ارزیابی پتانسیل خطر آتش‌سوزی با‌ استفاده از رویکردهای تحلیل سلسله مراتبی فازی و رگرسیون لجستیک در پارک ملی گلستان

جغرافیا و مخاطرات محیطی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 08 بهمن 1401  

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/geoeh.2023.79999.1313

نویسندگان

مهدی تیموری ¹؛ آیدینگ کرنژادی ²

¹گروه مهندسی طبیعت، دانشکده کشاورزی شیروان، دانشگاه بجنورد

²بخش تحقیقات منابع طبیعی مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان گلستان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، گرگان، ایران

چکیده

امروزه تهیه نقشه توزیع مکانی خطر آتش‌سوزی یکی از ابزارهای ضروری مدیریت در سطوح مختلف جهت پایش پایداری منابع طبیعی و کنترل این مخاطره محیط‌زیستی است. لذا در این تحقیق از 9 عامل موثر در مدل‌سازی خطر آتش‌سوزی شامل عوامل ارتفاع، شیب، جهت، انحنای دامنه، فاصله از جاده و شاخص‌های NDVI، LST، TWI و TPI با دو روش تحلیل فازی سلسله مراتبی و رگرسیون لجستیک برای شناسایی مناطق خطر و تعیین مهمترین عوامل موثر در بروز و گسترش آتش استفاده شد. برای شناسایی مناطق حریق تاریخی نیز از سامانه ابری گوگل ارث انجین و تصاویر مادیس استفاده شد. نتایج اولیه نشان داد که در هر دو مدل، عوامل NDVI، LST و فاصله از جاده بیشترین ضرایب را به خود اختصاص داده‌اند. در مرحله صحت سنجی نیز اگرچه منحنی مشخصه عملکرد هر دو مدل، نسبتا یکسان (مقدار 847/0 در روش تحلیل سلسله مراتبی فازی و مقدار 837/0 در روش رگرسیون لجستیک) بود، با بررسی پیکسل‌های حریق تاریخی مشخص شد که در روش تحلیل سلسله مراتبی فازی حدود 87 درصد پیکسل‌های طبقات با خطر زیاد و خیلی زیاد و در روش رگرسیون لجستیک فقط 22 درصد پیکسل‌های طبقات مزبور با مناطق دارای سابقه حریق همپوشانی داشته‌اند. لذا به نظر می‌رسد روش تحلیل سلسله‌مراتبی فازی بهتر از روش رگرسیون لجستیک توانسته مناطق با پتانسیل خطر بالا را شناسایی کند. اگرچه تهیه نقشه‌های پیش بینی خطر توسط مدل‌های مختلف از وقوع کلیه حریق‌ها جلوگیری نخواهد کرد ولی می‌توان با ارائه راهکارهای مدیریتی، وقوع آن را کاهش داده و کنترل آن را تسهیل نمود.

کلیدواژه‌ها

تصمیم‌گیری چندمعیاره؛ پیش‌بینی خطر؛ گوگل ارث انجین؛ منحنی مشخصه عملکرد؛ ماهواره مادیس

مراجع