اثرات زیست محیطی آفت‌کش‌های مصرفی مزارع گندم شهرستان بندر ترکمن، استان گلستان

بوم شناسی کشاورزی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 04 دی 1401  

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/agry.2022.76161.1106

نویسندگان

مارال نیازمرادی¹؛ حسین کاظمی ²؛ جاوید قرخلو³؛ افشین سلطانی ³؛ بهنام کامکار ⁴

¹دانشجوی دکتری گروه زراعت- دانشگاه علوم کشاورزی گرگان

²دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان

³علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان

⁴دانشگاه فردوسی مشهد

چکیده

این مطالعه جهت بررسی اثرات زیست محیطی آفت‌کش‌های مصرفی در مزارع گندم شهرستان بندرترکمن در سال زراعی 99-1398 انجام شد. اطلاعات مربوط به نام، میزان مصرف و دفعات کاربرد آفت‌کش‌های مصرفی از مزارع به صورت پرسشنامه و مصاحبه حضوری با کشاورزان از 59 مزرعه گندم جمع-آوری گردید. اثر زیست محیطی آفت‌کش‌های مصرفی در هر مزرعه گندم از مجموع حاصلضرب EIQ آفت‌کش‌ها در میزان مصرف و دوز مصرفی سموم در واحد هکتار بدست آمد. نتایج نشان داد که نمره نهایی EIQ برای تمامی سموم، بیش‌ترین تأثیر را از بخش بوم‌شناختی می-پذیرد. به طوری که به ترتیب حشره‌کش ایمیداکلوپراید (88/92)، قارچ‌کش کاربندازیم (00/86)، حشره‌کش استامی پراید (95/71)، قارچ‌کش سیپروکونازول (00/67) و حشره‌کش دلتامترین (15/65) بیشترین مقدار سمیت برای بخش بوم‌شناختی داشتند. براساس نتایج قارچ‌کش کاربندازیم به‌عنوان خطرناک‌ترین و حشره‌کش‌های استامی‌پراید و ایمیداکلوپراید کم-خطرترین سموم برای بخش کارگر مزرعه معرفی شد. محاسبه اثر زیست محیطی آفت‌کش‌ها در واحد هکتار، تنوع عددی بالایی در بین مزارع نشان داد به-طوری که مزارعی با کم‌ترین میزان این شاخص (شماره‌های 25 ، 55 و 42) اثر زیست محیطی به ترتیب 31/6، 01/7 و 02/7 را نشان دادند. در این مزارع تنها قارچ‌کش بذرمال کاربوکسین به مقدار 45/0 و 50/0 کیلوگرم در هکتار مصرف شده و هیچ آفت‌کش دیگری در مزرعه استفاده نشده است. در مزارع پرخطر (شماره‌های 40، 10، 30، 9 و 35) با EIQ-FUR برابر با 49/41، 20/33، 20/31، 85/30 و 67/30 به‌ترتیب بیش‌ترین تأثیر زیست-محیطی در واحد هکتار مشاهده شد. نتایج نشان داد که از لحاظ کاربرد آفت-کش‌ها در مزارع تنوع زیادی وجود دارد.

کلیدواژه‌ها

حشره‌کش؛ جزء بوم‌شناختی؛ جزء کارگر مزرعه؛ جزء مصرف کننده؛ علف‌کش