تحلیل و بررسی راهکارها واقدامات کشاورزان روستایی در مدیریت و سازگاری با مخاطره خشکسالی (منطقه مورد مطالعه:دهستان کاخک شهرستان گناباد، )

جغرافیاوتوسعه ناحیه ای

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 19 بهمن 1401

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jgrd.2023.80856.1241

نویسندگان

سمیه علی حسینی¹؛ طاهره صادقلو^{* 2}؛ خدیجه بوزرجمهری³

¹دانشکده ادبیات وعلوم انسانی دانشگاه فردوسی مشهد

²داشگاه فردوسی مشهد

³دانشگاه فردوسی مشهد/ گروه جغرافیا

چکیده

وقوع بلایای طبیعی نظیر خشکسالی، همواره حرکت جوامع روستایی را برای رسیدن به توسعه کند می کند؛ چرا که جوامع روستایی آمادگی کمتری در هنگام وقوع این حوادث و برخورد با شرایط بحران زده را دارند. لذا، هدف تحقیق حاضر بررسی راهکارها و اقدامات روستاییان در مدیریت و سازگاری با مخاطره خشکسالی در دهستان کاخک می باشد. پژوهش حاضر را می توان به لحاظ ماهیت از نوع توصیفی– تحلیلی و به لحاظ روش جمع آوری داده ها از نوع میدانی دانست. در آغاز، ادبیات و مبانی نظری موجود در این رابطه بررسی ومبنای تدوین و استخراج شاخصها و متغیرهای تحقیق برای طراحی ابزار تحقیق یعنی پرسشنامه قرار گرفته است. در مرحله مطالعه میدانی با استفاده از پرسشنامه محقق ساخته و مشاهدات مبدانی به جمع‌آوری داده های مورد نیاز پرداخته شده است. جامعه آماری شامل۱۹۷ نفر از کشاورزان روستاهای دارای سکنه در دهستان کاخک می باشد. برای تحلیل داده ها از آزمون های آماری مقایسه میانگین و رگرسیون استفاده شده است. طبق نتایج آزمون مقایسه میانگین، سطح معناداری تمامی متغیرها کمتر از 0.05 است که نشان می دهد تمام این متغیرها در مقابله با این مخاطره موثر و تاثیر گذار بوده اند. همچنین میانگین تاثیرگذاری کلیه متغیرها در مدیریت خشکسالی کمتر از حد نظری میانه می باشد که بیانگر محدود و کمرنگ بودن نقش این اقدامات در مقابله با خشکسالی می باشد. بیشترین میانگین را متغیر اقتصادی با مقدار 2.42 به خود اختصاص داده که بیشترین تاثیر را در مقابله با خشکسالی داشته است. متغیر اقدامات اقتصادی و اجتماعی روستاییان با سطح معنی داری بیشتر از ۰.۰۵ در سازگاری با مخاطره خشکسالی تاثیری را نداشته اند و اقدامات زیرساختی و زراعی – بهره برداری با سطح معنی داری کمتر از ۰.۰۵ در سازگاری روستاییان با خشکسالی تاثیر زیادی را داشته اند.

کلیدواژه‌ها

اجتماعات محلی؛ خشکسالی؛ مدیریت مخاطرات؛ مشارکت؛ دانش بومی