ادراک رهبران ترکیه و عربستان از مقولۀ محور مقاومت

پژوهش نامه ایرانی سیاست بین الملل

مقاله 3، دوره 12، شماره 1 - شماره پیاپی 23، آذر 1402   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/irlip.2023.77772.1303

نویسندگان

نجمیه پوراسمعیلی^{* 1}؛ علی اسمعیلی اردکانی²

¹دانش‌آموختۀ دکترای روابط بین‌الملل، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران (نویسنده مسئول)

²استادیار گروه روابط بین‌الملل، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران

چکیده

برداشت‌های درست و نادرست بر مناسبات دولت‌ها و درنتیجه، بر مناسبات منطقه‌ای تأثیرگذار است. وضعیت امروز منطقۀ خاورمیانه، مصداق روشنی برای بحث دربارۀ برداشت‌های درست و نادرست بازیگران مؤثر است. در این شرایط، رهبران دو کشور ترکیه و عربستان، با توجه به شخصیت و ذهنیت متفاوتشان، نوع نگاه، تفسیر، برداشت، تصمیم، و سیاست خارجی متفاوتی را در مورد موضوع‌های گوناگون در منطقۀ خاورمیانه و ازجمله در حوزۀ اهداف و اولویت‌های سیاست خارجی ایران پیگیری می‌کنند؛ ازاین‌رو، تحلیل زمینه‌های شکل‌گیری ذهنیت متفاوت این رهبران دربارۀ موضوع‌های گوناگون در سطح منطقه و بین‌الملل، بسیار ضروری است. براین‌اساس، پژوهش حاضر با تکیه بر این تأثیرگذاری، در پی یافتن پاسخی برای این پرسش است که: «ذهنیت متفاوت رهبران ترکیه و عربستان دربارۀ ماهیت و اهداف محور مقاومت، به‌عنوان یکی از متغیرهای کلیدی نظم و نظام سیاسی و امنیتی این منطقه، چگونه قابل‌تبیین است؟» برپایۀ فرضیۀ پژوهش، «مبانی و زمینه‌های شکل‌گیری ذهنیت و دیدگاه این رهبران دربارۀ محور مقاومت را در زنجیره‌ای از سه گزارۀ تفاوت در منافع و اهداف، تفاوت در ماهیت سیاست خارجی، و سیاست‌ها و اقدامات انجام‌شده براساس این ماهیت، می‌توان توضیح داد»؛ زنجیره‌ای که نشان می‌دهد، ذهنیت متفاوت این رهبران برپایۀ ارتباط میان این سه گزاره بر شکل سیاست‌ها و اقدامات در مورد مسائلی مانند محور مقاومت، نظم امنیتی منطقه‌ای، مشارکت یا تعامل با غرب، حل‌و‌فصل مسئلۀ اسرائیل‌ـ‌فلسطین، و... تأثیرگذار بوده است.

کلیدواژه‌ها

اردوغان؛ محمد بن سلمان؛ ملک سلمان؛ خاورمیانه؛ محور مقاومت

مراجع