تحولات قطب‌بندی نظام بین‌الملل و امنیت خاورمیانه (2021-1980)

پژوهش نامه ایرانی سیاست بین الملل

مقاله 4، دوره 11، شماره 2 - شماره پیاپی 22، فروردین 1402   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/irlip.2022.72548.1154

نویسندگان

علی اسمعیلی^{* 1}؛ محمدعلی شهریاری²؛ محمد پارسا³

¹استادیار گروه علوم سیاسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد بوشهر، بوشهر، ایران(نویسنده مسئول)

²استادیار گروه علوم سیاسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد بوشهر، بوشهر، ایران

³دانش‌آموخته کارشناسی ارشد علوم سیاسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد بوشهر، بوشهر، ایران

چکیده

خاورمیانه؛ منطقه‌ای پیچیده، با ساختاری درهم‌تنیده و متکثر از ساختار نظام بین‌الملل است که دربرگیرنده امنیت منطقه و همچنین زمینه‌ساز روابط بین‌الملل دولت‌ها در آینده می‌باشد. ازاین‌رو هدف پاسخ به این سؤال است که تحولات قطب‌بندی‌ها در نظام بین‌الملل در بازه زمانی 2021-1980 چه تأثیری بر مناقشات و امنیت خاورمیانه داشته است؟ می‌توان بیان کرد منطقه خاورمیانه با توجه به شرایط داخلی و همچنین ساختار نظام بین‌الملل با یک ناامنی فراگیر و همه‌جانبه روبرو هستند بنابراین این‌گونه مناطق نمی‌توانند در بعد امنیتی، از تأثیر نظام بین‌الملل بر سمت‌گیری‌ها و سیاست‌ها و استراتژی‌های خود ممانعت به عمل‌آورند. در دوره کنونی نظام بین‌الملل این تأثیرپذیری بر زیرنظام خاورمیانه بسیار ویژه بوده است. یافته‌های این پژوهش بر این مبنا است که با محو نظام دوقطبی در سال 1991 و همچنین ظهور نظام تک‌قطبی به رهبری آمریکا، خاورمیانه دچار آشوب سیستمی شده است، و نظام تک‌قطبی (آمریکا) در سال‌های 2021-1991 بیش از نظام دوقطبی (آمریکا و شوروی) در سال‌های 1991-1980 در ایجاد منازعه و جنگ در خاورمیانه تأثیرگذار بوده است. گسترش عمق و دامنه بی‌ثباتی‌های سیاسی، اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی در خاورمیانه یکی از پیامدهای چنین وضعیتی است. روش تحقیق توصیفی-تحلیلی و با استفاده از منابع کتابخانه‌ای می‌باشد.

کلیدواژه‌ها

امنیت؛ امنیت ملی؛ ساختار نظام بین‌الملل؛ نئورئالیسم؛ خاورمیانه

مراجع