تحلیل فضایی رابطه متغیرهای محیطی با فضای سبز در شهر مشهد

جغرافیا و توسعه فضای شهری

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 30 شهریور 1401   

نوع مقاله: علمی - پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jgusd.2022.77912.1229

نویسندگان

مرضیه صبوری¹؛ محمدرحیم رهنما^{* 2}؛ روح الله اسدی³؛ مصطفی امیرفخریان⁴

¹دانشجوی دانشگاه فردوسی مشهد

²استاد جغرافیا وبرنامه ریزی شهری دانشگاه فردوسی مشهد

³استادیار جغرافیا برنامه‌ریزی ‌شهری گروه جغرافیا، دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه فردوسی مشهد

⁴استادیار جغرافیا وبرنامه ریزی شهری، دانشگاه فردوسی مشهد

چکیده

شهرها در اثر افزایش نرخ سریع جمعیت با مشکلات زیادی مواجه شده‌اند از جمله کمبود فضای سبز شهری و نقش آن در بهبود قابلیت کیفیت محیط‌زیست شهری. این فضاها که از آن‌ها با عنوان ریه‌های تنفسی شهرها یاد می‌کنند به‌عنوان یکی از مهم‌ترین کاربری‌های شهری شناخته می‌شوند. با توجه به اهمیت فضای سبز شهری پژوهش حاضر با هدف تحلیل فضایی رابطه متغیرهای محیطی با فضای سبز در شهر مشهد در راستای بهبود قابلیت محیط‌زیست شهری در سال 1399 انجام شده است. روش مطالعه در این پژوهش توصیفی- تحلیلی است که با استفاده از رگرسیون خطی در نرم‌افزار TerrSet به بررسی رابطه بین متغیرها پرداخته است. ازاین‌رو در گام اول پس از دریافت داده‌های غلظتی آلودگی هوا به‌صورت روزانه و اعمال تصحیحات لازم بر روی آن در محیط اکسل میانگین داده‌های سالانه برای هریک از ایستگاه‌ها محاسبه وبا توجه به نقطه‌ای بودن داده‌ها با روش درون‌یابی در GIS نحوه توزیع و پراکنش آلاینده‌ها در قالب نقشه رستری تهیه شد در گام دوم به‌منظور بررسی رابطه هریک از آلاینده‌ها و درجه حرارت با فضای سبز موجود فرمت رستری یکسان، لایه شاخص تفاوت نرمال شده پوشش گیاهی و درجه حرارت سطح زمین برای سال 1399 به‌وسیله تصاویر ماهواره لندست 8 استخراج ومحاسبه گردید. سپس با استفاده از رگرسیون خطی ضریب همبستگی هر یک از آلاینده‌ها (دی‌اکسید نیتروژن، دی‌اکسید گوگرد، ذرات معلق کوچک‌تر از دو ونیم وده میکرون)و دما با فضای سبز سنجیده شد. نتایج به‌دست‌آمده نشان می‌دهد با وجود رابطه منفی به‌دست‌آمده از ضریب همبستگی میان فضای سبز و آلاینده‌های آلودگی و دما می‌توان گفت فضای سبز نقش مؤثری در کاهش آلودگی هوا در شهر مشهد داشته است.

کلیدواژه‌ها

فضای سبز؛ آلودگی هوا؛ دما؛ کیفیت محیط زیست؛ شهر مشهد

مراجع