ارزیابی پتانسیل و مقادیر تغذیه آب زیرزمینی آبخوان دشت گرمسار به روش‌های نوسانات سطح ایستابی و پیسکوپو

مهندسی عمران فردوسی

مقاله 7، دوره 36، شماره 1 - شماره پیاپی 41، فروردین 1402، صفحه 1-18   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jfcei.2022.77818.1169

نویسندگان

الهام فیجانی^{* 1}؛ سحر میثمی¹؛ مرتضی مظفری²

¹دانشکده زمین‌شناسی، دانشکدگان علوم، دانشگاه تهران، تهران، ایران

²دانشکده زمین‌شناسی، دانشکدگان علوم، دانشگاه تهران

چکیده

منابع آب زیرزمینی یکی از منابع اصلی تأمین آب شیرین به خصوص در نواحی خشک و نیمه خشک به شمار می­آید. برآورد میزان تغذیه یکی از مسائل بسیار مهم در مدیریت پایدار منابع آب زیرزمینی و ارزیابی پتانسیل برداشت از آبخوان می­باشد. در این پژوهش ابتدا میزان پتانسیل تغذیه در آبخوان دشت گرمسار با استفاده از شش فاکتور شیب، کاربری اراضی، ژئومورفولوژی، لیتولوژی، تراکم زهکشی و تراکم خطواره­ها به دست آمد و سپس به منظور صحت‌سنجی نقشه حاصل، ارزیابی تغذیه به روش نوسانات سطح ایستابی و روش پیسکوپو انجام شده است. نتایج به دست آمده از نقشه­های پتانسیل تغذیه نشان دادند که میزان آن از سمت مخروط افکنه در شمال محدوده به سمت نواحی حاشیه کاهش پیدا می­کند. میزان تغذیه سالانه آبخوان به روش نوسانات سطح ایستابی از 95/1 میلی­متر در نواحی جنوبی تا 478 میلی­متر در نواحی شمالی تغییر می­کند. نقشه­های به دست آمده از هر دو روش روند یکسانی را در منطقه نشان دادند؛ به ‌طوری که شمال محدوده آبخوان که در رأس مخروط افکنه گرمسار قرار دارد، دارای بیشترین میزان تغذیه است و این میزان به سمت جنوب و حاشیه آبخوان کاهش پیدا می­کند. نتایج به دست آمده از ارزیابی مقدار تغذیه به خوبی نقشه پتانسیل را تأیید کردند. 

کلیدواژه‌ها

تغذیه آب زیرزمینی؛ نوسانات سطح ایستابی؛ آبخوان گرمسار؛ پتانسیل تغذیه

مراجع

[1] R. W. Healy, B. R. Scanlon, Estimating Groundwater Recharge, Cambridge University Press 2010.

[2] B.R. Scanlon, R. W. Healy and P. G. Cook, “Choosing appropriate techniques for quantifying groundwater recharge,” Hydrogeology Journal, vol. 10, no. 1, pp. 18–39, 2002.

[3] K. Rushton, I. simmers, Eds., recharge of phreatic aquifers in (semi) arid areas. London: 1997.

[4] T. Ahmadi, A. N. Ziaei, A. Rasoulzadeh, K. Davary, “Groundwater recharge estimation using water table fluctuations (WTF) method,” 3^rd National Conference on Comprehensive Water Resources Management, Iran, September 10, (2010). (In Persian)

[5] V. Hung Vu, B. J. Merkel, “Estimating groundwater recharge for Hanoi, Vietnam,” Science of the Total Environment, ,vol. 651, no. 1, pp. 1047–1057, 2019.

[6] T. N. Adji, “Application of Water Table Fluctuation Method to Quantify Spatial Groundwater Recharge Witidn the Southern Slope of Merapi Volcano, Indonesia,” Indonesian Journal of Geography, vol. 39, no. 2, pp. 157–171, 2015.

[7] A. Shaban, M. Khawlie, and C. Abdallah, “Use of remote sensing and GIS to determine recharge potential zones: The case of Occidental Lebanon,” Hydrogeology Journal, vol. 14, no. 4, pp. 433–443, 2006.

[8] T. W. Githinji, E. W. Dindi, Z. N. Kuria, and D. O. Olago, “Application of analytical hierarchy process and integrated fuzzy-analytical hierarchy process for mapping potential groundwater recharge zone using GIS in the arid areas of Ewaso Ng’iro – Lagh Dera Basin, Kenya,” HydroResearch, vol. 5, -pp. 22–34, 2022. 

[9] G. Piscopo,  Groundwater vulnerability map explanatory notes Castlereagh Catchment, Centre for Natural Resources, NSW Department of Land and Water Conservation, 2002.

[10] Asarab Consulting Engineers Company. Water budget updating study in DASHT-E-KAVIR basin, 12017. (In Persian)

[11] M.R. Zabihi, G. Kamali, H. Imani nasab, “Evaluation and zoning the vulnerability of Garmsar aquifer to pollution using DRASTIC index in GIS environment,” The third national conference on crisis management, safety; Health, environment and sustainable development, Iran, June 25, (2017). (In Persian)

[12] S. P. Rajaveni, K. Brindha, and L. Elango, “Geological and geomorphological controls on groundwater occurrence in a hard rock region,” Applied Water Science, vol. 7, no. 3, pp. 1377–1389, 2017.

[13] R. W. Healy, and P. G. Cook, “Using groundwater levels to estimate recharge,” Hydrogeology Journal, vol. 10, no 1, pp. 91–109, 1979.

[14] M. Parvin, S. Negahban, “The effect of geomorphologic and geological characteristic on the recharge of alluvial aquifers (case study: Gilan-e- Gharb alluvial aquifer),” Researches in earth Sciences, vol. 9, no. 4, pp. 167–180, 2019. (In Persian)