در جست‌وجوی ترجمه‌ای مذاکره محور از آثار پروست

پژوهش های زبان و ترجمه فرانسه

مقاله 5، دوره 4، شماره 2 - شماره پیاپی 7، اسفند 1400   

نوع مقاله: پژوهش های زبان و ترجمه فرانسه

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/rltf.2022.78228.1059

نویسندگان

عاطفه نوارچی^{* 1}؛ سوگل قشقایی²

¹استادیار گروه زبان فرانسه دانشکده ادبیات دانشگاه الزهرا تهران ایران

²دانشجوی کارشناسی ارشد گروه فرانسه، دانشکده ادبیات، دانشگاه الزهرا ، تهران، ایران.

چکیده

مارسل پروست نویسنده فرانسوی قرن بیستم، به تحریر جملات طولانی و بی‌انتها مشهور است. جملات او گاه به بیش از ده خط می‌رسند، و این به نوعی سبک نویسنده تلقی می‌شود. رمان در جستجوی زمان از دست رفته که از شهرت جهانی برخوردار است و عنوان طولانی‌ترین رمان جهان را به خود اختصاص داده، مترجمان زیادی را به چالش ترجمه این اثر سوق داده است. اما از این میان پس از حدود هفتاد سال از زمان انتشار این اثر، فقط یک ترجمه در ایران به فارسی‌زبانان ارائه شد. شاید این امر به دلیل تعارض بین سبک نوشتاری نویسنده و ماهیت ساده جملات فارسی باشد. چرا که می‌توان ترجمه جملات مرکب پروست با جملات ساده در زبان فارسی را تغییر سبک نویسنده به حساب آورد و حفظ جملات مرکب در همان سبک نویسنده، خواندن و درک متن ترجمه‌شده را برای فارسی‌زبانان سخت می‌کند. تحقیق پیش رو به دنبال دستیابی به راهکارهایی است که با حفظ سبک نویسنده ترجمه‌ای با رعایت اصول زبان مقصد ارائه کند. از این رو با تکیه بر نظر اومبرتو اکو که ترجمه را حاصل فرآیندهایی از جنس "مذاکره" می‌داند در ابتدا به نقش زبان مبدأ و مقصد و تفاوت‌های دستوری این دو زبان می‌پردازیم، در ادامه با شناسایی ویژگی‌های سبک پروست، برگردان آنها را در ترجمه مهدی سحابی، مترجم بزرگ این اثر، به بحث و بررسی می‌گذاریم. شناخت دقیق ویژگی‌های سبک نویسنده به ما امکان می‌دهد تا در طی فرآیندهای ترجمه تا حد مقدور به حفظ آنها در مذاکره بین زبان مبدأ و مقصد بپردازیم.

کلیدواژه‌ها

پروست؛ ترجمه ادبی؛ سبک؛ سحابی؛ مذاکره

مراجع