امنیتی شدن آب های داخلی و تأثیر آن بر امنیت ملی ایران

پژوهش ‎های جغرافیای سیاسی

مقاله 7، دوره 7، شماره 4 - شماره پیاپی 28، دی 1401، صفحه 135-158   

نوع مقاله: مقالات علمی -پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/pg.2022.74143.1120

نویسندگان

مرجان بدیعی ازنداهی^{* 1}؛ زهرا پیشگاهی فرد²؛ وحید نجفی نخجوانلو³

¹استادیار گروه جغرافیای سیاسی دانشگاه تهران.تهران. ایران

²استاد جغرافیای سیاسی، دانشکده جغرافیا، دانشگاه تهران، تهران، ایران.

³دانشجوی دکترای جغرافیای سیاسی،پردیس بین المللی کیش دانشگاه تهران .تهران. ایران.

چکیده

امروزه مفهوم نوین امنیت ملی در مقایسه با مفهوم کلاسیک آن، مؤلفه‌های متعدد داخلی و خارجی سخت و نرم را در برمی‌گیرد. هریک از مولفه‌های جغرافیای ملی، از عوامل اصلی سازنده و پایدار امنیت ملی هر کشور محسوب می‌شوند؛ که می‌توانند ثبات و آرامش و برعکس بی‌ثباتی و چالش امنیتی برای یک کشور فراهم سازند. هدف این مقاله نه تنها چگونگی امنیتی شدن آب‌های داخلی ایران است؛ بلکه تاثیرات آن بر امنیت ملی ایران نیزمورد توجه قرار گرفته است.
یافته‌های پژوهش براساس روش توصیفی–تحلیلی نشان می‌دهد درهم‌‌ تنیدگی پدیده‌های خارجی مانند افزایش دمای زمین طی دو دهه اخیر و تغییر الگوی بارش، و پدیده‌های داخلی از قبیل ضعف مدیریت منابع آب، کاهش میزان بارندگی، افت سطح آب های زیرزمینی و حفر بی‌رویه چاه های غیرمجاز طی چهار دهه اخیر، نه تنها به بحرانی شدن وضعیت منابع آب کشور انجامیده است بلکه اعتراضات اجتماعی در استان‌های محدوده زاگرس، حوضه آبریز مرکزی و جنوب غربی با محوریت آب را دربرداشته است؛ بطوریکه چالش آبی به تدریج به شکل چالش امنیتی درآمده و و امنیت ملی ایران را متأثر ساخته است.

کلیدواژه‌ها

جغرافیای ایران؛ امنیت ملی؛ امنیت آب؛ آب‌‏های داخلی؛ چالش‌‏های هیدروپلیتیک

مراجع

1. Ahmadi Pour, Z., Heydari Mosalou, K., & Mirjalali, A., (2012). Explaining the factors of insecurity in the southeast of Iran. Social Security Studies, 27(1), 13-44. [In Persian]
2. Ameri, H., (2008). International Relations Principals. Iran, Tehran: Agah Publication. [In Persian]
3. Arab, D., & Samani, M.V., (2008). Intercontinental Water Transfering Plan of Beheshtabad to central plateau. Islamic Parliament Research Center of Iran. [In Persian]
4. Baldwin, D.A., (1997). The concept of Security. Review of International Studies, 23(1), 5-26.
5. Buzan, B., (2004). Introduction to the Copenhagen School of Security Studies (Scientific interview with the Institute for Strategic Studies). Quarterly Journal of Strategic Studies. 3(3).
6. Chenari, S., (2016). Complementary Strategy: a Model for solving Hydropolitics challenges in Iran (case study: Intercontinental Water Transfering Plan of Beheshtabad). Master's thesis for Political Geography, Faculty of Geography, Tehran University. [In Persian]
7. Islamic Parliament Research Center of Iran (2018). https:// majlis.ir/ en/ content/ about_ research_center. [In Persian]
8. Karamooz, M., & Mojahedi, A., Ahmadi, A., (2007). Economic evaluation and determination of inter -basin water transfer exploitation policies. Research of Iranian Water Resources, 3(2), 10-25. [In Persian]
9. Ker, P., (2009). Human Security. In Shihan, M., International Security, (Dehghani Firouz Abadi, S.J., Trans.). Iran, Tehran: Institute of Strategic Studies. [In Persian]
10. Layeghi, E., & Ghasemi, P., (2012). Relative Study of Production and Employment of Agriculture of the Provinces of Iran. Iran, Zanjan: Capital Management and Agricultural Talents in the Light of Industry and Trade. [In Persian]
11. Mehrabi, A.R., (2020). Internal waters of Iran. Journal of Earth Sciences, 8(2). [In Persian]
12. Ministry of Energy (2020). https://moe.gov.ir
13. MiyanAbadi, H., (2016). Don't Let the Water Transferring to be politicalized. Water and Natural Resources Newspaper, First Year, No. 2,; July 9. [In Persian]
14. Mohaghegh, A., & Imami Far, A., (2015). Water Crisis in Iran and Central Asia. Web site of Regional Studies Group. [In Persian]
15. Mohammadi, F., (2021). Water Resources Security. Ph.D. thesis of political geography, University of Tehran. [In Persian]

16.              Mokhtari Hashi, H., (2013). Hydropolitics of Iran; the Geography of Water Crisis in the Horizon of 2025. Geopolitics Quarterly, 31(9), 49-83. [In Persian]

17. Motalebi, M., (2020). Water and Environmental Security of Iran. Iran, Tehran: Abrar Moaser of Tehran. [In Persian]
18. Motiei Langroudi, S.H., (2013). Economic Geography of Iran. Iran, Tehran: ISBA. [In Persian]

19.              Nosrati, H.R., Kaviyani Rad, M., & Sasanpour, F., (2019). A Foucauldian Analysis of "Water security "Concept in Terms of Political Geography and Geopolitics. Geopolitics Quarterly, 53(15), 23-59. [In Persian]

20. Rahmani, M.R., (2015). Geopolitical Pathology of Iran's Water Resources Management (Case studies: Southwest watershed of the country: Karkheh and Karun Bozor Rivers). Ph.D. thesis of political geography, University of Tehran. [In Persian]
21. Samadi Boroujeni, H., (2012). Water scarcity crisis in Zayandeh Rud and its causes. http://waterresources.blogfa.com/page/f[In Persian]
22. Tahami, S.M., (2005). National Security. Iran, Tehran: AJA Publication. [In Persian]
23. Vali Pour Zaromi, S.H., (2014). National Security Discourses in the Islamic Republic of Iran. Iran, Tehran: Institute of Strategic Studies. [In Persian]
24. Wolfers, A., (1962). Discord and Collaboration. Baltimore: Johns Hopkins University Press.
25. Zareie, B., (2012). Theoretical foundations of political geography with an emphasis on Islam and Iran. Iran, Tehran: Tehran University press. [In Persian]
26. Entekhab. Ir
27. World Bank
28. ISna.ir.