بررسی هم اقلیمی نخود براساس پارامترهای بارندگی با استفاده از شاخص دوره رشد و سامانه اطلاعات جغرافیایی (GIS) در استان کردستان

بوم شناسی کشاورزی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 01 آبان 1401

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/agry.2022.75791.1103

نویسندگان

حمید چراغی^{* 1}؛ احمد قنبری²؛ محمدرضا اصغری پور²؛ جواد طایی سمیرمی³؛ علی حسامی⁴

¹کارشناس مرکزتحقیقات کشاورزی

²دانشگاه زابل

³دانشگاه فنی حرفه ای تهران

⁴مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان کردستان

چکیده

توزیع، شدت، مدت و نوع نزولات آسمانی در مراحل مختلف کشت، سبز شدن، پنجه‌زنی، تشکیل ساقه و گلدهی اهمیت بسزایی دارد. از طرفی ریسک یا عدم قطعیت یک فاکتور بسیار مهم در ارزیابی خطرات آب و هوایی و اثر بخشی استراتژی‌های مختلف در سیاست‌های کشاورزی است. هر ریسک اقلیمی توسط خصوصیات طبیعی خود، شامل خصوصیات جغرافیایی، زمان وقوع و شدت ریسک شناخته می‌شود. این مطالعه به منظور برآورد ریسک بالقوه تولید نخود دیم در استان کردستان انجام شد. داده‌های دراز مدت اقلیمی از 15 ایستگاه برای دوره زمانی بیست ساله 1370 تا 1390 جمع آوری گردید. نتایج تجزیه و تحلیل مکانی و زمانی شاخص‌های اقلیمی- زراعی منطقه مناسب و میزان تولید نخود دیم را تعیین کرد. استان کردستان به سه منطقه اقلیم زراعی تقسیم گردید؛ منطقه پرریسک یا نامناسب اقلیم- زراعی (23/0 درصد از کل منطقه)، منطقه با ریسک متوسط یا با تناسب نسبی برای تولید (71/59 درصد از کل منطقه)، منطقه کم‌ریسک یا مناسب اقلیم- زراعی (96/37 از کل منطقه). نتایج حاصل از بررسی ارتباط بین بارندگی مرحله رویشی و پتانسیل کشت نخود دیم منطقه نشان می‌دهد بجز قسمت‌های ناچیزی از شهرستان‌های قروه و بیجار و سرو آباد که در درجه ضعیف می‌باشند. کل منطقه از لحاظ تامین رطوبت مورد نیاز در درجه بسیار مطلوبی قرار دارد که دلیل این امر نیز بروز بارندگی لازم در این برهه از زمان و رطوبت ظرفیت زراعی ذخیره شده از نزولات زمستانه می‌باشد. وقوع نزولات مناسب برای دوره رویشی در کل منطقه دارای بیشترین مقدار نسبت به دیگر مراحل نموی بوده است.

کلیدواژه‌ها

پارامترهای بارندگی؛ دوره‌رشد؛ سیستم اطلاعات جغرافیایی؛ روز بیولوژیک

مراجع