis and Mont Carlo simulation approach. Iranian Journal of Agricultural Economics and Development Research 51(2): 179-194. (In Persian with English abstract). http://doi.org/10.22059/ijaedr.2019.273150.668695.
• Mashayekhi, S., & Hajizadeh Fallah, M. (2011). The study on the effective factors in Chicken meat market in Iran: An application of Vector Autoregression model. Economics Research 11(40): 131-154. (In Persian with English abstract)
• Masole, C., Mphothwe, GK., & Moreki, JC. (2015). Value chain analysis of Botswana poultry industry: The case of Gaborone, Kgatleng, Kweneng and South East Districts. Journal of World's Poultry Research 5(3): 64-72.
• Mere, C.U., Ater, P.I., & Ezihe, J.A.C.P. (2017). Analysis of profitability and constraints of table egg production enterprises in Benue State. International Journal of Environment Agriculture and Biotechnology (ISSN: 2456-1878) 2(6): 2936-2943.
• Miller, C., & Jones, (2010). Agricultural value chain Finance: tools and lessons. Published by Food and Agriculture Organization of the United Nations and Practical Action Publishing
• Ministry of Agriculture. (2020). Agricultural Statistics. Deputy of Planning and Economy, Vol. II. (In Persian)
• Moradi, E., & Avazipor Rafsanjani, S. (2018). Analyzing relationship between production costs, profitability and bankruptcy of poultry cooperatives in Sistan and Baluchestan Province. Cooperation and Agriculture 6(24): 1-25. (In Persian with English abstract)
• Movafegh Qadirli, M. (2019). Iran livestock feed market. Iranian Association of Livestock, Poultry and Aquatic Feed Industries, Mahkameh. (In Persian)
• Naji Zavareh, A., Yaghobfar, A., Hosseini, S., & Asadzadeh, N. (2018). Investigation of economic situation of hatchery factories in Tehran province. Applied Animal Science Research Journal 7(26): 3-20. (In Persian with English abstract). http://doi.org/10.22092/aasrj.2017.111124.1063.
• Najmi, M., Atriyanfar, H., Mosavi Razavi, M.M., & Jafari, H. (2012). The role of marketing and sales departments in value creation processes. Iranian Journal of Management Sciences 7(25): 45-70. (In Persian with English abstract)
• Palouj, M., & Lavaei, R. (2020). Problem analysis the integrated chain of poultry meat production: A case study research in Mazandaran province. Iranian Journal of Agricultural Economics and Development Research 51(3): 531-550. (In Persian with English abstract). http://doi.org/10.22059/ijaedr.2020.280120.668740.
• ­Porter, M.E., & Millar, V.E. (1985). How iformation gives you competitive advantage. Harvard Business Review, 189 p.
• Puryusof, A., Saghafi, M., & Hematfar, M. (2016). The economic effects of the value chain on cooperatives

Commerce (case study of city cooperatives Birjand). Commercial Surveys 14(80): 69-83.

• Rasoli, N., Torabi, M.A., & Rasoli, M. (2017). Step by step with SMART-PLS version 3, Golden Authors. (In Persian)
• Sarvari, A., Bahari Kashani, R., & Hatef, H. (2019). Pattern of influencing economic and technical factors on egg shell quality for waste reduction: A case study of egg production units in Khorasan Razavi province of Iran. Agricultural Economics and Development 27(2): 109-132. http://doi.org/10.30490/aead.2019.95470.
• Seifollahi, N. (2020). Investigating the effects of human capital dimensions on productivity of broiler farms (case study: Ardabil city). Iranian Journal of Agricultural Economics and Development Research 51(1): 149-159. (In Persian with English abstract). http://doi.org/10.22059/ijaedr.2019.282983.668769.
• Seifollahi, N. (2018). Investigating the impact of knowledge management dimensions on value chain in beekeeping industry (case study: Ardebil Province).Iranian Journal of Agricultural Economics and Development Research 49(4): 797-804. (In Persian with English abstract). http://doi.org/10.22059/ijaedr.2019.271552.668687.
• Shahbazi, A., & Javanbakht, O. (2019). Studying the production structure of poultry units in Masjed Soleyman town. Journal of Animal Science Research 29(2): 15-29. (In Persian with English abstract)
• Stamoulis, K., & Zezza, A. (2003). A conceptual framework for national agricultural, rural development, and food security strategies and policies. ESA Working Paper No. 03-17, November 2003. Agricultural and Development Economics Division, FAO, Rome.
• Statistics Center of Iran 2020a. Abstract the results of the census of laying hens in 2020. (In Persian)
• Statistics Center of Iran 2020b. Abstract the results of the census of mother poultry farms in the country in 2020. (In Persian)
• Statistics Center of Iran. 2020c. Survey results from broiler farms in 2020. (In Persian)
• Statistics Center of Iran. 2020d. Summary of the results of the census of mother hen breeding institutions in 2020. (In Persian)
• Taheri, H., Sharifzadeh, A., Akbari, G., & Boj-Mehrani, H. (2015). The prevalence of fungal agents in different parts of hatcheries in the Mazandaran province, Iran. Journal of Comparative Pathology 12(1): 1533-1538. (In Persian with English abstract)
• Tahmasbi, A., & Moghaddasi, R. (2010). Factors affecting the chicken meat marketing margin in Iran. Agricultural Economics and Development 18(3): 163-178. (In Persian with English abstract)
• Wilson, T.R. (2018). The white meat value chain in Tanzanian. Animal Husbandry, Dairy and Veterinary Science 2(3). http://doi.org/10.15761/AHDVS.1000138.
• Zohri, M.A. (2014). Principles of poultry breeding (18th edition). Printing and Publishing Institute of Tehran University. (In Persian)