بررسی عوامل مؤثر بر ارزش اقتصادی خدمات اکوسیستمی جنگل‌های هیرکانی (مطالعه موردی: ارزش کنترل سیلاب)

مجله اقتصاد و توسعه کشاورزی

مقاله 1، دوره 37، شماره 1 - شماره پیاپی 58، فروردین 1402، صفحه 1-16   

نوع مقاله: مقالات پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jead.2023.73761.1102

نویسندگان

حمید امیرنژاد^{* 1}؛ ساره حسینی²

¹گروه اقتصاد کشاورزی، دانشکده مهندسی زراعی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری، ساری، ایران

²دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری، ساری، ایران

چکیده

پرداخت برای خدمات اکوسیستم (PES) جنگل از ابزارهای اقتصادی مدیریت و حفاظت از جنگل جهت بهبود کارکردها و خدمات اکوسیستمی آن به­شمار می­رود. هدف از این مطالعه بررسی ترجیحات ساکنین خسارت­دیده سیل­های اخیر استان مازندران در قالب طرح پرداخت برای خدمات اکوسیستم (PES) و شناسایی عوامل مؤثر بر پذیرش طرحPES  جهت کاهش خسارات ناشی از سیل توسط حفاظت اکوسیستم جنگلی هیرکانی است. به­منظور نیل به این هدف، از روش آزمون انتخاب و مدل اقتصادسنجی لاجیت چندجمله­ای استفاده گردید. ویژگی­های مورد بررسی در این روش شامل مدیریت جنگل، عملیات آبخیزداری، مدیریت کاربری اراضی (جلوگیری از تغییر کاربری اراضی جنگلی)، روش پرداخت، طول­مدت قرارداد و مقدار پرداخت (قیمت) بوده است. نمونه آماری این پژوهش شامل ساکنین خسارت­دیده سیل­های اخیر (سال­های 1397 تا اواخر 1399) در سه بخش مرکز، شرق و غرب استان مازندران است. داده­های پژوهش به­صورت پیمایش میدانی، نمونه­گیری تصادفی و با تکمیل 110 پرسشنامه آزمون انتخاب در تابستان 1399 جمع­آوری شد. متغیرهای اجتماعی- اقتصادی در این تحقیق شامل هفت متغیر سن، جنسیت، شغل، تحصیلات، میزان آگاهی از PES، مخارج و درآمد خسارت­دیدگان است. بر اساس نتایج این پژوهش، بیشترین میزان تمایل به پرداخت هر خانوار خسارت­دیده برای حفظ اکوسیستم جنگلی هیرکانی جهت کاهش سیلاب برای ویژگی­های روش پرداخت و طول­مدت قرارداد به­ترتیب برابر با 150150 و 68190 ریال در ماه بوده است. نتایج این مطالعه نشان داد خسارت­دیدگان، پرداخت نقدی طولانی­مدت را جهت حفظ اکوسیستم جنگل برای کاهش سیلاب ترجیح می­دهند. همچنین، نتایج بررسی اثر متغیرهای مختلف اجتماعی- اقتصادی بر تمایل به پرداخت خسارت­دیدگان نشان داد که متغیرهای سن، جنسیت، تحصیلات، مخارج، درآمد و میزان آگاهی از PES اثر مثبت مستقیم بر تمایل به پرداخت افراد دارند. لذا، پیشنهاد می­گردد در اجرای طرح PES در استان­های شمالی، متغیرهای مذکور در برنامه­های حفاظت جنگل جهت مشارکت مردم در این‌گونه پروژه‌ها لحاظ گردد. 

کلیدواژه‌ها

آزمون انتخاب؛ پرداخت برای خدمات اکوسیستم؛ جنگل هیرکانی؛ سیلاب؛ لاجیت چندجمله‌ای

مراجع

1. Amirnejad, H., & Hosseini, S. (2020). Investigating the willingness to pay of rural communities for the protection of forest ecosystem services to prevent floods (Case study: Flood Damaged villages of Mazandaran province). The 12^th National Conference on Agricultural Economics.19pp. (In Persian)
2. (2017). Website of mazandaran crisis management office. https://www.ostan-mz.ir/bohran.
3. (2020). Website of general department of watershed management and natural resources of mazandaran province. https://sari.frw.ir/00/Fa/default.aspx.
4. Arcidiacono, , Bayer, P., Blevins, J.R., & Ellickson, P.E. (2012). Estimation of dynamic discrete hoice models in continuous time, Working Paper, http://www. Nber. Org/papers/w18449. National Bureau of Economic Research, Massachusetts, Cambridge.
5. Atai, S. (2018). Designing a payment plan for ecosystem services (PES) in the agricultural sector of Qazvin plain. Ph.D Thesis in agricultural economics natural resources economics and environment. Faculty of Agriculture, Tarbiat Modares University. 139. (In Persian)
6. Bamwesigye, D., Hlavackova, P., Sujova, A., Fialova, J., & Kupec, P. (2020). Willingness to pay for forest existence value and sustainability. Sustainability 12(3): 891.  
7. Bao, T.Q. (2011). Effect of mangrove forest structures on wave attenuation in coastal Vietnam. Oceanology 53(3): 807–818. https://doi.org/10.5697/oc.53-3.807.
8. Benjamin, S., Thompson, D., & Friess, A. (2019). Stakeholder preferences for payments for ecosystem services (PES) versus other environmental management approaches for mangrove forests. Journal of Environmental Management 233: 636–648. https://doi.org/10.1016/j.jenvman.2018.12.032.
9. Bhattacharjee, K., & Behera, B. (2017). Forest cover change and flood hazards in India. Land Use Policy 67: 436–448. https://doi.org/10.1016/j.landusepol.2017.06.013.
10. Costedoat, S., Koetse, M., Corbera, , & Ezzine-de-Blas, D. (2016). Cash only? Unveiling preferences for a PES contract through a choice experiment in Chiapas, Mexico. Land Use Policy 58: 302–317. https://doi.org/10.1016/j.landusepol.2016.07.023.
11. Eduardo, , Carlos, R., Kahn, P., Layra, F., & Vásquez, W. (2016). An economic valuation of mangrove restoration in Brazil. Ecological Economics 120: 296-302. https://doi.org/10.1016/j.ecolecon.2015.10.019.
12. Fiorini, A., Mullally, C., Swisher, M., & Putz, F. (2020). Forest cover effects of payments for ecosystem services: Evidence from an impact evaluation in Brazil. Ecological Economics 169: 106522. https://doi.org/10.1016/j.ecolecon.2019.106522.
13. Gracia, C.A., Rangel-Buitrago, N., Oakley, J.A., & Williams, A. (2017). Use of ecosystems in coastal erosion management. Ocean & Coastal Management. https://doi.org/10.1016/j.ocecoaman.2017.07.009.
14. Grilli, G., Fratinia, R., Maronea, E., & Sacchellia, S. (2020). A spatial-based tool for the analysis of payments for forest ecosystem services related to hydrogeological protection. Forest Policy and Economics 111: 14. https://doi.org/10.1016/j.forpol.2019.102039.
15. Haghjou, , Hayati, B., Pishbahar, E., & Molaei, M. (2019). An application of choice experiment approach on total economic valuation of Arasbaran forests. Journal Forest Research & Devleopment 5(3): 449-467. (In Persian with English abstract)
16. Hajizadeh, H., Fallah, , & Hosseini, S. (2021). Evaluating native communities' preferences for conservation of forest ecosystem (Case Study: Shiyadeh and Diva Forests), Journal of Agricultural Economics & Development 36: 20. (In Persian with English abstract)
17. Hanley, N., Mourato, S., & Wright, R. (2001). Choice modeling approaches: A superior alternative for environmental valuation? Journal of Economic Surveys 15(3): 435-462. https://doi.org/10.1111/1467-6419.00145.
18. Hensher, D.A., Rose, J.M., & Greene, W.H. (2005). Applied choice analysis: A primer. Cambridge University Press, Cambridge. https://doi.org/10.1017/CBO9780511610356.
19. Jaung, , Bull, G., Sumail, U., & Putzel, L. (2018). Estimating water user demand for certification of forest watershed, Services. Journal of Environmental Management 212: 469-478. https://doi.org/10.1016/j.jenvman.2018.02.042.
20. Johnson, R.M., & Orm, B.K. (1996). How many questions should you ask in choice-based conjoint studies? In Art Forum, Beaver Creek 1-23.
21. 1996. A new approach to consumer theory, Journal of Political Economy. https://www.jstor.org/stable/1828835.
22. Lawrencea, C., Pindilli, E., & Hogan, D.(2019). Valuation of the flood attenuation ecosystem service in Difficult Run, VA, USA. Journal of Environmental Management 231: 1056–1064. https://doi.org/10.1016/j.jenvman.2018.10.023.
23. Liu, W., Zhan, J., Zhao, F., Yan, H., Zhang, F., & Wei, X. (2019). Impacts of urbanization-induced land-use changes on ecosystem services: A case study of the Pearl River Delta Metropolitan Region, China. Indicator 98: 228–238. https://doi.org/10.1016/j.ecolind.2018.10.054.
24. Louviere, J.J., Hensher, D., Swait, J., & Adamowicz, W. (2000). Stated choice methods: analysis and applications. Cambridge University Press, Cambridge. https://doi.org/10.1017/CBO9780511753831.
25. Maitra, B., Ghosh, S., Das, S.S., & Boltze, M. (2013). Effect of model specification on valuation of travel attributes: a case study of rural feeder service to bus stop. Journal of Transport Literature 7(2): 8-28. https://doi.org/1590/S2238-10312013000200002.
26. Markova-Nenova, N., & Watzold, F.(2017). PES for the poor? Preferences of potential buyers of forest ecosystem services for including distributive goals in the design of payments for conserving the dry spiny forest in Madagascar. Policy Econmics 80: 71–79. https://doi.org/10.1016/j.forpol.2017.02.005.
27. McFadden, D. (1974). Conditional logit analysis of qualitative choice behavior. Frontiers in Econometrics, Zarembka, P., (ed.) New York: Academic press. 105-142.
28. Momeni, B., Farhadi, F., & Asgari, A. (2019). Analysis of Mazandaran province based on 42-hour rainfall statistics and field observations. Third National Conference on Coastal Water Resources Management. 15 p. (In Persian(
29. Noden, , Coria, J., Jonsson, A., Lagergern, F., & Lehsten, V. (2017). Divergence in stakeholder’s preferences: Evidence from a choice experiment on forst landscaps pereferences in Swedan. Ecological Economics 132: 179-195. https://doi.org/10.1016/j.ecolecon.2016.09.032.
30. Randrianarison, , Ramiaramanana, J., & Watzold, F. (2017). When to pay? adjusting the timing of payments in PES design to the needs of poor land-users. Ecological Economics 138: 168–177. https://doi.org/10.1016/j.ecolecon.2017.03.040.
31. Rezende, C.E., Kahn, J.R., Passareli, L., & Vasquez, W.F. (2015). An economic valuation of mangrove restoration in Brazil. Ecological Economic 120: 296-302. https://doi.org/10.1016/j.ecolecon.2015.10.019.
32. Roth, D., & Winnubst, M. (2014). Moving out or living on a mound? Jointly planning a Dutch flood adaptation project. Land Use Policy 41: 233–245. https://doi.org/10.1016/j.landusepol.2014.06.001.
33. Ruggieroa, , Metzgera, J., Tambosia, L., & Nicholsa, E. (2019). Payment for ecosystem services programs in the Brazilian Atlantic forest: Effective but not enough. Land Use Policy 82: 283–291. https://doi.org/10.1016/j.landusepol.2018.11.054.
34. Sharzei, Gh., & Majed, V. (2015). Using choice experiment to value Zarinehroud’s environmental functions improvement. Enviromental Sciences 13(2): 133-144. (In Persian)
35. Temmerman, S., Meire, P., Bouma, T.J., Herman, P.M., Ysebaert, T., De & Vriend, H.J. (2013). Ecosystem-based coastal defense in the face of global change. Nature 504: 79–83.
36. Thang, N., Nguyen, H., & Hsu, W. (2020). Estimate the Impact of Payments for Environmental Services on Local Livelihoods and Environment: An Application of Propensity Scores. SAGE Open 11(3): 1-14. https://doi.org/10.1177/21582440211040774.
37. Thompson, B., and Friess, D. (2019). Stakeholder preferences for payments for ecosystem services (PES) versus other environmental management approaches for mangrove forests.  Journal of Environmental Management 233: 636–648. https://doi.org/10.1016/j.jenvman.2018.12.032.
38. Vega, D.C., & Alpizar, F. (2011).The Case of the toro 3 hydroelectric project and the Recreo Verde tourist center in Costa Rica. Environment for Development: Discussion Paper.
39. Wunder, S. (2007). The Efficiency of payments for environmental services in Tropical conservation. Conservation Biology 21(1): 48–58. https://doi.org/1111/j.1523-1739.2006.00559.x.
40. Ziaei Javid, A. (2017). The role of the forest in controlling the natural of flood. The first national conference on the protection and preservation of Arasbaran forests. East Azerbaijan Agricultural Research and Training Center and Natural Resources. 7 p. (In Persian)