تحلیل شئون نبوّت در گستره وحی و لایه های آن و نقش ارتباطی عصمت با نبوت

جستارهایی در فلسفه و کلام

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 13 آذر 1401  

نوع مقاله: علمی پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/epk.2022.77000.1132

نویسنده

احمد امدادی

گروه معارف ، دا نشگاه فرهنگیان پردیس آیت الله طالقانی، قم ، ایران

چکیده

انبیا از کارکردهای متفاوتی در ابعاد گوناگون وظائف خود برخوردارند. نبوت و عصمت رابطه تنگاتنگی با یکدیگر دارند چرا که به عقیده اکثر مسلمانان، فی الجمله هر پیامبری باید قوه پرهیز از گناهان و خطاها داشته باشد. با اثبات مبانی عصمت، حجیّت قول، فعل و تقریر انبیاء معنا دار و صحت تلقّی و تبلیغ وحی تثبیت می شود. هدف این نوشتار، دست یابی به الگوی شئون نبوت در گستره وحی و و لایه های آن و ارائه ارتباطات عصمت و نبوت بر اساس آیات و روایات، به صورت تحقیق کیفی با استفاده از روش داده بنیاد و با کمک از نرم افزار MAXQDA بر اساس و مبنای کد گذاری باز، محوری و انتخابی انجام شده است. نتیجه این تحقیق، الگویی شامل انواع شئون کارکردی نبوت اعمّ از قبل، حین و بعد از ابلاغ وحی است که از زیر لایه های مختلف اما همگون در سطح و مولفه تشکیل شده است. یافته های پژوهش نشان داد که شئون متفاوت نبوّت به مانند تلقّی وحی، هدایت، تعلیم و تلاوت آیات، دعوت به توحید، دوری از طاغوت، تزکیه نفوس، تبشیر، انذار وغیره، در قالب سه مولفه کلان «شئون قبل از ابلاغ وحی”، «شئون حین ابلاغ» و «شئون بعد از ابلاغ» قرار می گیرند که چنین کارکردهایی، ارتباط ناگسستنی نبوّت با عصمت را آشکار کرده و بین عصمت و نبوّت قالب هایی مثل ارتباط تشریفی، ارتباط مقوّمی، ارتباط اخذی، ارتباط تبلیغی، ارتباط اظهاری، ارتباط اینهمانی و ارتباط استدامه ای را به همراه خواهد داشت.

کلیدواژه‌ها

عصمت؛ نبوّت؛ شئون نبوّت؛ گناهان؛ وحی؛ روش داده بنیاد