اثربخشی داستان های اجتماعی بر برخی ویژگی های نحوی گفتار کودکان مبتلا به اُتیسم

زبانشناسی و گویش های خراسان

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 11 شهریور 1401

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jlkd.2022.76894.1103

نویسندگان

شبنم بشارتی¹؛ مرجان طاهری اسکویی^{* 2}؛ هوشنگ دادگر³؛ نازنین امیرارجمندی⁴

¹زبانشناسی. دانشکده ادبیات و علوم انسانی. تاکستان. ایران.

²استادیار گروه زبان شناسی دانشگاه آزاد اسلامی ، ،واحد تاکستان

³گروه گفتاردرمانی، دانشکده توانبخشی، دانشگاه علوم پزشکی تهران. تهران.

⁴زبانشناسی. علوم انسانی. تاکستان. ایران.

چکیده

کودکان اُتیسم در تعاملات اجتماعی و در تولید و درک ساختارهای زبانی مشکل دارند. هدف از پژوهش حاضر تعیین اثربخشی داستان‌های اجتماعی بر برخی ویژگی‌های نحوی گفتار کودکان مبتلا به اُتیسم بود. این پژوهش مداخله ای-نیمه تجربی تک گروهی و طرح آن به صورت پیش‌آزمون و پس‌آزمون بود. جامعه آماری پژوهش شامل کلیه کودکان با اختلال طیف اُتیسم در مرکز اُتیسم سینا در سال تحصیلی 1398 در شهر قزوین بود که از بین آن‌ها 10 دختر و پسر 7 تا 15ساله دارای اُتیسم سطح 1(نیازمند حمایت) به عنوان نمونه آماری و به صورت نمونه‌گیری در دسترس انتخاب شدند. اساس کار پژوهش بِراون (1973) و با نظر بر تِک و نایگلس (2014) بود. در پیش‌آزمون 50 نمونه زبانی از گفتار توصیفی و گفتار خودانگیخته هر کودک از طریق داستان‌های زنجیره‌ای کودکان استثنایی (مریم دریانورد، 1398 و 1399) و کارت‌های مصور که شامل مقوله‌های نحوی بود در طی1 ساعت گرفته شد. در پس‌آزمون نیز همین روش انجام شد. داستان‌های اجتماعی بر اساس گِری (1993) طراحی و تنظیم شد. این کودکان برنامه مداخله‌ای را طی 10 جلسه انفرادی 30 الی 45 دقیقه‌ای دریافت کردند. این مطالعه‌ ‌در طی‌ 3 ماه انجام شد. مشکلات نحوی در گفتار این کودکان پس از ثبت گفتار توصیفی و گفتار خودانگیخته مورد بررسی قرار گرفت. داده‌های جمع‌آوری شده در این مطالعه بر اساس آزمون ویلکاکسون در نرم افزار SPSS نسخه 22 تحلیل شد. نتایج تحلیل ویلکاکسون نشان داد که داستان‌خوانی سبب بهبود برخی مهارت‌های نحوی گفتار کودکان اُتیسم شد (05/0 ˂p). برمبنای نتایج مطالعه، روایت داستان‌های اجتماعی برخی مشکلات نحوی گفتار کودکان اُتیسم از جمله کاربرد افعال ربط، مرکب، لازم، متعدی، کمکی، منفی،‌ حال ساده و استمراری و گذشته ساده را بهبود می بخشد.

کلیدواژه‌ها

اختلال طیف اُتیسم؛ داستان های اجتماعی؛ ویژگی های نحوی گفتار؛ کودکان استثنایی؛ گفتار خودانگیخته