مقایسۀ شناختی مؤلفه‌های استعارۀ مفهومی ترس بین نابینایان و بینایان جغرافیای زبانی-فرهنگی ایلام

زبانشناسی و گویش های خراسان

مقاله 6، دوره 14، شماره 3 - شماره پیاپی 28، آذر 1401، صفحه 141-170   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jlkd.2022.78234.1117

نویسنده

الهام ثباتی^*

استادیار گروه زبان و ادبیات انگلیسی دانشگاه ایلام، ایلام، ایران

چکیده

هدف از انجام پژوهش حاضر بررسی و مقایسۀ مفاهیم استعاری ترس در گفتار روزمرۀ بزرگسالان بینا و نابینای مادرزاد در جغرافیای زبانی-فرهنگی ایلام می‌باشد. به این منظور، داده‌های پژوهش از 50 گویشور این منطقه در دو گروه آزمودنی شامل 25 نفر بزرگسال نابینا به‌عنوان گروه آزمایش در ردۀ سنی70-18 سال و 25 نفر بزرگسال بینا به‌عنوان گروه کنترل همتای آنها گردآوری شدند. به منظور نمایش چگونگی بیان استعاری ترس در گفتار این دو گروه از افراد علاوه‌بر نگاشت-ها، پربسامدترین حوزه‌های مبدأ نیز شناسایی و معرفی شدند. تحلیل داده‌ها با استفاده از روش‌های آمار توصیفی و آمار استنباطی در نرم‌افزارSPSS صورت گرفت. یافته‌های مربوط به درک استعاره‌های مفهومی عواطف مشخص ساخت که از نظر فراوانیِ استعاره‌ها، تفاوت معنی‌داری بین بزرگسالان بینا و نابینا وجود نداشت، اما فراوانی منشأهای حسی به‌کاررفته برای قلمروهای مبدأ ترس در گفتار این دو گروه با یکدیگر متفاوت بود، به طوری ‌که افراد نابینا برای بیان ترس به‌طور معنی‌داری حواس چشایی و لامسه را بیشتر از افراد بینا به کار ‌بردند(P<0.05). مقایسه داده‌های به‌دست ‌آمده از پژوهش با مدل قلمروهای مبدأ کووچش (2002) نشان داد که از نظر کاربرد قلمروهای مبدأ ترس، مطابقت کامل بین آن‌ها وجود نداشت.

کلیدواژه‌ها

استعاره‌های مفهومی؛ بینایان؛ ترس؛ جغرافیای زبانی-فرهنگی ایلام؛ زبان‌شناسی شناختی؛ نابینایان مادرزاد

مراجع

افراشی، آزیتا و محمدمهدی مقیمی زاده (1393). استعاره­های مفهومی در حوزه شرم با استناد به شواهدی از شعر کلاسیک فارسی. زبانشناخت، سال پنجم، شماره 2 (پیاپی 10)، صص 1-20.

تقی­پوری حاجبی، ساناز، پاشایی فخری، کامران و پروانه عادل‌زاده (1400). بررسی استعاره های غم و شادی. پژوهش ادبیات معاصر جهان،.doi: 10.22059/jor.2020.290281.1903

رقیب­دوست، شهلا و  شهره صادقی (1394). فرایند رشد درک استعاره در کودکان 6-8 سالۀ فارسی­زبان. مجله زبان­شناخت، سال ششم، شمارۀ اول، صص 137-160.

زورورز، مهدیس، افراشی، آزیتا و عاصی، سید مصطفی (1392). استعاره­های مفهومی شادی در زبان فارسی: یک تحلیل پیکره­مدار.مجلۀ زبانشناسی و گویش­های خراسان، دانشگاه فردوسی مشهد، س 5، ش2، صص 49-72.

شرف­زاده، محمدحسین و امین زارع (1391­). بررسی شناختی مفهوم استعاری ترس در زبان فارسی، مجموعه مقالات هشتمین همایش زبانشناسی ایران (جلد اول)، تهران : دانشگاه علامه طباطبائی، 400-407.

طالبی، مهناز (1391). بازتاب تصویرسازی استعاری خشم در زبان نابینایان و بینایان. پایان­نامه کارشناسی ارشد،دانشکده ادبیات، زبانهای خارجی دانشگاه الزهراء.

عباسی، زهرا (1397). استعارة مفهومی عشق و خوشه‌های معنایی مرتبط با آن در تذکرة‌الاولیای عطار. پژوهش­های ادب عرفانی (گوهر گویا)، دوره 12، شماره 2 - شماره پیاپی 37، صص117 -146.

کریمی، وحیده (1391). استعاره­­های درد در گویش کردی ایلام از منظر معنی شناسی شناختی.پایان­نامه کارشناسی ارشد،دانشکده ادبیات، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.

ملکیان، معصومه (1391). بررسی کاربرد استعاره احساس در گفتار روزمره: مطالعه موردی شهر تهران. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشکده ادبیات، زبانهای خارجی دانشگاه الزهراء.

منصوبی، آزاده (1389). بررسی استعاره در زبان درد از دیدگاه زبان شناسی شناختی. پایان­نامه کارشناسی ارشد، دانشکده ادبیات، زبانهای خارجی دانشگاه الزهراء.

مولودی، امیرسعید و غلامحسین کریمی­دوستان. (1396). رویکرد پیکره بنیاد به استعاره­های شناختی در زبان فارسی: مطالعۀ حوزۀ مقصد ترس. هنر زبان، دوره 2، شماره 4، صص7-40.

هاوکس، ترنس (1380). استعاره. ترجمه فرزانه طاهری. تهران: نشر مرکز.

Al-Abed Al-Haq, Fawwaz and Ahmad El-Sharif. (2008). A Comparative Study of Some Metaphorical Conceptualizations of Happiness and Anger in English and Arabic. US-China Foreign Language, 6, no.11.

Allport, D. A. (1985). Distributed memory, modular subsystems and dysphasia. In:Current perspectives in dysphasia (Newman SK, Epstein R, Eds), pp. 207–244. Edinburgh: Churchill Livingstone.

Alsaedi, A. (2021). Allaying the fears metaphorically: representation of coronavirus crisis in Saudi English newspapers. Int, J. Engl. Ling, 11(2).

Borke, H­. (1971). I­nterpersonal perception of young children: Egocentrism or empathy. Journal of Develop­mental Psychology, 5, pp. 263-269.

Gallese, V., & Lakoff, G. (2005). The brain's concepts: the role of the Sensory-motorsystem in conceptual knowledge. Cognitive Neuropsychology, 22(3), pp. 455-479.

Geppert, U., & Kuster, U. (1983). The emergence of "wanting to do it oneself": A precursor of achievement motivation. International Journal of Behavioral Development, 6, pp. 355-370.

Grady, J.E. (2007). Metaphor. In the Oxford Handbook of Cognitive Linguistics, ed. Dirk Geeraerts & Hubert Cuyckens. Oxford: Oxford University Press.

 

Geeraerts, D. 2006. A rough guide to cognitive linguistics. Ed. D. Geeraerts, D. In Cognitive Linguistics: Basic Readings. Berlin: Mouton de Gruyter. pp. 1-28.

Kovecses, Z.  (2000). Metaphor and emotion. Cambridge: Cambridge University Press.

Kovecses, Z.  (2002). Metaphor. A Practical Introduction. Oxford: Oxford University Press.

Kövecses, Z. 2006. Language, Mind and Culture: A Practical Introduction. Oxford: Oxford University Press.

Kovecses, Z. (1986). Metaphors of Anger, Pride, and Love: A Lexical Approach to the Study of Concepts. Amsterdam: John Benjamins.

Kovecses, Z. (2010). Metaphor and Emotion: Language Culture and Body in Human Feeling.Cambridge: Cambridge University Press.

Lakoff, G.  (1987). Women, Fire, and Dangerous Things: What Categories Reveal about the Mind. Chicago, IL: University of Chicago Press.

Lakoff, G. & Johnson, M. (1980). Metaphors we live by. Chicago: University of Chicago Press.

Lakoff, G. (1993). The contemporary theory of metaphor. In A. Ortony (Ed.), Metaphor and thought, Second edition, Cambridge: University Press Cambridge.

Lewis, M.  & Brooks-Gunn, J. (1979). Social cogni-tion and the acquisition of self. New York: Plenum.

Lewis, M.  & Michalson, L. (1983). Children's emotions and moods: Developmental theory and measurement. New York: Plenum.

Lewis, M. (1997). The self in Self-conscious emotions. In S. G. Snodgrassand, R. L. Thompsom (eds.), Annuals of the New York Academy of Sciences,Vol. 818, The Self Across Psychology. New York: The New York Academy of Sciences.

Medin, D. L., & Smith, E. (1984). Concepts and Concept Formation.  Annual Review of Psychology, 35, pp. 113-138.

Moradi, M. R., & Mashak, S. P. (2013). A comparative and contrastive study of sadness conceptualization in Persian and English. English Linguistics Research, 2(1), pp. 107-112.

Ogarkova, A., & Soriano, C. (2014). Emotion and the body: A corpus-based investigation of metaphorical containers of anger across languages. International Journal of Cognitive Linguistics, 5(2), pp.147-179.

Papalia, D. E., Olds, S. W., and Feldman, R. D. (2009). Human Development. (11th Ed.). Boston: McGraw-Hill.

Plutchik, R. (1970). Emotions, evolution and adaptive processes. In M. Arnold (Ed.), Feelings and emotion, New York: Academic Press.

Pulvermüller, F. (1999). Words in the brain’s language. Behavioral and Brain Sciences, 22, pp. 253-336.

Rodsap, N., Rodpan, S., & Suklek, P. (2022). Conceptual Metaphors of Fear and Sadness in Covid-19 Plague. Journal of Language and Linguistic Studies, 18(2).

Sroufe, L.A. (1997). Emotional Development. Cambridge: Cambridge University Press.

Stefanowitsch, A. (2004). HAPPINESS in English and German: A metaphorical-pattern analysis. Language, culture, and mind, 137-149.

Steiner, J. E., Glaser, D., Hawilo, M. E., & Berridge, K. C. (2001). Comparative expression of hedonic impact: affective reactions to taste by human infants and other primates. Neurosci Biobehav Rev, 25, pp. 53–74.

Stipek, D. J. (1983). A developmental analysis of pride and shame. Human Development, 26,pp. 42-54.

Yu, N. (1995). Metaphorical expressions of anger and happiness in English and Chinese. Metaphor and symbol, 10(2), pp. 59-92.