ارائه سناریو های احیای بافت فرسوده شهرقاین

جغرافیاوتوسعه ناحیه ای

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 27 مهر 1401   

نوع مقاله: پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jgrd.2022.77252.1155

نویسندگان

فاطمه سادات قاسم زاده¹؛ محمد رحیم رهنما^{* 2}؛ مصطفی امیرفخریان³

¹گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری دانشگاه فردوسی مشهد

²دانشگاه فردوسی مشهد

³استاد دانشگاه فردوسی مشهد

چکیده

طی دهه‌های اخیر بخش مرکزی شهرها به دلیل عدم توانایی در تطبیق خود با شرایط جدید رشد به‌تدریج به مکان‌های فرسوده تبدیل و باعث بروز مشکلات متعددی شدند. درنتیجه نوسازی و بهسازی این بافت‌ها اهمیت دارد. این تحقیق سناریوی احیای را با روش سناریونگاری و با تکیه‌بر عوامل اجتماعی، اقتصادی، جمعیتی و فرهنگی تشریح می کند. داده‌های موردنیاز نیز از طریق کتابخانه‌ای و میدانی به‌دست‌آمده و برای تدوین سناریوها تعداد 20 پرسشنامه بین نخبگان و متخصصان که دارای تخصص و تجربه کافی پیرامون مسائل بافت فرسوده و احیای آن می‌باشند و همچنین 350 پرسشنامه بین شهروندان هدف توزیع گردید که با استفاده از فرمول کوکران و جمعیت محلات فرسوده سال 1395 قاین که حدود 3661 نفر می‌باشد به‌دست‌آمده است. بر اساس نتایج نرم‌افزارSPSS و ماتریس اثرات متقاطع در نرم‌افزار Micmac عوامل تأثیرگذار مانند وضعیت تملک، سابقه سکونت، دلیل سکونت، معضلات محله، علت فرسودگی، خدمات مورد انتظار ساکنین و موانع در بازسازی، به دست آمد که با امتیازدهی به آن‌ها مهم‌ترین نیروهای پیشران به دست آمدند. در نتیجه قوانین و اقتصاد ساکنین به‌عنوان محورهای سناریو و درنهایت از تلفیق این شاخص‌ها چهار سناریو به دست آمد. سناریو اول حیات طلایی قهستان، قوانین کارآمد و اقتصاد مطلوب ساکنین است. سناریو دوم (حیات نقره‌ای قهستان) که در آن قوانین کارآمد اما اقتصاد نامطلوب است. سناریو سوم سناریوی حیات برنزی قهستان که در آن اقتصاد مطلوب اما قوانین ناکارآمد است. آخرین سناریو (سناریو حیات خاکستری قهستان یا سناریوی فاجعه) قوانین ناکارآمد و اقتصاد نامطلوب است. سناریو اول مدنظر قرار می‌گیرد و برای رسیدن به آن پیشنهادهایی ازجمله بررسی موانع توسعه فضایی بافت فرسوده و ارزیابی اثرات اجرای طرح‌ها و ضوابط نوسازی بافت فرسوده بر ساکنین آن و همچنین بررسی نحوه توزیع کاربری‌های شهری در طرح‌های توسعه شهری در محدوده ازنظر عدالت اجتماعی ارائه می‌شود.

کلیدواژه‌ها

احیاء؛ سناریو؛ بافت فرسوده؛ میک مک؛ شهر قاین

مراجع