تحلیل وضعیت حقوقی انواع معاملات صوری و باتبانی ورشکسته؛ عدم‌ هماهنگی کامل موجبات بطلان معاملات ورشکسته با موجبات به‌تقصیر‌‌شدن ورشکستگی

دانشنامه حقوق اقتصادی

دوره 29، شماره 21، مرداد 1401، صفحه 117-149   

نوع مقاله: علمی پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/economlaw.2022.75992.1164

نویسنده

احد قلی زاده منقوطای^*

دانشگاه اصفهان

چکیده

در باره وضعیت حقوقی انواع معاملات صوری و باتبانی ورشکسته با توجه به مطرح‌بودن موضوع در قانون مدنی، قانون تجارت و قانون نحوه اجرای محکومیتهای مالی دیدگاههای متفاوت و ابهاماتی وجود دارد. دقت در مفاد مواد مربوطه آن قوانین نشان می‌دهد که از نظر قانونگذار اصل بر صوری‌نبودن معاملات ورشکسته است، مگر اینکه صوری‌بودن آنها ثابت شود. معاملات صوری، اعم از اینکه ظاهراً توسط خود ورشکسته یا دیگری منعقد شده باشند، باطلند. معاملات غیرصوری (واقعی) به دو دسته باتبانی و بدون تبانی تقسیم می‌شوند. دراین‌باره نیز اصل بر بدون تبانی بودن معاملات ورشکسته است، مگر اینکه باتبانی بودن آنها ثابت شود. معاملات باتبانی هم باطل یا مستفاد از قانون نحوه اجرای محکومیتهای مالی قابل‌فسخ توسط دادگاه هستند، اعم از اینکه توسط خود ورشکسته منعقد شده باشند یا خیر؛ همچنین اعم از اینکه در قبل یا بعد از توقف ورشکسته تا صدور حکم ورشکستگی منعقد شده باشند. ولی معاملات بدون تبانی اصولاً صحیحند، گرچه طبق قانون نحوه اجرای محکومیتهای مالی اگر برای فرار از دین و اضرار به طلبکاران منعقد شده باشند می‌توانند به مجازات معامله‌کننده منجر شوند. استثنائاً ممکن است این‌گونه معاملات به دلایل دیگری قابل‌فسخ یا باطل باشند. قانونگذار در نهایت روش انتخاب‌شده در قانون تجارت را با کمی تفاوت برای اعمال در همه موارد در قانون نحوه اجرای محکومیتهای مالی برگزیده است. به‌طورکلی قانونگذار برخلاف انتظار، هماهنگی کامل میان موجبات بطلان معاملات ورشکسته و موجبات به‌تقصیر‌شدن ورشکستگی او را رعایت نکرده است./.

کلیدواژه‌ها

معامله صوری؛ معامله باتبانی؛ ورشکسته؛ معامله قابل‌فسخ توسط دادگاه؛ قانون نحوه اجرای محکومیتهای مالی

مراجع

 

• Anvaripour, Mohsen. (1974) Bankruptcy in Iranian Law. Tehran: Babak Publications.
• Bennett, Frank. (2008) Bennett on Bankruptcy. Toronto: CCH Canadian Limited.
• Clancy, Noreen, and Stephen J. Carroll. (2007) Identifying Fraud, Abuse, and Error in Personal Bankruptcy Filings. Santa Monica, CA: RAND Corporation.
• Erfani, Mahmoud. (1987) Business Law - Bankruptcy of Companies and Traders. Volume 3. Tehran: Jahadedaneshgahi Publications.
• Eskini, Rabia. (1996) Trade law- bankruptcy and Liquidation. Tehran: Samt.
• Farahani, Mohammad Hossein Ghaem Magham. (1989) Trade Law - Bankruptcy and Liquidation. Tehran: University of Tehran Press.
• Fathi, Amir. (2006) "Transaction with the Intention of Evading Debt and Guaranteeing Its Implementation - Final episode." Dadresi 10, No. 59: 26-35.
• Gholizadeh, Ahad, and Ebrahim Rahbari. (2004) "Investigation of the Legal Status of Transactions with the Motive of Evading Debt." Journal of the Faculty of Administrative Sciences and Economics, University of Isfahan 16, No. 2: 101-123.
• Gholizadeh, Ahad. (2008) "Analysis of the Relationship between the Endowment’s Subject and the Endower and Its Effects before and after the Decline of Endowment in Civil Law of Iran." Articles and Reviews 41, No. 89:99-119.
• Hasani, Hassan. (2001) Trade Law. Tehran: Mizan.
• Izadifard, Ali Akbar, and Hossein Kaviar. (2010) "Transaction with the Intention of Evading Debt in Jurisprudence and Law." Quarterly Journal of Jurisprudence and Principles of Islamic Law 7, No. 22:31-49.
• Katebi, Hosseingholi. (1996) Trade Law. Tehran: Ganj Danesh.
• Lurger, Brigitta, and Wolfgang Faber. (2011) Principles of European Law - Acquisition and Loss of Ownership of Goods). Munich: Sellier. European Law Publishers.
• Maither, Lyndon. (2015) Canadian Bankruptcy/ Insolvency and Companies' Creditors Arrangement Law: Provisions, Precedents and Materials. Montreal: Mona Parsons Commemoration Project.
• Mohammadi, Jalil. (2007) Commercial Law. Tabriz: Foruzesh.
• Pedamon, Catherine. (2015) "Theory of Fraud in French Law: fraus omnia corrumpit - Old law, New opportunities?" In Research Handbook on International Financial Crime, by Barry Rider, 338-356. Cheltenham: Edward Elgar Publishing Limited.
• Prentice, D.D. (2012) "Death and Bankruptcy." In Chitty on Contracts: General Principles, by Joseph Chitty and H.G. Beale, 1519-1551. Glasgow: Sweet & Maxwell.
• Rasainia, Nasser. (2009) Trade Law. Tehran: Avaye Noor Publications.
• Rastin, Mansour. (1972) Commercial Law. Tehran: University of Tehran Press.
• Razani, Bahman. (2014) "Fictitous Transaction, Advocacy and Advocacy Transaction." Monthly Magazine of Kanun 54, No. 138 and 139: 19-41.
• Roshan, Mohammad, and Mostafa Mozafari. (2010) "Reviewing the Effects of Bankruptcy Verdict and Its Removal." Quarterly Journal of Law 40, No. 101: 71-89.
• Saberi, Hossein, and Hossein Halabian. (2013) "Redressing the Economic Rights of Creditors in Transactions with the Intention of Evading Debt." Encyclopedia of Economic Rights 20, No. 3: 24-54.
• Saqri, Mohammad. (1997) Commercial Law, Bankruptcy, Theoretical and Practical. Tehran: Joint Stock Company of Enteshaar.
• Shams, Abdullah. (2006) Civil Procedure. Volume 3. Tehran: Drock Publications.
• Sotoudeh, Hassan. (1971) Trade Law. Volume 4. Tehran: Dehkhoda Publications.
• Tabb, Charles Jordan. (2014) Law of Bankruptcy. New York: West Publishing Corporation.
• Tafreshi, Mohammad Issa. (1997) "The Effect of Bankruptcy Verdict on Bankrupt Trader Transactions According to the Principles and Bases of Civil Law." Modarres, No. 5: 54-74.
• Vaquer, Antoni. (2003) "From Revocation to Non-Opposability: Modern Developments of the Paulian Action." In Regional Private Laws Codification in Europe, by Hector MacQueen, Antoni Vaquer and Santiago Espiau, 199-218. Cambridge: Cambridge University Press.
• Vaquer, Antoni. (2007) "Traces of Paulian Action in Community Law." In New Features in Contract Law, by Reiner Schulze, 421-439. Munich: Sellier. European Law Publishers.
• Yeo, Victor, and Pauline Gan. (2016) "Insolvency Law in Singapore." In Inslolvency Law in East Asia, by Roman Tomasic, 375-425. London: Routledge.
• Zanganeh, Abdul Hamid Azami. (1974) Commercial Law. Tehran: Nameless.