فاکتورهای محیطی موثر بر ابتلای به بیماری کووید-19: بررسی شکاف مطالعاتی، مورد پژوهی: شهر تبریز

جغرافیا و توسعه فضای شهری

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 16 شهریور 1401   

نوع مقاله: پژوهشی-مطالعه موردی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jgusd.2022.76265.1187

نویسندگان

شیوا غفاری جباری¹؛ عباس یزدانفر^{* 1}؛ محمدعلی خانمحمدی¹؛ همایون صادقی بازرگانی²؛ مصطفی فرح بخش³

¹دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه علم و صنعت ایران، تهران، ایران

²گروه آمار و اپیدمیولوژی، مرکز تحقیقات پیشگیری از آسیبهای ترافیکی، دانشگاه علوم پزشکی تبریز، تبریز، ایران

³مرکز تحقیقات روانپزشکی و علوم رفتاری، دانشگاه علوم پزشکی تبریز، تبریز، ایران

چکیده

به منظور کنترل همهگیری کووید-19، متخصصان تلاش داشته‌اند تا عوامل محیطی موثر بر شیوع همه-گیری را شناسایی کنند. اما مروری بر ادبیات موضوع نشان می‌دهد در شناسایی این عوامل، نظر عموم افراد چندان مدنظر نبوده است. درصورتیکه، ایشان به دلیل تعامل مداوم، می‌توانند آگاهی بیشتری نسبت به عوامل تهدیدکننده در محیط زندگیشان داشته باشند. هدف این تحقیق، شناسایی عوامل محیطیست که با وجود اینکه از طریق اختلال در فاصله‌گذاری اجتماعی، باعث ایجاد احساس خطر ابتلا به کووید-19 می‌شوند، در ادبیات موضوع مورد توجه نبوده‌اند. تحقیق حاضر از نوع اکتشافیست که درآن با استفاده از پرسشنامه‌ای باز، عوامل محیطی مختل‌کننده بررسی شده‌اند. سپس، با استفاده از روش تحلیل محتوا، پاسخ‌ها کدگذاری و با استفاده از روش آنتروپی‌شانون، وزندهی شده‌اند. درنهایت، با مقایسه متغییر پراهمیت با متغییرهای حاصل از مرور ادبیات، شکاف مطالعاتی مورد بحث قرار گرفته است. نتایج نشان می‌دهد که از میان ویژگی‌های محیط ساخته شده، برخی از کاربری‌ها (نظیر نانوایی‌ها)، ویژگی‌های مسیرهای رفت‌وآمد (نظیر ماشین‌های پارک شده) و تسهیلات شهری (نظیر زیرساخت‌های خرید آنلاین) از نظر عموم افراد می‌توانند بر احتمال ابتلا تاثیرگذار باشند. همچنین عواملی نظیر آلودگی صوتی نیز می‌توانند با تاثیر بر سلامت روانی بر احساس خطر ابتلا در محیط بیافزایند. بعلاوه، بر اساس نتایج، توجه به میزان رعایت بهداشت فردی و جمعی و برخی از رفتارهای عمومی، در ارتباط با مقوله فرهنگی-اجتماعی، و توجه به دستفروشی، در ارتباط با مقوله ناهنجاری‌های اجتماعی، نیز ضروری بنظر می آید. در ضمن، در تحقیق حاضر عوامل محیطی جدیدتری نیز معرفی شدند که در برنامه‌ریزی شهری چندان مورد توجه نبوده‌اند.

کلیدواژه‌ها

میزان ابتلا؛ کووید-19؛ محیط ساخته شده؛ عوامل اجتماعی-فرهنگی؛ ناهنجاری‌های اجتماعی

مراجع