تاثیر آلودگی بنه زعفران به قارچ‌های خاکزاد بر زیست‌شناسی، رفتار و توانایی خسارت‌زایی کنه Rhizoglyphus robini Claparede (Acari: Astigmata)

پژوهش های حفاظت گیاهان ایران

مقاله 4، دوره 37، شماره 1 - شماره پیاپی 59، فروردین 1402، صفحه 33-43   

نوع مقاله: مقالات پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jpp.2023.79914.1118

نویسنده

علیرضا امیری جامی^*

بخش تحقیقات گیاهپزشکی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی خراسان رضوی، سازمان تات، مشهد، ایران

چکیده

در میان آفات زعفران، کنه Rhizoglyphus robini به عنوان یکی از مهمترین عوامل محدود کننده عملکرد زعفران در ایران قلمداد می­شود .نمونه برداری از مزارع زعفران از نواحی زعفران خیز استان خراسان رضوی انجام و قارچ­های مرتبط با بنه زعفران و نیز قارچ­های مرتبط در داخل بدن کنه جداسازی و سپس با کشت نوک هیف خالص­سازی شدند. گونه قارچی Fusarium oxysporum در نمونه­های مربوط به بنه زعفران و همچنین کنه به عنوان گونه غالب شناسایی شد. سپس زیست­شناسی، رفتار و توانایی نفوذ و تشکیل کلنی کنه در ارتباط با آلودگی بنه­ها به این گونه­ قارچ خاک­زاد ارزیابی شد. آلودگی به قارچ مذکور به صورت معنی­داری بر طول کلیه مراحل زیستی کنه به غیر از مرحله تخم تاثیر گذار بود. بر این اساس طول دوره لاروی آفت در حالت آلودگی به قارچ 0.08 ±2.45 و بر روی بنه های سالم  0.088± 2.72 برآورد گردید. طول دوره پوره سن اول برای بنه­های آلوده 0.053 ± 2.12 و سالم 0.08 ±2.47 و برای پوره سن آخر نیز به ترتیب 0.067 ± 2.15 و 0.081 ± 2.45 اندازه­گیری گردید. مرحله پیش از بلوغ کنه نیز بر روی بنه­های آلوده کوتاه­تر از بنه­های سالم بود (0.077 ± 1.36 و 0.177 ±  2.04 به ترتیب بر روی بنه­های آلوده و سالم). همچنین نرخ زادآوری روزانه کنه تحت تاثیر آلودگی به قارچ خاک­زاد به صورت معنی­داری افزایش یافت. همچنین واکنش جلب شدن کنه­ها به سمت بنه­های زعفران نشان دهنده اختلاف معنی­داری در رابطه با تمایل کنه­ها نسبت به قطعات بنه آلوده به قارچ در مقایسه با سالم (غیرآلوده) بود. نتایج آزمایش نفوذ و توانایی کلنی­سازی کنه نشان داد که روی بنه­های آلوده به قارچ نفوذ آن­ها سریعتر و متعاقبا سرعت رشد جمعیت و تشکیل کلنی پایدار افزایش یافت. بر اساس نتایج این مطالعه، اخسارت کنه R. robini به عنوان گونه غالب مزارع زعفران ارتباط تنگاتنگی با آلودگی بنه­ها به قارچ­ ساپروفیت داشت. بنابراین در برنامه مدیریت تلفیقی این آفت، بایستی خسارت کنه را در ارتباط با آلودگی همزمان بنه­ها به قارچ­های ساپروفیت ارزیابی و سپس با توجه به مساله اولیه یا ثانویه بودن منشاء خسارت، اقدام مدیریتی متناسب برمبنای مهار جمعیت کنه و قارچ به صورت همزمان اتخاذ ­گردد. به عبارت دیگر، با مهار جمعیت قارچ­های ساپروفیت بر روی بنه­های زعفران می­توان خسارت کنه را تا حد زیادی کاهش داد. 

کلیدواژه‌ها

زعفران؛ کنه زعفران؛ قارچ های خاکزاد؛ رفتار شناسی؛ رشد جمعیت

مراجع

1. Afzali, H. (2004). Introduction of a new causal agent of saffron corn rot in Iran. Proceedings of the16^th Iranian Plant Protection Congress, vol. II,28 August to 1 September 2004, Tabriz, Iran.326p.
2. Agricultural Statistics. (2018). Iran’s Minister of Agriculture, Department of Planning and Economy. http://www.maj.ir/.
3. Ahmadi, K., Ebadzadeh, H., Hatami, F., Mohammadnia, A.Sh., Taghani, R.A., Yari, Sh. & Kalantari, M. (2021). Iran agricultural statistics of the year 2020. Ministry ofAgriculture-Jahad. 163 pp.
4. Asadi, G.A., Rezvani Moghaddam, P., & Hassanzadeh Aval, F. (2014). Effects of soil and foliar applications of nutrients on corm growth and flower yield of saffron (Crocus sativus ) in six year-old farm. Saffron Agronomy and Technology 2: 31–44. (In Persian with English abstract)
5. Czajkowska, B. (1995). Acarid mites: pests of lilies. In: Kropczynska D, Boczek J, Tomczyk A (eds) The acari, vol 1. Dabor, Warszawa, pp 479–485.
6. Diaz, A., Okabe, K., Eckenrode, C.J., Villani, M.G., &Oconnor, B.M. (2000). Biology, ecology, and management of the bulb mites of the genus Rhizoglyphus (Acari: Acaridae). Experimental and Applied Acarology 24: 85–113.
7. Di Primo, P., Cappelli, C., & Katan, T. (2002).Vegetative compatibility grouping of Fusarium oxysporum sp. gladioli from saffron. European Journal of Plant Pathology 108: 869–875.
8. Fashing, N.J., & Hefele, W.J. )1990(. Biology of Rhizoglyphus robini (Astigmata: Acaridae) reared on Bot and Meyer artificial medium. p. 499-503. In: Dusbabek F., Bukva V.(eds) Modern Acarology, vol 2. SPB Academic Publishing.
9. Frisvad, J.C., & Samson, R.A. (2004). Poly phasic taxonomy of Penicillium sun genus Penicillium. A guide to identification of food and air-borne terverticillate Penicillia and their mycotoxins. Studies in Mycology 49: 1–174.
10. Kasuga, S., & Honda, K.I. (2006). Suitability of organic matter, fungi and vegetables as food for Tyrophagus similis (Acari: Acaridae). Applied Entomology and Zoology 41: 227–231. http://doi.org/1303/aez.2006.227.
11. Koocheki, A., & Khajeh-Hosseini, M. (2020). Saffron: science, technology and health. p. 169-185. In: Bazoobandi, M., Rahimi, H., Karimi-shahiri, M.R. (eds) Saffron Crop Protection, vol 1. Elsevier, Woodhead Publishing.
12. Leslie, J.F., & Summerell, B.A. (2006). The Fusarium Laboratory Manual. Blackwell publishing. http://doi.org/10.1002/9780470278376.
13. Najari, G., Nourollahi, K., & Piri, M. (2018). The first report of (Fusarium oxysporum) causal agent of wild saffron corm rot disease in Iran. Saffron Agronomy and Technology 6: 119-123. (In Persian with English abstract)
14. Nehvi, F.A., & Yasmin, S. (2017). Advance in saffron research for integrated development ofsaffron in Kashmir, India. Acta Horticulture1184: 6368.DOI:17660/ActaHortic.2017.1184.9
15. Nesvorna, M., Gabrielova, L., & Hubert, J. (2012). Suitability of a range of Fusarium species to sustain populations of three stored product mite species (Acari: Astigmata). Journal of Stored Production Research 48:37–45. http://doi.org/10.1016/j.jspr.2011.08.006.
16. Okabe, K., & Amano, H. (1990). Attractancy of Alcohols isolated from culture filtrates of Fusarium fungi for therobine bulb mite, Rhizoglyphus robini CLAPAREDE (Acari: Acaridae), in sand. Applied Entomology and Zoology 25: 397–404. http://doi.org/10.1303/aez.25.397.
17. Okabe, K., & Amano, H. (1991). Penetration and population growth of the robine bulb mite, Rhizoglyphus robini Claparede (Acari: Acaridae), on healthy and Fusarium-infected rakkyo bulbs. Applied Entomology and Zoology 26: 129–136. http://doi.org/10.1303/aez.26.129.
18. Ofek, T., Gal, S., Inbar, M., Lebiush-Mordechai, S., Tsror, L., & Palevsky, E. (2013). The role of onion-associated fungi in bulb mite infestation and damage to onion seedlings, Experimental and Applied Acarology 62(4): 437–448. http://doi.org/1007/s10493-013-9750-2.
19. Rahimi, H., & Kamali, K. (1993). Laboratory studies on biology of bulb mite Rhizoglyphus robini (Acari; Acaridae) and its damage on saffron corm in Gonabad and Ghayen. Scientific Journal of Agriculture 16: 53–63.) In Persian with English abstract)
20. Rahimi, H., Mokhtarian, A., Bazoobandi, M., Rahimi, H., Kiani, M., & Behdad, M. (2008). Effects of sowing depth and summer irrigation on Rhizoglyphus robini (Acari: Acaridae) population in Gonabad. Applied Entomology and Phytopathology 76(1): 1–-12. (In Persian with English abstract)
21. Rahimi, H. (2017). Saffron Pests (Identification and Management). Sokhangostar Press. 76p. (In Persian)
22. Rahimi, H., & Nategh Golestan, M. (2020). Preliminary study on non-chemical management factors for bulb mite Rhizoglyphus robini (Acari: Acaridae) control in the saffron crop. Journal of Crop Protection 9(2): 251–259.
23. Rashed-Mohassel, M.H. (2019). Evolution andbotany of saffron (Crocus sativus L.) and allied species. In A. Koocheki and M. Khajeh Hosseini (eds). Saffron: Science, Technology and Health. Elsevier Inc. pp. 37–57.
24. Saeedizadeh, A. )2014(. Identification of some saffron corm rot fungi and their control. Saffron Agronomy and Technology 2: 205–213. (In Persian with English abstract)
25. Schipper, M.A.A. )1984(. A revision of the genus Rhizopus. I. The stolonifer-group and Rhizopus oryzae. CBS Studies in Mycology 25: 1–19.
26. Smiley, R., Gourlie, J.A., Easley, S.A., Patterson, L.M., & Whittaker, R.G. (2005(. Crop damage estimates for crown rot of wheat and barley in the Pacific Northwest. Plant Disease 89: 595–604. http://doi.org/10.1094/PD-89-0595.
27. Wooddy, M.W., & Fashing, N.J. (1993). The ability of Rhizoglyphus robini Claparède (Astigmata: Acaridae) to subsist solely on a diet of filter paper, International Journal of Acarology 19(4): 345– http://doi.org/10.1080/01647959308683990.
28. Wyatt, I.J., & White, P.F.(1979). Simple estimation of intrinsic increase rates for aphids and tetranychid mites. Journal of Applied Ecology 14: 757–766.
29. Yogev, A., Raviv, M., Hadar, Y., Cohen, R., & Katan, J. (2006). Plant waste-based composts suppressive to diseases caused by pathogenic Fusarium oxysporum. European Journal of Plant Pathology 116: 267–278. http://doi.org/1007/s10658-006-9058-8.
30. Zindel, R., Ofek, M., Minz, D., Palevsky, E., Zchori-Fein, E., & Aebi, A. (2013). The role of the bacterial community in the nutritional ecology of the bulb mite Rhizoglyphus robini (Acari:Astigmata: Acaridae). Federation of American Societies for Experimental Biology 27(4): 1488–1497. http://doi.org/10.1096/fj.12-216242.