سنجش سرمایه اجتماعی شهروندان بافت فرسوده در جهت تحقق رویکرد بازآفرینی شهری (مطالعه موردی: محله یک شهر جغتای)

جغرافیا و توسعه فضای شهری

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 02 بهمن 1401  

نوع مقاله: علمی - پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jgusd.2023.75554.1175

نویسندگان

دکتر مهدی زنگنه ¹؛ کوثر ابویسانی¹؛ مهدی برزویی²

¹دانشگاه حکیم سبزواری

²دانشگاه حکیم سبزواری. مدرس

چکیده

ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ نواحی ﺑﺎزﻣﺎﻧﺪه از ﺗﻮﺳﻌﻪ شهر ﻳﻜﻲ از ﻣﻬﻢ ﺗﺮﻳﻦ ﻣﻌﻀﻼت ﭘﻴﺶ روی ﻛﻞ ﺷﻬﺮﻫﺎی ﺟﻬﺎن و ﺑﺎﻻﺧﺺ در ﻛﺸﻮرﻫﺎی کمتر توسعه یافته و جهان سومی می‌باشد. سیاست باز آفرینی شهری از جدید‌ترین روش‌های مداخله در بافت‌های قدیمی می‌باشد و بحث سرمایه اجتماعی نیز به عنوان یکی از ارکان و لازمه‌های فرایند باز آفرینی شهری مطرح میشود. هدف اصلی تحقیق سنجش شاخص‌های سرمایه اجتماعی جهت بررسی تحقق رویکرد باز آفرینی در بافت فرسوده شهر جغتای می‌باشد. داده‌ها به دو روش اسنادی و میدانی (پرسشنامه) گردآوری شده‌اند. تجزیه و تحلیل داده‌های مقایسه میانگین‌ها ، تحلیل واریانس و ضریب همبستگی‌، تی تست تک نمونه و رگرسیون چند متغیره در نرم افزار SPSS انجام شد و برای تست پایایی پژوهش از آلفای کرونباخ و برای ارائه راهبردها نیز از تکنیک SWOT استفاده شده است. شاخص‌های سرمایه اجتماعی که در این تحقیق مورد نظر قرار گرفته‌اند شامل مشارکت اجتماعی، اعتماد اجتماعی، آگاهی اجتماعی، همبستگی اجتماعی، روابط اجتماعی و احساس تعلق به محیط می-شوند. همچنین رویکرد باز آفرینی شهری در چهار بعد مؤلفه‌های کالبدی، اجتماعی، اقتصادی و ظرفیت‌های انسانی مورد سنجش قرار گرفتند. نتایج حاصل از پژوهش نشان می‌دهد که میانگین سرمایه اجتماعی ساکنان محله مورد مطالعه پایین‌تر از حد متوسط است. در مورد مولفه‌های تشکیل دهنده باز آفرینی شهری‌، میانگین مولفه ویژگی‌های کالبدی پایین‌تر از متوسط و میانگین دیگر مولفه‌ها بالاتر از حد متوسط بوده و در وضعیت مطلوبی هستند. نتایج راهبردی بیشتر از نوع تهاجمی می‌باشند لذا با بهره‌گیری از نقاط قوت درونی در جهت ایجاد و تقویت فرصت‌های موجود پیشنهاد می‌گردد.

کلیدواژه‌ها

شاخص‌های سرمایه اجتماعی؛ ضریب همبستگی؛ تکنیک‌SWOT؛ بازآفرینی شهری؛ مشارکت اجتماعی