بررسی (صدور جواب های گوناگون از ائمه اطهار علیه السلام به سوالات یکسان شیعیان)از اسباب اختلاف حدیث

علوم قرآن و حدیث

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 24 بهمن 1401  

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jquran.2023.78777.1385

نویسندگان

سید مسعود مرتضوی ¹؛ محمد جواد عنایتی راد²؛ سید محمود طباطبایی²

¹مدرسی معارف دانشکده الهیات دانشگاه فردوسی مشهد

²دانشگاه فردوسی مشهد

چکیده

حدیث و سنت با آسیب‌های فراوانی مواجه گردیده است که یکی از مهم‌ترین آن‌ها، پدیدۀ اختلاف و تعارض روایات است. یکی از اسباب مغفول اختلاف احادیث که کمتر بدان پرداخته شده است، رویکرد اهل‌بیت (ع) در (اختلاف‌افکنی میان شیعیان) است. صدور جواب های گوناگون از ائمه اطهار(ع)به سوالات یکسان شیعیان و حکمت اتخاذ چنین رویکردی توسط اهل بیت ع در دفع شبهات اعتقادی موثر است و ما را با شئون معصوم در استفاده از ویژگی های کلام و سخن آشنا میسازد. صدور جواب های گوناگون از ائمه اطهار (ع) در روایات متعددی اشاره شده است و باور و پذیرش آن برای اصحاب ائمه سخت و دشوار جلوه کرده است . در این نوشتار به برخی از کاربست های این رویکرد در فقه و احکام شرعی اشاره میشود و مبانی و نوآوری‌های میرزا مهدی اصفهانی و آیت‌الله سید علی سیستانی مورد توجه قرار میگیرد. این دو فقیه حدیث‌شناس، ضمن تبیین حکمت‌های متعدد این پدیده، آن را دارای ماهیتی متفاوت از تقیه (موافقت با عامه) دانسته‌اند و با نقدوتحلیل کلام دیگر اندیشمندان به شواهد روایی و مصادیق آن پرداخته اند.

کلیدواژه‌ها

اسباب اختلاف حدیث؛ اختلاف‌افکنی میان شیعیان؛ آیت‌الله سیستانی؛ جواب های مختلف امامان