استعاره های مفهومی مبتنی بر جهت دوری – نزدیکی در فلسفه ملاصدرا

جستارهایی در فلسفه و کلام

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 16 شهریور 1401  

نوع مقاله: علمی پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/epk.2022.77166.1139

نویسنده

وحید خادم زاده

دانشگاه فردوسی مشهد

چکیده

براساس نظریه استعاره مفهومی، مفاهیم انتزاعی بواسطه مفاهیم عینی در چارچوب استعاره مفهومی قابل فهم می گردند. استعاره های مفهومی هم در زبان روزمره و هم در متون علمی یافت می گردند. جهت دوری – نزدیکی در معنای تحت اللفظی اش به رابطه میان اجسام در عالم طبیعت اشاره دارد. اما ملاصدرا از این جهت برای توصیف امور متافیزیکی بهره برده است. بکارگیری جهت دوری – نزدیکی جهت تبیین مفاهیم و اصول فلسفی را می توان در چارچوب نظریه استعاره مفهومی صورت بندی کرد. بخشی از استعاره های مفهومی مرتبط با دوری – نزدیکی در آثار ملاصدرا عبارتند از «امکان استعدادی به مثابه امر دارای نزدیکی و دوری نسبت به حصول»، «امکان به مثابه نزدیکی به حصول و امتناع به مثابه دوری از حصول»، «موجودات هستی به مثابه امور دارای نزدیکی و دوری نسبت به ذات باری تعالی»، «باری تعالی به مثابه نزدیک ترین امر به هر موجودی»، « تکامل و تعبد به مثابه تقرب به سوی ذات الهی»، «علت بی واسطه به مثابه علت قریب»، «علت تام به مثابه علت قریب و علت ناقص به مثابه علت بعید»، «عشق و محبت به مثابه نزدیکی» و «تشبه به مثابه تقرب»

کلیدواژه‌ها

دوری؛ نزدیکی؛ استعاره مفهومی؛ ملاصدرا؛ تقرب