تبیین جایگاه حکمروایی خوب شهری با استفاده از روش آمیخته ترکیبی در شهر جدید گلبهار

جغرافیاوتوسعه ناحیه ای

مقاله 3، دوره 22، شماره 1 - شماره پیاپی 46، فروردین 1403، صفحه 57-88   

نوع مقاله: پژوهشی- مطالعه موردی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jgrd.2023.50494.0

نویسندگان

حامد روشنایی¹؛ محمد علی احمدیان^{* 2}؛ امیدعلی خوارزمی³

¹دانشجوی دکتری، گروه جغرافیا، واحد مشهد، دانشگاه آزاد اسلامی، مشهد، ایران

²دانشیار گروه جغرافیا، واحد مشهد، دانشگاه آزاد اسلامی، مشهد، ایران

³استادیار، گروه جغرافیا، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران

چکیده

امروزه آنچه که به مسائل و مشکلات شهری دامن می‌زند، معضلاتی است که نهادهای مدیریتی شهرها و کلان‌شهرهای کشور مثل شهرداری‌ها با آن‌ها درگیر هستند و نارسایی در اطلاع‌رسانی و شفاف‌سازی عملکردی، قانونمندی و اجماع و خرد جمعی مسئولان، مشارکت و... موجب کاهش عملکرد آن‌ها شده است. هدف از پژوهش حاضر تبیین جایگاه حکمروایی خوب شهری با استفاده از روش آمیخته در شهر جدید گلبهاراست. به‌منظور بررسی وضعیت موجود ابعاد حکمروایی خوب در شهر جدید گلبهار، تعداد 385 پرسش‌نامه برای شهروندان و تعداد 48 پرسش‌نامه برای کارشناسان شهرداری و شورای شهر توزیع شد و همچنین با ۱۰ نفر از کارشناسان حوزة شهرهای جدید مصاحبة نیمه‌ساختار انجام شد و سپس با رویکرد آمیخته که حاصل تلفیق روش‌های کمی(روش توصیفی - تحلیلی) و کیفی است، وضعیت شاخص‌های حکمروایی خوب شهری در گلبهار ارزیابی شد. نتایج به‌دست‌آمده از تحلیل شاخص‌های حکمروایی خوب شهری نشان دهندة این است که همة نمرات میانگین آن‌ها به‌جز شاخص‌های قانونمندی، شفافیت و بینش راهبردی که از دیدگاه شهروندان در حد پایین‌تر از متوسط گزارش شده‌اند، در محدودة نسبی متوسط- 5 / 2 تا 5 / 3 - هستند.همچنین نتایج تحلیل‌های کیفی نشان داد که بیشتر نقص و نارسایی‌هایی که ابعاد حکمروایی در نظام مدیریتی شهر جدید گلبهار با آن دست‌به‌گریبان هستند؛ نبود انگیزه و حس تعلق مکانی نداشتن شهروندان، شفاف نبودن قوانین و اعتماد نداشتن شهروندان به مسئولان است.
 
 

کلیدواژه‌ها

حکمروایی خوب شهری؛ شهرهای جدید؛ روش آمیخته؛ گلبهار

مراجع

1. آریان، ع. (1389). معرفى روش تحقیق کیفى- نظریه مبنایى. علوم اجتماعی، (25)، 95-86.
2. ابراهیم‌زاده، ع.، رهنما، م.، و نگهبان مروی، م. (1384). تحلیلی بر ضرورت شکل­گیری و نقش شهر جدیدگلبهار درتمرکززدایی از مادر شهر مشهد. مجله علمی- پژوهشی صفه، 1(4)، 23-45.
3. ابراهیم‌زاده، ع.، زارع، م.، و اسماعیل‌زاده، ه. (1390). بررسی نقش و اهمیت سرمایه اجتماعی در پویایی اقتصاد شهری با تأکید بر حکمروایی خوب شهری (نمونه مورد مطالعه: کلان‌شهر زاهدان). مقاله ارائه‌شده در اولین کنفرانس اقتصاد شهری ایران، دانشگاه فردوسی مشهد.
4. بازرگان هرندی، ع. (1387). روش تحقیق آمیخته: رویکردی برتر برای مطالعات مدیریت. نشریه دانش مدیریت، 21(81)، 36-19.
5. بختیاری، ص. (1382). تحلیلی از توزیع درآمد با استفاده از روش پارامتریک. تهران: وزارت امور اقتصادی و دارایی.
6. برک‌پور، ن. (1386). حکمروایی خوب شهری و نظام اداره شهرها در ایران. در مجموعه مقالات کنفرانس برنامه ریزی و مدیریت شهری (صص. 517-491). تهران.
7. برک‌پور، ن.، و اسدی، ا. ( 1388). مدیریت و حکمروایی شهری. تهران: انتشارات دانشگاه هنر.
8. تقوایی، ع.، و تاجدار، ر. (1388). درآمدی بر حکمروایی خوب شهری در رویکردی تحلیلی. فصلنامه مدیریت شهری، (23)، 41-57.
9. حکیمی، م. ر. (1376). حقوق و عدالت. نقد و نظر، ( 2 و 3)، 44.
10. خمر، غ. (1390). اصول و مبانی جغرافیای شهری (چاپ سوم). تهران: نشر  قومس.
11. رحمانی، م. (1391 ). کلان‌شهر: ویژگی‌ها و مفاهیم. تهران: انتشارات امید انقلاب.
12. سیف‌الدینی، ف.، نادری مایوان، ر.، احمدی، م.، و زارعی، م. (1397). تحلیل مشارکت شهروندی و رابطه آن با تکالیف و رضایتمندی شهروندان در شهر جدید گلبهار (با تأکید بر مشارکت در کاربری اراضی). فصلنامه شهر پایدار، 1(3)، 35-49.
13. شکویی، ح. (1392). جغرافیای اجتماعی شهرها – اکولوژی اجتماعی شهر (چاپ هفتم). تهران: انتشارات جهاد دانشگاهی.
14. شکویی، ح. (1391). دیدگاه‌های نو در جغرافیای شهری (جلد 1، چاپ پانزدهم). تهران: انتشارات سمت.
15. صفایی‌پور، م.، امانپور، س.، و نادری چگنی، ز. (1392). ارزیابی و تحلیل میزان تحقق‌پذیری حکمرانی خوب شهری در شهر خرم‌آباد. فصلنامه جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری چشم‌انداز زاگرس، 5(17)، 13-24.
16. کاظمی، م. (1386). مدیریت گردشگری (چاپ اول). تهران: نشر وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
17. کاظمیان، غ. (1373). طراحى سیستم مدیریت شهرى مناسب شهرهاى ایران (پایان‌نامه کارشناسی‌ارشد منتشرنشده برنامه‌ریزی شهری و منطقه‌ای). دانشگاه شهید بهشتی، تهران.
18. کاظمی دارافشانی، ا.، و شفیعی، ز. (۱۳۹۴). بررسی عملکرد شهرداری ها از دیدگاه حکمروایی خوب شهری (نمونه مورد مطالعه: شهر جدید فولادشهر). مقاله ارائه شده در کنفرانس بین المللی دستاوردهای نوین در مهندسی عمران، معماری، محیط زیست و مدیریت شهری، تهران، موسسه مدیران ایده پرداز پایتخت ویرا.
19. مرکز آمار ایران. (1385). گزیده نتایج سرشماری عمومی نفوس و مسکن. بازیابی از https://amar.org.ir/
20. مرکز آمار ایران. (1395). گزیده نتایج سرشماری عمومی نفوس و مسکن. بازیابی از https://amar.org.ir/
21. مرکز سکونت‌گاه‌های انسانی سازمان ملل متحد (هابیتات). (2001). شهرها در فرایند جهانی شدن، گزارش جهانی سکونت‌گاه‌های انسانی (ر. پورخردمند و دیگران، مترجمان) (چاپ اول). مرکز مطالعات و برنامه‌ریزی شهر تهران.
22. موحد، ع.، کمانرودی، م.، ساسان‌پور، ف.، و قاسمی کفرودی، س. (1393). بررسی حکمروایی خوب شهری در محله‌های شهری (موردمطالعه: منطقه 19 شهرداری تهران). فصلنامه مطالعات برنامه‌ریزی شهری، 2(7)، 176-147.
23. مهندسین مشاور مهرازان. (1377). طرح تفصیلی شهر جدید گلبهار، مرحله اول (جلد اول). گزارش مطالعات برنامه­ریزی و طراحی، وزارت مسکن و شهرسازی.

 

24. Pierre, J. (2005). Comparative urban governance: Uncovering complex causalities. Urban Affairs Review, 40(4), 446-462.
25. Stewart, K. (2006). Designing good urban governance indicators: The importance of citizen participation and its evaluation in Greater Vancouver. Cities, 23(3), 196-204.
26. UN-Habitat. (2001). Tools to support participatory urban decision-making. Retireved from http://www.unhabitat.org/pmss/listItemDetails.aspx?publication