امنیتی شدن آب های داخلی و تأثیر آن بر امنیت ملی ایران

پژوهش ‎های جغرافیای سیاسی

مقالات آماده انتشار، اصلاح شده برای چاپ، انتشار آنلاین از تاریخ 17 دی 1401  

نوع مقاله: مقالات علمی -پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/pg.2022.74143.1120

نویسندگان

مرجان بدیعی ازنداهی ¹؛ زهرا پیشگاهی فرد ²؛ وحید نجفی نخجوانلو³

¹استادیار گروه جغرافیای سیاسی دانشگاه تهران.تهران. ایران

²استاد جغرافیای سیاسی، دانشکده جغرافیا، دانشگاه تهران، تهران، ایران.

³دانشجوی دکترای جغرافیای سیاسی،پردیس بین المللی کیش دانشگاه تهران .تهران. ایران.

چکیده

امروزه مفهوم نوین امنیت ملی در مقایسه با مفهوم کلاسیک آن، مؤلفه‌های متعدد داخلی و خارجی سخت و نرم را در برمی‌گیرد. هریک از مولفه‌های جغرافیای ملی، از عوامل اصلی سازنده و پایدار امنیت ملی هر کشور محسوب می‌شوند؛ که می‌توانند ثبات و آرامش و برعکس بی‌ثباتی و چالش امنیتی برای یک کشور فراهم سازند. هدف این مقاله نه تنها چگونگی امنیتی شدن آب‌های داخلی ایران است؛ بلکه تاثیرات آن بر امنیت ملی ایران نیزمورد توجه قرار گرفته است.
یافته‌های پژوهش براساس روش توصیفی–تحلیلی نشان می‌دهد درهم‌‌ تنیدگی پدیده‌های خارجی مانند افزایش دمای زمین طی دو دهه اخیر و تغییر الگوی بارش، و پدیده‌های داخلی از قبیل ضعف مدیریت منابع آب، کاهش میزان بارندگی، افت سطح آب های زیرزمینی و حفر بی‌رویه چاه های غیرمجاز طی چهار دهه اخیر، نه تنها به بحرانی شدن وضعیت منابع آب کشور انجامیده است بلکه اعتراضات اجتماعی در استان‌های محدوده زاگرس، حوضه آبریز مرکزی و جنوب غربی با محوریت آب را دربرداشته است؛ بطوریکه چالش آبی به تدریج به شکل چالش امنیتی درآمده و و امنیت ملی ایران را متأثر ساخته است.

کلیدواژه‌ها

جغرافیای ایران؛ امنیت ملی؛ امنیتی شدن آب؛ آب های داخلی؛ توزیع آب میان حوضه‌ای. چالش های هیدروپلیتیکی

مراجع