مدل‌سازی سنجش وضعیت امنیتی - دفاعی در آمایش سرزمین (مطالعه موردی: استان هرمزگان و شهرستان‌های چابهار و کنارک)

پژوهش ‎های جغرافیای سیاسی

مقاله 4، دوره 7، شماره 4 - شماره پیاپی 28، دی 1401، صفحه 71-88   

نوع مقاله: مقالات علمی -پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/pg.2022.73988.1116

نویسندگان

علی محمدپور^{* 1}؛ محمدرضا اقبال²؛ افشار حاتمی²

¹عضو هیات علمی دانشگاه صنعتی مالک اشتر-مجتمع دانشگاهی پدافند غیرعامل، تهران، ایران

²دانش‌آموخته دکتری جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشگاه خوارزمی ، تهران، ایران

چکیده

از مهم‌ترین و درعین‌حال حیاتی‌ترین نیاز هر جامعه برای بقاء خود، امنیت پایدار و دفاع مقتدرانه و بازدارنده است. برای این منظور در این پژوهش به بررسی آمایش امنیتی-دفاعی در سواحل جنوبی استان‌های هرمزگان و سیستان‌وبلوچستان پرداخته‌شده است. هدف از این پژوهش شناسایی شاخص‌های سنجش آمایش امنیتی-دفاعی و همچنین اولویت‌بندی وضعیت موجود بر مبنای شاخص‌های موردنظر در محدوده موردمطالعه است. روش پژوهش توصیفی- تحلیلی و کاربردی است. داده‌های موردنیاز از اسناد آمایش سرزمین، مرکز آمار ایران، تصاویر ماهواره‌ای و مطالعات میدانی جمع‌آوری‌شده است. برای سنجش آمایش امنیتی-دفاعی محدوده موردمطالعه از 53 شاخص در ابعاد مختلف طبیعی، زیست‌محیطی، فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی، نظام سکونتگاهی و زیرساختی استفاده‌شده است. برای تحلیل داده‌های پژوهش از مدل واداس استفاده‌شده است. یافته‌های پژوهش نشان داد که آمایش امنیتی – دفاعی لازمه نگاه یکپارچه و نظام‌مند به تهدیدهای طبیعی و انسانی موجود در داخل و خارج مرزهاست. کمی‌سازی و مدل‌سازی عناصر مؤثر بر آمایش دفاعی- امنیتی در محدوده موردمطالعه، نشان داد که ریشه‌های امنیت پایدار و دفاع مقتدرانه در عناصر و مشخصه‌های جغرافیایی و ویژگی‌های انسانی نهفته است؛ همچنان که مطالعه ویژگی‌های جغرافیایی و اجتماعی-اقتصادی سواحل جنوبی هرمزگان و سیستان و بلوچستان نشان داد عدم وجود امنیت پایدار و نحوه دفاع از سرزمین با نبود تعادل در توسعه و عقب‌ماندگی برخی از معیارها و شاخص‌های موردنظر  همراه بوده است.

کلیدواژه‌ها

امنیت؛ تهدیدات داخلی و خارجی؛ دفاع از سرزمین؛ آمایش امنیتی-دفاعی؛ مدل واداس

مراجع

1. Alipuor, A., Hashemi, M., & Farhadikhah, H., (2016). Investigating the political-security-defense considerations of land use using the SWOT model. Police geography research paper, 4(16), 1-28. [In Persian]
2. Alipuor, A., Hashemi, S., & Hoseini, S., (2016). Presenting the strategies of regional improvement of the coasts of Makran J.A. Iran with the approach of sustainable development and security. Defense Strategy Magazine, 14(55), 131-155. [In Persian]
3. Andalib, A., (2000). The preparation of border areas with an emphasis on security-defense considerations (case study: Khuzestan region). Tehran: PhD Thesis, University of Tehran.
4. Azami, H., Heidari, A., & Rostami, H., (2019). Future research of drivers affecting the spatial distribution of infrastructure in Razavi Khorasan province with an emphasis on passive defense. Political geography research, 4(2), 121-153. [In Persian]
5. Buzan, B., (2007). People, States and Fear: An Agenda for International Security Studies in the Post-Cold War Era (ECPR Classics Series). United Kingdom: ECPR Press.
6. Eghbal, M., & Ali, M., (2020). Defense-security training of Khuzestan and Bushehr provinces. Tehran: Geographical organization of the armed forces.
7. Fathi, M., Saeidierad, M., Yazdanpanah.Dro, K., & Kalantari, M., (2016). Explanation of the indicators and priorities of the defense and security measures of Iran's border areas in the horizon of 1404, case example: the country's southern borders. Scientific Promotional Journal of Frontier Sciences and Techniques, 6(1), [In Persian]
8. Friedman,, L., & Hansen, V., (2012). Secrecy, Transparency, and National Security. William Mitchell Law Review, 38(5), 1610-1629.
9. Golverdi, H., (2013). The role of Amaish Sarzemin in developing Iran's defense-security model. Semnan/Garmsar: Master's thesis, Islamic Azad University, Garmsar branch.
10. Management and Planning Organization. (2004). National regulations for land use. Terms and Conditions, [In Persian]
11. Mandel, R., (2013). Global security upheaval: armed nonstate groups usurping state stability functions‏. United States: Stanford University Press.
12. Mazaherie_Kermani, E. (2017). Analyzing and investigating defense-security considerations in the city of Bandar Abbas with an emphasis on terrorist threats. Ahvaz: Master's thesis, Khuzestan University.
13. Nadi, M., (2013). Defense-security considerations in preparing the territory of the strategic Abu Musa island. Mashhad: Master's thesis, Ferdowsi University of Mashhad.
14. Papadimitriou, A., Adriaensen, M., Antoni, N., & Giannopapa, C. (2019). Perspective on space and security policy, programmes and governance in Europe. Acta Astronautica, 161, 183–191.
15. Pedatzur, R., (2007). The Iranian Nuclear Threat and the Israeli Options. Contemporary Security Policy, 28(3), 513-541.
16. Puormosavi, S., (2007). Defense-security considerations in the territory of I.R. Iran. Defense Strategy Quarterly, 5(15), [In Persian]
17. Stoker, P., Albrecht, T., Follingstad, G., & Carlson, E., (2022). Integrating Land Use Planning and Water Management in US Cities: A Literature Review‏. JAWRA Journal of the American Water Resources Association(21).
18. Tahani, G., (2014). Investigating the role of territorial planning in the security of the Islamic Republic of Iran. Military science and technology, 10(27), 29-48. In pesian.
19. Zargani, S., & Azami, H., (1389). Analysis of defense-security considerations in Mashhad metropolis (with emphasis on terrorist threats). Geography and regional development(14), 71-96, [In Persian]
20. Zibande,kapteh, E., & Safargar, H., (2019). Explanation of the natural factors affecting the establishment of defense systems in the northern borders of a case study: Caspian Sea. Frontier Science and Technology Quarterly(34), 33-74. [In Persian]