جهاد و امر سیاسی در افغانستان (1988-1978)

پژوهش نامه ایرانی سیاست بین الملل

مقاله 11، دوره 11، شماره 2 - شماره پیاپی 22، فروردین 1402   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/irlip.2022.71612.1124

نویسندگان

ابوالفضل فصیحی¹؛ رضا خراسانی^{* 2}

¹دانشجوی دکترای علوم سیاسی،دانشکده علوم اقتصادی و سیاسی، دانشگاه شهید بهشتی، تهران،ایران

²استادیار علوم سیاسی،دانشکده علوم اقتصادی و سیاسی، دانشگاه شهید بهشتی، تهران،ایران(نویسنده مسئول)

چکیده

این پژوهش کوشیده است تفسیر جدیدی از پدیده‌ی جهاد در افغانستان معاصر ارائه کند. با حمله‌ی شوروی به خاک افغانستان، مردم افغانستان به جهاد علیه شوروی و رژیم دست‌نشانده‌ی آن در افغانستان پرداختند. جهاد مقوله‌ای است که پس‌زمینه‌ی تاریخی طولانی در افغانستان دارد. از دهه‌ی ۱۹۷۰ فرایند تولید اسطوره‌ی جهاد آغاز شد. فرایند تولید اسطوره‌ی جهاد در ناخودآگاه اجتماعی جامعه‌ی افغانستان و به‌وسیله‌ی آیکون‌ها صورت گرفت. آیکون‌ها، نمادهایی هستند که کل کار بر روی اسطوره‌ای که در پشت آن نهفته است را به خاطر می‌آوردند. در این زمینه می‌توان از سه آیکون برای اسطوره‌ی جهاد نام برد: آیکون استعمار، آیکون حکومت مزدور و دست‌نشانده و آیکون مستضعفین. اسطوره‌ی جهاد با تبدیل کردن گروه‌های مذهبی به موجودیت‌های سیاسی و ایجاد آنتاگونیسم و دیگری‌سازی، به برساخته شدن و برکشیده شدن امر سیاسی منجر شد. اسطوره‌ی سیاسی جهاد موجب بسیج گروه‌های مذهبی و تبدیل شدن آن‌ها به گروه‌بندی‌های سیاسی شد. دیگریِِ برساخته شده توسط اسطوره‌ی جهاد به‌عنوان دشمنی تلقی شد که باید علیه آن جنگید. در نهایت این فرایند به سقوط حکومت کمونیستی در افغانستان منجر شد.

کلیدواژه‌ها

اسطوره‌ی سیاسی؛ امر سیاسی؛ اسطوره‌ی جهاد؛ ناخودآگاه اجتماعی؛ آیکون

مراجع