نگاهی به زندگی و کارنامۀ ادبی ناطق نیلی، شاعر سدۀ سیزدۀ افغانستان

تاریخ و فرهنگ

مقاله 10، دوره 54، شماره 1 - شماره پیاپی 108، شهریور 1401، صفحه 243-267   

نوع مقاله: مقاله ترویجی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jhistory.2022.76774.1134

نویسندگان

سیدعوض علی کاظمی^{* 1}؛ مرتضی فلاح²

¹دانشجوی کارشناسی ارشد زبان و ادبیات فارسی دانشگاه یزد

²دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه یزد

چکیده

یکی از شاعران گمنام سدۀ سیزده هجری در افغانستان سید رضابخش موسوی مشهور به ناطق نیلی است که در سال 1228 هـ. ق. در استان/ ولایت دایکندی دیده به جهان گشوده است. از این شاعر خوش­قریحه دو اثر به نام­های شکرباغ و طوفان المصیبه باقی­مانده است. علاوه بر اینکه  این دو کتاب بخشی از ارزش­های ادبی و فرهنگی افغانستان را به نسل کنونی معرفی می­کند، در عموم برای حوزۀ زبان فارسی نیز اهمیت دارد؛ چون­که می­تواند به عنوان سند خوب در مطالعات ایران فرهنگی کمک کند.
 در این نوشتار که به روش تحلیلی­-توصیفی نگارش یافته، می­کوشیم تا کارنامۀ ادبی و فرهنگی این شاعر و ادیب را مورد بررسی قرار دهیم و ویژگی­های زندگی و آثار او را برای هم­زبانان خودمان در جمهوری اسلامی به معرفی بگیریم تا شاید گامی باشد در راستای تحکیم همدلی دو ملتِ با ادبیات و زبان مشترک.

کلیدواژه‌ها

ناطق نیلی؛ شعر سدۀ سیزده افغانستان؛ تاریخ ادبیات دایکندی؛ شکرباغ؛ طوفان المصیبه

مراجع

شفیعی کدکنی، محمد رضا. ادوار شعر فارسی. تهران: سخن، 1387.

موسوی، سید رضابخش(ناطق نیلی). شکرباغ. به­تصحیح سید عوض­علی کاظمی. کابل: انتشارات بیهقی وزارت اطلاعات و فرهنگ، 1397.

موسوی، سید رضابخش(ناطق نیلی). نسخۀ خطی طوفان المصیبه. متعلق به سدۀ سیزده، کتابخانۀ شخصی، 1287ق.

یزدانی، کاظم. فرزندان کوهساران. کابل: سعید، 1386.