تخمین و آشکارسازی آلودگی هوا در استان های ساحلی خلیج فارس با رویکرد آب و هوای منطقه‌ای

جغرافیا و مخاطرات محیطی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 01 دی 1401  

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/geoeh.2022.78950.1282

نویسندگان

عطا غفاری گیلانده ¹؛ وحید صفریان زنگیر ²

¹استاد، گروه جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران

²دکتری گروه جغرافیای طبیعی، اقلیم‌شناسی، دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران

چکیده

یکی از چالش‌های و مسائل مهم جوی در دهه‌های اخیر در مناطق کلان‌شهرها، آلودگی هوا است که عوامل طبیعی و انسانی مختلفی در ایجاد آن نقش اساسی دارند و اثرات زیان‌باری را روی انسان‌ها و محیط‌زیست می‌گذارد. با توجه به این موضوع تحقیق و بررسی آلودگی هوا مهم و ضروری می‌باشد. بر این اساس در پژوهش حاضر در برآورد میزان کربن منوکسید و دی‌اکسید نیتروژن، و نیز مقدار بخار آب موجود در جو در مقیاس استان‌های جنوبی و جنوب غربی مشرف بر خلیج فارس در سال‌های 2019- 2018، از داده‌های تصاویر ماهواره‌ای Sentinel-5 و در برآورد میزان آئروسل‌ها و مقدار دمای سطح زمین (LST) در گستره مکانی و زمانی مذکور از داده‌های تصاویر سنجنده MODIS استفاده شد. طبق یافته‌های به‌دست آمده، بیشینه غلظت Co با مقدار 037/0 mol/m^2 در آوریل 2019، بیشینه غلظت H2O، با مقدار 3703، mol/m^2 در آگوست 2019 و بیشینه غلظت NO2 با مقدار 000188/0 mol/m^2 در نوامبر 2018 قرار دارد. بیشینه مقدار روزانه LST با مقدار 5/324 درجه کلوین در ژوئن 2019 و بیش‌ترین مقدار شبانه LST با مقدار 5/302 درجه کلوین در ژوئن 2019 به‌دست آمد. بیشینه مقدار ضخامت عمق اپتیکی آئروسل‌ها با مقدار 79/13 μg/m^3 در طول موج (47/0 μm) در جولای 2019 و کم‌ترین مقدار آن با مقدار 57/1 μg/m^3 در نوامبر 2018 در طول موج (55/0 μm) قرار دارد. نتایج حاصل از پایش زمانی و مکانی مقادیر Co، NO2، H2O، LST و AOD، امکان درک ملموستری از تغییرات مکانی و زمانی مولفه-های مورد بررسی را در مقیاس کلان منطقه‌ای فراهم می‌کند.

کلیدواژه‌ها

آلاینده‌های جوی؛ کربن منوکسید؛ دی‌اکسید نیتروژن؛ آئروسل‌ها؛ Sentinel-5

مراجع