واکاوی بازنمود نظام نوبت‌گیری سخن در گفتگوهای مجموعه درسنامۀ پرفا

زبانشناسی و گویش های خراسان

دوره 14، شماره 4 - شماره پیاپی 29، اسفند 1401، صفحه 197-227   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jlkd.2023.79012.1128

نویسندگان

شیوا احمدی^{* 1}؛ محمد باقر میرزایی حصاریان²

¹دانشجوی دکتری زبان‌شناسی و مدرس آموزش زبان فارسی به غیرفارسی‌زبانان، دانشگاه شیراز، ایران

²استادیار گروه آموزش زبان فارسی به غیرفارسی‌زبانان، دانشگاه بین المللی امام خمینی(ره)، قزوین، ایران

چکیده

گفتگوکاوی یکی از حوزه­های مهم در زبان­شناسی است که به بررسی گفتگوهای واقعی می­پردازد و آن­ها را از جهات مختلف مورد بررسی قرار می­دهد؛ یکی از مباحث مهم در گفتگوکاوی نوبت‌گیری است که تعیین می­کند، چه کسی چه وقت با چه نشانه­های زبانی و غیرزبانی برای واگذاری یا دریافت نوبت اقدام ‌کند. هدف پژوهش حاضر واکاوی بازنمود نظام نوبت‌گیری در گفتگوهای مجموعه درسنامه پرفا با روش توصیفی- تحلیلی است. از 11 تکنیک مطرح‌شده توسط سَکس و همکاران (1974) و جفرسون( 1973) برای تحلیل داده­ها استفاده شده است. بررسی 98 گفتگو در مجموعه سه جلدی پرفا نشان داد در 75 درصد موارد نوبت‌گیری، گوینده خود تصمیم به واگذاری نوبت سخن نمود و در 25 درصد باقیمانده خودنوبت‌گیری رخ داد. در موضوع واگذاری نوبت سخن، تکنیک «سوال و جواب» سهم بسیار زیاد و دو تکنیک «سوالات تاکیدی و عذرخواهی» سهم بسیار اندک و تقریباً صفر درصدی را در واگذاری نوبت داشتند. در موضوع خودنوبت‌گیری نیز تکنیک «بیان عقیده در زمان مناسب» سهم بسیار زیاد و تکنیک «پیش‌بینی کردن پایان سخن گوینده» سهم صفر درصدی داشتند. در میزان به کارگیری نسبی تکنیک‌های واگذاری نوبت و خودنوبت‌گیری در کتاب‌های سطح مقدماتی، میانی و پیشرفته نظم خاصی مشاهده نشد. در مجموع به نظر می‌رسد نظام نوبت‌گیری سخن به طور کلی در درسنامه پرفا بازنمود داشته ولی به صورت جزئی در آن اختلافاتی با نظام‌نوبت‌گیری طبیعی فارسی‌زبانان وجود دارد.

کلیدواژه‌ها

گفتگوکاوی؛ نوبت‌گیری؛ واگذاری نوبت؛ خودنوبت‌گیری؛ آزفا؛ پرفا

مراجع

1. ضیاءحسینی، محمد. (1389). مبانی زبان­شناسی. چاپ دوم، تهران: رهنما.
2. میردهقان، مهین ناز و همکاران. ( 1398 ). پرفا 1، تهران: نگارستان اندیشه.
3. میردهقان، مهین ناز و همکاران. ( 1398 ). پرفا 2، تهران: نگارستان اندیشه.
4. میردهقان، مهین ناز و همکاران. ( 1398 ). پرفا 3، تهران: نگارستان اندیشه.
5. یول، جورج. (1387). کاربردشناسی زبان، ترجمۀ محمد عموزادۀ مهدیرجی- منوچهر توانگر، تهران: انتشارات سمت.
6. Beattie, G. (1992). Talk: An analysis of speech and non-verbal behavior in conversation. Milton Keynes: Open University Press.
7. Beeson, P. M. & Rachel, M. King. M. & Borna, Bonakdarpour &Henry, M. L., Cho, H., & Rapcsak, S. Z. (2011). Positive effects of language treatment for the logopenic variant of primary progressive aphasia. Journal of Molecular Neuroscience, 45(3), 724-736.
8. Cook, G. (1989). Discourse. Oxford: Oxford University Press.
9. Duncan, S. (1972). Some signals and rules for taking speaking turns in conversations. Journal of personality and social psycology. Vol.23, No.2, 283-292.
10. Ervin, T, S. (1979). Children's Verbal Turn Taking. In Ochs and Shchieffelin. Developmental Pragmatics. New York: Academic Press.
11. Fishman, G, S. (1978). Principles of discrete event simulation.[Book review].
12. Gardener, R. (2006). Conversation Analysis. In Alan Davies and Elder Catherine, (eds). The Handbook of Linguistics. Pp.262-284. Malden, MA: Blackwell.
13. Hutchby, I. & Robin Wooffitt (1998). Conversation analysis: Principles, Practices and Applications. London: Polity Press.
14. Lakoff, R. (2004). Language and Woman’s Place, Text and Commentaries. Oxford: Oxford University Press.
15. Levinson, S. (1983). Pragmatics. Cambridge, England: Cambridge University.
16. Mirdehghan, M.N et al. (2019). Parfa Tehran: Negarestan Andishe.
17. Mirdehghan, M.N et al. (2019). Parfa 2. Tehran: Negarestan Andishe.
18. Mirdehghan, M.N et al. (2019). Parfa 3. Tehran: Negarestan Andishe.
19. Rahman, S. M. (2018). Comparison of Turn-taking and Self-repair Between Persian and English Speakers. MA thesis: Yasouj university.
20. Reed, D., & Mike, Hughes. (2006). An Exploration of Team Sport as a Dynamical System. International Journal of Performance Analysis in Sport, 6(2), 114-125.
21. Sacks, H. & Emanuel, Schegloff &Gail, Jefferson,. (1974). A simplest systematics for the organization of turn-taking for conversation. New York: Mc Graw-Hill.
22. Samadneshan, Z. (2016). A Comparative Study of Turn-taking in Persian and English Movies
23. Schegloff, E., & Sacks, H. (1973). “Opening up closings”. Semiotica, VIII,4
24. Schiffrin, D. (1994). Approaches to discourse. Cambridge, Massachusetts: Blackwell.
25. Silvia, A. (2012). Conversation analysis and the structure of conversation.
26. Tannen, D. (2012). Turn-Taking and Intercultural Discourse and Communication.
27. Tarang, M. (2016), Relationship between Language, Culture &Turn-taking Behavior: A Sociolinguistic Model for Turn-taking
28. West, C. & Don. H. Zimmerman. (1977). Women's Place in everyday Talk: Reflections on Parent-Child Interaction.
29. G. (2009). PragtMAmatics. Amouzadeye Mahdiraji, M. & Tavangar, M. Tehran: entesharate Samt.
30. Zia Hosseini. M. (2011). Introduction to Linguistics. Second Edition. Tehran: Rahnama.