تعداد نشریات | 50 |
تعداد شمارهها | 1,872 |
تعداد مقالات | 19,702 |
تعداد مشاهده مقاله | 11,526,070 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 7,589,630 |
سَرَقوسَه از فتح اسلامی تا سقوط به دست مسیحیان | ||
تاریخ و فرهنگ | ||
مقاله 2، دوره 53، شماره 2 - شماره پیاپی 107، آذر 1400، صفحه 33-56 اصل مقاله (1.2 M) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jhistory.2022.71205.1060 | ||
نویسنده | ||
قدریه تاج بخش* | ||
استادیار دانشگاه بین المللی امام خمینی (ره)، گروه تاریخ و تمدن ملل اسلامی، قزوین، ایران | ||
چکیده | ||
در فاصلۀ سالهای 86– 264ق، مسلمانان به سلسله حملاتی دریایی برای فتح شهر بندری سرقوسه دست یازیدند. این مقاله پس از بررسی زمینهها و علل حملات، بدین نتیجه دست یافته است که حملات مسلمانان به سرقوسه با اهداف گسترش دین اسلام و نیز دستیابی به منابع اقتصادی سرقوسه و سلطه بر راه تجاری دریای مدیترانه صورت گرفت. پیامد حملات که پس از دو سده و اندی کوشش مستمر، به فتح سرقوسه انجامید، برای مسیحیان زیانبار بود و برای مسلمانان نیز به دلیل نداشتن سیاستی درست برای حفظ شهر، دستاوردی نداشت. چه، از یک سو، به ویرانی آثار فرهنگی- تمدنی و تخریب شهر و در نتیجه مهاجرت سکنه به سرزمینهای امنتر بیزانس و کاهش جمعیت انجامید. از سوی دیگر مناقشات سران نظامی مسلمان صقلیّه با والی سرقوسه- ابن ثمنه- و فزونخواهی برای دستیابی به مناطقی بیشتر در صقلیّه، باعث استمداد ابن ثمنه از رُجار نُرماندی برای شکست رقبای سیاسی شد. سرانجام، نورمانها به بهانۀ غارت و تعدّی فردی مسلمان موسوم به ابن عبَّاد به کلیساها، در 479ق سرقوسه را بازستاندند. | ||
کلیدواژهها | ||
سرقوسه؛ امویان؛ اغلبیان؛ فاطمیان؛ نورمانها | ||
مراجع | ||
آماری، میخائیل. المکتبة العربیة الصقلیة. بهتحقیق قاسم محمّد رجب. لیبسک: بینا، 1857م. ابن ابّار، محمد بن عبدالله. الحلة السیراء. بهتحقیق حسین مونس. قاهره: دارالمعارف، 1985م. ابن ابی ضیّاف، احمد. اتحاف اهل الزمان باخبار ملوک تونس و عهد الامان. تونس: دارالتونسیّه للنشر و الشرکة الوطنیّة للتوزیع، 1976م. ابن اثیر، عزالدین علی. الکامل فی التاریخ. بیروت: بینا، 1385- 1386/ 1965- 1966 چاپ افست 1399- 1402/ 1979- 1982م. ابن جبیر، محمد. رحله ابن جبیر. بیروت: بینا، 1404/ 1984م. ابن جوزی، عبدالرحمن. المنتظم فی تاریخ الملوک و الامم. بهتحقیق محمّد عبدالقادر عطا و مصطفی عبدالقادر عطا. بیروت: بینا، 1412/ 1992م. ابن حمدیس، عبدالجبار. دیوان ابن حمدیس. بهتحقیق یوسف عید. بیروت: بینا، 2005م. ابن حمدیس، عبدالجبار. دیوان. بهکوشش احسان عباس. بیروت: بینا، ۱۹۶۰م. ابن خلدون، عبدالرحمن. تاریخ ابن خلدون المسمی دیوان المبتدا و الخبر. بهتحقیق خلیل شحاده و سهیل زکّار. بیروت: بینا، 1408/ 1988م. ابن رَقیق، ابراهیم. تاریخ افریقیه و المغرب. بهتحقیق محمّد عزب و محمّد زینهم. قاهره: بینا، 1414. ابن عبدالحکم. فتوح مصر و اخبارها. بهتحقیق على محمد عبر. بیتا: مکتبه الثقافه الدینیه، 1995م . ابن عذاری، احمد. البیان المغرب فی أخبار الأندلس و المغرب. بهتحقیق س. کولان و ا. لوی پروونسال. بیروت: بینا، 1362/ 1983م. ابن قتیبه، عبدالله. الامامه و السیاسه. بیروت: بینا، 1377/ 1957م. ابوالفداء، عمادالدین. المختصر فی اخبار البشر. بیروت: دار الکتب العلمیه، 1997م. احمد، عزیز. تاریخ صقلیه الاسلامیه. بهتحقیق امین توفیق الطیبی. طرابلس: بینا، 1389/1980م. ادریسی، محمد. نزهه المشتاق فی اختراق الآفاق. بیروت: بینا، 1409/ 1989م. انصاری، عبدالرحمن و ابوالقاسم بن عیسی التنوخی. معالم الایمان فی معرفه اهل القیروان. بهتحقیق محمد احمدی ابوالنور و محمد ماضور. تونس: بینا، 1972، ۱۹۷۴ م. تونس: المطبعه العربیّه التونسیّه، 1901م. بغدادی، صفی الدین. مراصد الاطلاع علی اسماء الامکنه و البقاع. بهتحقیق بجاوی. بیروت: بینا، 1412. بکری، عبد الله. المسالک و الممالک. بهتحقیق ادریان فان لیوفن و اندری فیری، بیروت: بینا، 1992م. بلاذرى، احمد. فتوح البلدان. ترجمۀ محمد توکل، تهران: نشر نقره، 1367 . توفیق مدنی، احمد. المسلمون فی جزیره صقلیه و جنوب ایطالیا. الجزایر: الشرکه الوطنیه للنشر، 1945م. حِمیَری، محمّد. الروض المعطار فی خبر الاقطار. بهتحقیق احسان عبّاس. بیروت: بینا، 1363/ 1984م. خشنی، محمد. طبقات علماء افریقیه. بهکوشش محمد بن شنب. پاریس: بینا، ۱۹۱۵م. خلیفه بن خیاط. تاریخ خلیفة بنخیاط. بهتحقیق سهیل زکّار. بیروت: دارالفکر، 1993م . دواداری، ابوبکر. کنز الدرر و جامع الغرر. بهتحقیق صلاح الدین منجد. قاهره: لجنه التالیف و الترجمه، 1961م. دوری، تقی الدین عارف. صقلیة علاقاتها بدول البحر المتوسط الاسلامیة من الفتح العربی حتّی الغزو النورمندی (212- 484/ 827-1091). بغداد: بینا،1980م. دینورى، ابوحنیفه احمد. اخبار الطوال. ترجمۀ محمود مهدوى دامغانى. تهران: نشر نى، 1368. رَیّانی، رمضان. العلاقات العربیّه الصِقِلیَّه خلال القرنین السادس و السابع الهجریین الثانی و الثالث عشر المیلادیین (484- 682/ 1091- 1284). بهتحقیق غانِم، طرابلس: بینا، 2006م. سراج اندلسی، محمد. الحلل السندسیة فی الاخبار التونسیة. بهکوشش محمدالحبیب الهیلة. تونس: بینا، ۱۹۷۰م. سیوطی، جلالالدین عبدالرحمن. بغیه الوعاه فی طبقات اللغویین و النحاه. بهتحقیق محمّد ابوالفضل ابراهیم. مصر: بینا، 1965م/ 1384. الطالبى، محمد. الدولة الاغلبیة التاریخ السیاسى. بهتحقیق حمادى الساحلى. تعریب المنجى الصیادى. بیروت: دارالغرب الاسلامى، 1995م. طبرى، محمد. تاریخ طبرى. ترجمۀ ابوالقاسم پاینده. تهران: انتشارات اساطیر، 1362 . عبّاس، احسان. العرب فی الصقلیه. بیروت: بینا، 1975م. عبدالرزاق، محمود اسماعیل. الادارسة فی المغرب الاقصی. کویت: مکتبه الفلاح، 1989م. عیاض، ابوالفضل. تراجم اغلبیة. بهتحقیق محمد طالبی. تونس: بینا، 1968م. قاضی النعمان بن محمد. افتتاح الدعوة. بهکوشش فرحات الدشراوی. تونس: بینا، 1975م. قفطی، ابوالحسن. انباه الرواة علی انباه النحاة. بهکوشش محمّد ابوالفضل ابراهیم. قاهره: بینا، 1371/ 1952م. الرعینی القیروانی، محمد بن ابی القاسم. المؤنس فی اخبار افریقیة و تونس. بهتحقیق محمد شمام. تونس: بینا، 1967م. المالکی، عبدالله. ریاض النفوس فی طبقات علماء القیروان و افریقیة و زهادهم و عبّادهم و نساکهم و سیر من اخبارهم و فضائلهم و اوصافهم. بهکوشش حسین مونس. قاهره: بینا، 1950م. مقدسى، محمد. احسن التقاسیم فی معرفه الاقالیم. لیدن: بینا، 1967م. مقریزى، تقى الدین. المواعظ و الاعتبار بذکر الخطط و الآثار. بهتحقیق خلیل منصور. منشورات محمد بیضوى. بیروت: دارالکتب العلمیه، 1998م . المکناسى، محمد بن عبدالوهاب. رحلة المکناسى. بهتحقیق محمد بوکبوط. ابوظبی: دارالسویدی للنشر و التوزیع، 2003م. مورینو، مارتینو ماریو. المسلمون فی صقلیة. بیروت: منشورات الجامعة اللبنانیة، 1968م. موسوی، سیدناصر؛ چلونگر، محمدعلی و شکوه السادات اعرابی هاشمی.«نقش بربرهای کتامه در تأسیس و تضعیف دولت فاطمیان». شیعه شناسی. ش.71 (پاییز 1399): 147 -168. الناصری، ابوالعباس. الاستقصاء لاخبار دول المغرب الاقصی. بیجا: دارالکتاب، دارالبیضاء، 1954م. نویری، شهاب الدین. نهایة الارب فی فنون الأدب. بهتحقیق حسین نصار. قاهره: بینا، 1403/ 1983م. یاقوت حموی، شهاب الدین ابوعبدالله. معجم البلدان. بیروت: بینا، 1995م. یاقوت حموی، شهاب الدین ابوعبدالله. معجم الادباء. بهتحقیق احسان عباس. بیروت: دارالغرب الاسلامی، 1993م. یعقوبى، ابن واضح. تاریخ یعقوبى. ترجمۀ محمدابراهیم آیتى. تهران: انتشارات علمى و فرهنگى، 1362 . Amari, Michele. Storia Del musulmani di Sicilia. Firenze: 1854. Grassi, V. EI2, s.v, “SIRAKUSA”, Leiden: 1997. Norwich, J.J. The Normans in the South. London, 1967. Ostrogorsky,G. History of the Byzantin State. Oxford: 1956. The Times comprehensive atlas of the world, London: Times books, 2005. “Sicily”. Encyclopaedia Britannica, 1978. Vasiliev, Aleksandr Aleksandrovich. Byzance et les Arabes. Edition par Henri Gregoire et Marius Canard, Bruxelles:1935.
| ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 209 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 160 |